Moğolistan’ın Lise Tarih Ders Kitapları Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2022, Sayı: 2, 76 - 95, 13.07.2022

Samet Kalyoncu

Öz

Moğolistan’da 20. yüzyılın son çeyreğinde başlayan demokratikleşme hareketleri birçok alanda etkisini göstermiştir. Özellikle eğitim alanında yapılan birtakım reformlar Moğolistan millî tarihinin tekrar gündeme gelmesini sağlamıştır. Millî tarihin sosyal alanda etkinliğinin artırılmasına yönelik olarak Moğolistan’da okutulan tarih ders kitaplarının güncellenmesinin gerekliliği ortaya çıkmıştır. Belirli bir süre Moğol akademisyenlerin yayınları derslerde kullanıldıktan sonra Moğol hükümeti kendi ders kitaplarını hazırlatmıştır. Bu ders kitapları aracılığıyla içerik birlikteliği açısından öğrenciler arasında meydana gelebilecek farklılaşma da önlenmeye çalışılmıştır.
Ders kitaplarının içerdiği ve karşı tarafa aktardığı konular şüphesiz ki o ülkenin millî tarihine de olumlu etki yapmaktadır. Bu çalışmada Moğolistan’ın lise tarih ders kitaplarının içeriği araştırılacaktır. Lise 9, 10, 11. sınıf tarih ders kitaplarının incelenmesinde doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada, lise tarih ders kitaplarındaki konu dağılımı incelenmiş ve bazı görsellere de yer verilmiştir. Moğolistan’da geçmişten bugüne kadar tarih eğitiminde meydana gelen değişiklikler ve Moğolistan’ın eğitim sistemi hakkında Moğol akademisyenlerinin yazdığı eserlerden yararlanarak genel bilgiler aktarılmıştır. Genel olarak ders kitapları Birinci Dünya Savaşı süreciyle başlayıp modern Moğolistan’ın kurulması sürecine kadar Moğollar hakkında önemli çoğu bilgiye yer vermiştir.

Anahtar Kelimeler

Moğolistan, Okul, Sınıf, Lise, Tarih ders kitabı

A Research Of Mongolia's High School History Textbooks

Öz

The democratization movements that began in Mongolia in the last quarter of the 20th century have had an impact in many areas. In particular, some reforms in the field of education have brought the national history of Mongolia back into the spotlight. In an attempt to increase the effectiveness of national history, the necessity of updating the history textbooks taught in Mongolia has emerged. After the publications of Mongolian academics were used in the courses for a certain period of time, the Mongol government prepared its own textbooks. Along with these textbooks, the differentiation that may occur between students in terms of subject integrity has also been tried to be prevented.
The subjects contained in the textbooks and conveyed to the other side undoubtedly have a positive effect on the national history of that country. In this study, the content of Mongolia's high school history textbooks will be investigated. Document examination method was used in the examination of high school 9th, 10th, 11th grade history textbooks. In the study, the topic distribution in high school history textbooks was examined and some images were included. General information about the changes in history education in Mongolia from the past to the present and the work written by Mongolian academics about Mongolia's education system has been conveyed. In general, textbooks contained much important information about Mongols, starting with the First World War and beginning with the establishment of modern Mongolia. As a result of the research, it was obtained which subjects were included in the high school history textbooks of Mongolia.

