Turkish Translation, Reliability, and Validity Study of Victim Gaslighting Questionnaire and Related Issues

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 3, 236 - 244, 27.09.2025

Zihniye Okray , Beliz Köroğlu , Dilem Öke

https://doi.org/10.35365/ctjpp.25.3.02

Öz

Self-doubt imposed on the victim, as it is called in the literature Gaslighting, is a type of psychological violence applied by the abuser who engages in some behaviors that will make the victim question his own mental health, especially in order to gain power and control in close relationships. While there are measurement tools in the Turkish literature that indirectly measure the self-doubt imposed on the victim, there is no measurement tool developed or adapted for this subject. The aim of this study is to translate the Victim-Imposed Self-Doubt Scale into Turkish, to conduct validity and reliability studies, as well as to evaluate the victims’ positive mental health status that was related with self-daoubt imposed on the victim. The sample of the study consists of two independent sample groups. In the first study, exploratory factor analysis, validity of similar scales, and internal consistency coefficients of the scale were calculated with the data collected from 200 volunteer participants. In the second study, confirmatory factor analysis (CFA) with data collected from 280 participants and positive mental health of the participants and self-doubt levels imposed on the victim were examined in terms of different socio-demographic variables. The internal consistency coefficient of the scale was calculated as 0.900. The item-total score correlation varies between 0.385-0.734. According to the findings of the Velicer MAP Test, it was determined that the scale had a two-factor structure. According to the Exploratory Factor Analysis (EFA), the scale items were divided into sub-dimensions as a result of the 2-factor structure Direct Oblimin rotation process, which has an eigenvalue above 1 and defines 54.34% of the variance. As a result of this analysis, the first sub-dimension consisting of 8 items explaining 44.224% of the variance (Eigenvalue= 6.191) and the second sub-dimension consisting of 6 items explaining 10.11% of the variance (Eigenvalue: 1.415) were determined. Confirmatory Factor Analysis (CFA) [χ2 (73, N = 280) = 2142.5, p <.000, χ2/df = 1.952, GFI =0.931, AGFI =0.901, CFI = 0.957, RMSEA =0.058]. The standardized factor loads in the model are statistically significant. These values range from 0.52 to 0.72 for the First Factor and between 0.56 and 0.78 for the Second Factor. It has been determined that these values show a good fit index. The Victim Imposed Self-Doubt Scale and the Positive Mental Health Scale were compared according to different socio-demographic variables of the participants. The findings were discussed in the light of the literature.

Anahtar Kelimeler

Victim-imposed self-doubt , positive mental health , gender , age , education.

Kurbana Dayatılmış Öz-Şüphe Ölçeği Türkçe Çeviri, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması ve İlgili Olguların İncelenmesi

Öz

Kurbana dayatılmış öz-şüphe alanyazındaki adı ile gaslighting özellikle yakın ilişkilerde güç ve kontrol sağlamak için mağdur olan kimsenin kendi ruh sağlığını sorgulatacak bazı davranışlarda bulunan istismarcı tarafından uygulanan psikolojik şiddet türüdür. Türkçe alanyazında kurbana dayatılmış öz-şüpheyi dolaylı olarak ölçen ölçme araçları bulunurken bu konu ile ilgili olarak geliştirilen ya da uyarlanan bir ölçme aracı bulunmamaktadır. Bu çalışmanın amacı Kurbana Dayatılmış Öz-Şüphe Ölçeğinin (KDÖÖ) Türk diline çevirisi, geçerlilik ve güvenirlik çalışmalarının yapılması yanında kurbana dayatılmış öz-şüphe kurbanlarının pozitif ruh sağlıkları açısından değerlendirilmesidir. Çalışmanın örneklemi iki bağımsız örneklem grubundan oluşmaktadır. İlk çalışmada 200 gönüllü katılımcıdan toplanan veri ile açımlayıcı faktör analizi, benzer ölçekler geçerliliği, ölçeğin iç tutarlılık katsayıları hesaplanmıştır. İkinci çalışmada ise 280 katılımcıdan toplanan veri ile doğrulayıcı faktör analizi ve katılımcılarım pozitif ruh sağlığı ile kurbana dayatılmış öz-şüphe düzeyleri farklı sosyo-demografik değişkenler açısından incelenmiştir. Ölçeğin iç tutarlılık katsayısı 0.900 olarak hesaplanmıştır. Madde-toplam puan korelasyonu ise 0.385-0.734 arasında değişmektedir. Velicer MAP Testi bulgularına göre ölçek iki faktörlü bir yapıda olduğu tespit edilmiştir. Açımlayıcı Faktör Analizine (AFA) göre özdeğeri 1’in üzerinde olan ve varyansın % 54.34’ünü tanımlayan 2 faktörlü yapı Direct Oblimin döndürme işlemi sonucunda ölçek maddeleri alt boyutlara ayrılmıştır. Bu analiz sonucunda varyansın % 44.224’ünü açıklayan (Özdeğer= 6.191) 8 maddeden oluşan ilk alt boyut ve varyansın %10.11’ini açıklayan (Özdeğer: 1.415) 6 maddeden oluşan ikinci alt boyutu tespit edilmiştir. Doğrulayıcı Faktör Analizi(DFA) [χ2 (73, N = 280) = 2142.5, p <.000, χ2/df = 1.952, GFI =0.931, AGFI =0.901, CFI = 0.957, RMSEA =0.058]. Modeldeki standartlaştırılmış faktör yükleri istatistiksel olarak anlamlıdır. Bu değerler Birinci Faktör için 0.52 ile 0.72 arasında ve İkinci Faktör için de 0.56 ile 0.78 arasında değişmektedir. Elde edilen bu değerlerin iyi bir uyum indeksi gösterdiği tespit edilmiştir. KDÖÖ ve Pozitif Ruh Sağlığı Ölçeği (PRSÖ) katılımcıların farklı sosyo-demografik değişkenlerine göre karşılaştırılmıştır. Elde edilen bulgular alanyazın ışığında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kurbana dayatılmış öz-şüphe , pozitif ruh sağlığı , cinsiyet , yaş , eğitim.

Etik Beyan

ETİK KURUL KARARI EKLENMİŞTİR.

Destekleyen Kurum

MUVCUT DEĞİLDİR. FİNANSAL DESTEK ALINMAMIŞTIR.

Kaynakça

• Akdeniz, B., & Cihan, H. (2024). Gaslighting and Interpersonal Relationships: Systematic Review. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 16(1), 146-158. DOI: 10.18863/pgy.1281632
• Akiş, A. D. & Öztürk, E. (2021). Patolojik Narsisizm: Duygusal İstismar ve "Gaslighting" Perspektifinden Kapsamlı Bir Değerlendirme. Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi, 6 (2), 1-31. DOI: 10.46628/itbhssj.1013622
• Anthoine, E., Moret, L., Regnault, A., Sébille, V., & Hardouin, J. B. (2014). Sample size used to validate a scale: a review of publications on newly developed patient reported outcomes measures. Health and quality of life outcomes, 12(1), 1-10. DOI: 10.1186/s12955-014-0176-2
• Au, L., Capotescu, C., Eyal, G., & Finestone, G. (2022). Long covid and medical gaslighting: Dismissal, delayed diagnosis, and deferred treatment. SSM-Qualitative Research in Health, 2, 100167. DOI: 10.1016/j.ssmqr.2022.100167
• Austin, E. J., Farrelly, D., Black, C., & Moore, H. (2007). Emotional intelligence, Machiavellianism and emotional manipulation: Does EI have a dark side? Personality and individual differences, 43(1), 179-189. DOI: 10.1016/j.paid.2006.11.019
• Aydemir, C. (2021). Duygusal Manipülasyon Ölçeğinin Türkçe Uyarlaması: Geçerlilik ve Güvenirlilik Çalışması, Global Journal of Economics and Business Studies, 10(19), 87-94.
• Bhatti, M. M., Shuja, K. H., Aqeel, M., Bokhari, Z., Gulzar, S. N., Fatima, T., & Sama, M. (2023). Psychometric development and validation of victim gaslighting questionnaire (VGQ): Across female sample from Pakistan. International Journal of Human Rights in Healthcare, 16(1), 4–18. DOI: 10.1108/IJHRH-12-2020-0119
• Bıkmaz Bilgen, Ö. Ve Doğan, N. (2017). Puanlayıcılar arası güvenirlik belirleme tekniklerinin karşılaştırılması. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 8(1), 63-78. DOI: 10.21031/epod.294847
• Büyüköztürk, Ş. (2015). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı.İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum. Ankara: Pegem Akademi Yayınları. . ISBN 978-975-6802-74-8
• Carter, C. R. (2022). Gaslighting: ALS, anti‐Blackness, and medicine. Feminist Anthropology, 3(2), 235-245. DOI: 10.1002/fea2.12107
• Davis, A. M., & Ernst, R. (2019). Racial gaslighting. Politics, Groups, and Identities, 7(4), 761-774. DOI: 10.1080/21565503.2017.1403934
• Dimitrova, D. (2021). The women in situation of gaslighting–risk identification in the work environment. European Journal of Public Health, 31(Supplement_3), ckab165-327. DOI: 10.1093/eurpub/ckab165.327
• Erkuş, A. (2012). Psikolojide Ölçme ve Ölçek Geliştirme-I: Temel Kavramlar ve İşlemler. Ankara: Pegem Akademi Yayınları. ISBN 978-605-364-311-1.
• Fielding-Singh, P., & Dmowska, A. (2022). Obstetric gaslighting and the denial of mothers’ realities. Social Science & Medicine, 301, 114938. DOI: 10.1016/j.socscimed.2022.114938
• Grieve, R., & Mahar, D. (2010). The emotional manipulation–psychopathy nexus: Relationships with emotional intelligence, alexithymia and ethical position. Personality and Individual Differences, 48(8), 945-950. DOI: 10.1016/j.paid.2010.02.028
• Grieve, R., & Panebianco, L. (2013). Assessing the role of aggression, empathy, and self‐serving cognitive distortions in trait emotional manipulation. Australian Journal of Psychology, 65(2), 79-88. DOI: 10.1111/j.1742-9536.2012. 00059.x
• Gunawan, J., Marzilli, C., & Aungsuroch, Y. (2021). Establishing appropriate sample size for developing and validating a questionnaire in nursing research. Belitung Nursing Journal, 7(5), 356-360. DOI: 10.33546/bnj.1927
• Gülpak, D. & Babayiğit, A. (2024). Self-Change and Self-Efficacy in the Romantic Relationships, European Archives of Social Sciences, 1(1): 39-45. DOI: 10.35365/eass.24.1.05