Anahtar Kelimeler

Mongolia, School, Classroom, High School, History textbook

Kaynakça

• Kalyoncu, S., "Moğolistan’ın Ortaokul Tarih Ders Kitapları Üzerine Bir İnceleme". Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi, 4 (2022 ), 421-440.
• Na., Sukhbaatar, “Tüüh Sonirhogçdıın Büteel ba Eh Tüühiin Bolovsrol”. Eh Tüühiin Surgalt, Bolovsrolıın Ulamclal, Şineçleliyn Asuudluud, 2012, Ed. Gantulga Ts. ve Delgercargal P., Ulaanbaatar: Admon Yayınevi. 2012, 122-131.
• O., Pürev, “Eh Tüühiin Bolovsrolııg Högcüüleh Tuhayd”. Eh Tüühiin Surgalt, Bolovsrolıın Ulamclal, Şineçleliyn Asuudluud, 2012, Ed. Gantulga Ts. ve Delgercargal P., Ulaanbaatar: Admon Yayınevi. 2012, 24-39.
• Şimşek, A. ve Cou E. Y., “Güney Kore Tarih Ders Kitaplarında Türk ve Osmanlı Algıları”. bilig-Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 89 (2019), 143-170.
• Şimşek, A. ve Cengiz, N. M., “Rusya Tarih Ders Kitaplarında Türk-Osmanlı İmgesi”. Türk Tarih Eğitim Dergisi, 4 (2015), 225-258.
• Ts., Gantulga, “Eh Tüühiyn Surgalt, Bolovsrolıın Önöögiyn Baydal, Tulgamdsan Asuudluud”. Eh Tüühiin Surgalt, Bolovsrolıın Ulamclal, Şineçleliyn Asuudluud, 2012, Ed. Gantulga Ts. ve Delgercargal P., Ulaanbaatar: Admon Yayınevi. 2012, 5-15.
• Ts., Gantulga, P., Delgercargal, D., Anhbayar, P., Myagmar, S., Tsolmon, H., Erdenetulga, Tüüh X: Yerönhiy Bolovsrolıın 12 Ciliyn Surguuliyn 10 Dügeer Surah Biçig, ed. Tserendorc Ts., Ulaanbaatar, 2018.
• ------------------, Tüüh X: Yerönhiy Bolovsrolıın 12 Ciliyn Surguuliyn 10 Dügeer Surah Biçig, ed. Tserendorc Ts., Ulaanbaatar, 2019.
• ------------------, Tüüh XI: Yerönhiy Bolovsrolıın 12 Ciliyn Surguuliyn 11 Dügeer Surah Biçig, ed. Hişigt N., Ulaanbaatar 2019 Ts, Namsray, “BNMAU-ıın Ardıın İh Bolovsrolıın Huuliyn Tösliyn Tuhay”. Yerönhiy Bolovsrolıın Dund Surguuliyn Surgalt-Hümüücliyn Aclııg Tsaaşid Saycruulah Tuhay, Ulaanbaatar: ABYA Yayınevi. 1983, 30-43.
• Tserendorc, G., Mongol Ulsıın Yerönhiy Dund Bolovsrolıın Erh Züyn Zohitsuulalt (Üüsel, Högcil, Şineçlel), Ulaanbaatar: Eruul Enkh Yayıncılık. 2000.
• Turan, R., “Azerbaycan’da Okutulan Ata Yurdu Ders Kitabında Azerbaycan Ulusal Kimliğinin Temsili”, SUTAD, 42 (2017), 593-612.
• U., Tuya, S., Amarsanaa, O., Batsayhan, Z., Loncid, D., Nansalmaa, O., Oyuuntungalag, B., Punsaldulam, Tüüh IX: Yerönhiy Bolovsrolıın 12 Ciliyn Surguuliyn 9 Dügeer Surah Biçig, ed. Pürev O., Ulaanbaatar, 2016.
• -----------, Tüüh IX: Yerönhiy Bolovsrolıın 12 Ciliyn Surguuliyn 9 Dügeer Surah Biçig, ed. Pürev O., Ulaanbaatar, 2019.
• Ya., Şiylegmaa, “ZHU-ıın Zadralıın Daraah Oros, Mongol Dahi Tüühiyn Surah Biçig: Uls Töriyn Nölöö”, Eh Tüühiyn Surgalt, Bolovsrolıın Ulamclal, Şineçleliyn Asuudluud, Ed. Gantulga Ts., Delgercargal P., Ulaanbaatar: Admon Yayınevi. 2012, 147-154.
• Z., Baasancav, “Yerönhiy Bolovsrolıın Surguuliyn Tüühiyn Surgaltıın Ulamclal, Şineçleliyn Zarim Asuudal”, Eh Tüühiyn Surgalt, Bolovsrolıın Ulamclal, Şineçleliyn Asuudluud, Ed. Gantulga Ts., Delgercargal P., Ulaanbaatar: Admon Yayınevi. 2012, 59-68.