• Harvey, N. D. (2021). A simple guide to inter-rater, intra-rater and test-retest reliability for animal behaviour studies. https://osf.io/8stpy/download Son Erişim Tarihi: 23/03/2023
• Hooper, D., Coughlan, J., & Mullen, M. (2008). Evaluating model fit: a synthesis of the structural equation modelling literature. In 7th European Conference on research methodology for business and management studies, Vol. 2008, pp. 195-200. DOI: 10.21427/D7CF7R
• Hyde, J., & Grieve, R. (2014). Able and willing: Refining the measurement of emotional manipulation. Personality and Individual Differences, 64, 131-134. DOI: 10.1016/j.paid.2014.02.036
• Karakoç, F.Y. & Dönmez, L. (2014). Ölçek geliştirme çalışmalarında temel ilkeler. Tıp Eğitimi Dünyası, 13(40), 39-49. DOI: 10.25282/ted.228738
• Kılıç, A. F., & Uysal, İ. (2019). Comparison of factor retention methods on binary data: A simulation study. Turkish Journal of Education, 8(3), 160–179. DOI: 10.19128/turje.518636
• Kukreja, P., & Pandey, J. (2023). Workplace gaslighting: Conceptualization, development, and validation of a scale. Frontiers in Psychology, 14, Article 1099485. DOI: 10.3389/fpsyg.2023.1099485
• Landis, J, R., & Koch, G. (1977). The measurement of observer agreement for categorical data. Biometrics, 33, 159-174. DOI: 10.2307/2529310
• Lukkien, M., Allen, K., van Ginkel, S., & Volman, M. (2024). Addressing the diversity principle–practice gap in Western higher education institutions: A systematic review on intersectionality. British Educational Research Journal, 50(3), 620–642. DOI: 10.1002/berj.4096
• Nagler, U. K., Reiter, K. J., Furtner, M. R., & Rauthmann, J. F. (2014). Is there a “dark intelligence”? Emotional intelligence is used by dark personalities to emotionally manipulate others. Personality and individual differences, 65, 47-52. DOI: 10.1016/j.paid.2014.01.025
• Nazir, T., & Özçiçek, A. (2022). Gaslighting: İki yüzlü bir duygusal istismarla yüzleşmek. Anadolu University Journal of Education Faculty, 6(3), 241-250. DOI: 10.34056/aujef.1015105
• Podosky, P. M. C. (2021). Gaslighting, first-and second order. Hypatia, 36(1), 207-227. DOI: 10.1017/hyp.2020.54 Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of psychological research online, 8(2), 23-74. DOI: 10.23668/psycharchives.12784
• Schumacker, R. E., & Lomax, R. G. (2010). A beginner's guide to structural equation modeling (3rd ed.). New York, NY: Routledge. ISBN: 978-1-84169-890-8.
• Siad, F. M., & Rabi, D. M. (2021). Harassment in the field of medicine: cultural barriers to psychological safety. CJC open, 3(12), S174-S179. DOI: 10.1016/j.cjco.2021.08.018
• Spear, A. D. (2023). Epistemic dimensions of gaslighting: Peer-disagreement, self-trust, and epistemic injustice. Inquiry, 66(1), 68-91. DOI: 10.1080/0020174X.2019.1610051
• Sweet, P. L. (2019). The sociology of gaslighting. American Sociological Review, 84(5), 851-875. DOI: 10.1177/0003122419874843
• Şencan H. Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık; 2005. p. 105–363. ISBN:975-347-884-4.
• Şenyuva, G. & Yavuz, M. F. (2024). Assessment of the Relationship between Dark TriadPersonality Patterns and Psychological Manipulation: Istanbul Sample, Cyprus Turkish Journal of Psychiatry & Psychology,6(3): 223-231. DOI: 10.35365/ctjpp.24.3.03
• Tavşanlı, E. (2002). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayınları. ISBN: 978-605-133-740-1.
• Tobias, H., & Joseph, A. (2020). Sustaining systemic racism through psychological gaslighting: Denials of racial profiling and justifications of carding by police utilizing local news media. Race and Justice, 10(4), 424-455. DOI: 10.1177/2153368718760969
• Velicer, W. F. (1976). Determining the number of components from the matrix of partial correlations. Psychometrika, 41(3), 321–327. DOI: 10.1007/BF02293557