Çanakkale Savaşında Türklerin Anzak Algısı

Yıl 2022, Sayı: 2, 70 - 75, 13.07.2022

Kemal Çiçek

Öz

Müttefik kuvvetlerin 1. Dünya Savaşı sırasında Gelibolu'ya yönelik büyük taarruzu, savaşın sonucu üzerindeki etkisi ve yüksek insan kaybı nedeniyle Türkiye'de kapsamlı bir şekilde incelenmiştir. Gelibolu Harekatı yıl dönümü anma törenlerinin Yeni Zelanda ve Avustralya başta olmak üzere savaşa dahil olan ülkelerden insan ve akademisyenlerin katılımıyla uluslararası hale getirilmesi de bu artan kamuoyu farkındalığında rol oynamış olabilir. Çanakkale araştırmalarına ayrılmış yeni dergiler ve özel yayınlar, önemli detayların ve daha önce anlatılmamış hikayelerinin gün yüzüne çıkarılmasına yardımcı oldu. Ancak Türkiye'de Anzakların Çanakkale Savaşı'na katılımı, katkısı ve etkisi hak ettiği ilgiyi görmemiştir. Çanakkale Savaşı'na adanmış makalelere ve kitaplara üstünkörü bir bakış bile, Anzakların savaşa dahil olmasına dair ilginin olmadığını ortaya koymaktadır. Kaldı ki, Anzakların katılımı ve savaşta verdikleri yüksek kayıplar, Gelibolu yarımadasındaki bir koya Anzakların adlarının verilmesine yol açmıştır. Belki de daha kötüsü, Anzaklar ve Çanakkale Savaşları ile ilgili çok geniş İngilizce literatürün Türk edebiyatında gözden kaçırılmış olmasıdır. Bu makalede, Türkiye'de Anzaklar hakkında bildiklerimiz ve onlar hakkında halkı bilinçlendirmenin yolları önerilecektir.

Anahtar Kelimeler

Anzaklar, Çanakkale Savaşı, 1. Dünya Savaşı

Turkish Perception of the Anzacs in the Dardanelles Campaign

Öz

The great offensive of the Allied forces against Gallipoli during World War 1 has been studied extensively in Turkey because of its impact on the outcome of the Great War and its high record of human losses. The internationalization of the anniversary of the Gallipoli Campaigns with the participation of people and academics from participating countries, New Zealand and Australia in particular, may also have played a part in this rising public awareness. New journals and special issues dedicated to Dardanelles studies have helped to unearth important details and previously untold stories of the participants. Nevertheless, in Turkey, the participation, contribution, and impact of the Anzacs on the Dardanelles Campaign have not received the interest they deserve. Even a cursory look at the articles and books dedicated to the Dardanelles Campaign reveals a lack of interest in the Anzacs’ participation during the battles—a participation which even led to the naming of the cove in the Gallipoli peninsula after the Anzacs for the high losses they sustained. Worse perhaps is that the immense literature in English about the Anzacs and the Dardanelles Campaign has been overlooked in Turkish literature. In this presentation, I will therefore present what we know in Turkey about the Anzacs and suggest some ways to increase public awareness about them.

Anahtar Kelimeler

Anzacs, Dardanelles Campaing, World War 1

Kaynakça

• Ekins, Ashley, Gallipoli: A ridge too far, Auckland: Exisle Publishing. 2013.
• Martı, Metin, Çanakkale Hatıraları, Vol. 2, İstanbul: Arma. 2002.
• Erickson, J. Edward, Ordered to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Publishing Group. 2001.
• Esat, Bülkat, Esat Paşanın Çanakkale Hatıraları, Baha Matbaası. İstanbul. 1975.
• Esenkaya, Ahmet, Türk Basınında Çanakkale Muharebeleri (3 Kasım 1914-Şubat 1916), PhD Thesis, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. 2003.
• Gençcan, İhsan Mehmet, Çanakkale Savaşları ve Menkıbeler, İstanbul. 1994
• Gladstone, Arthur, “The Conception of the Enemy”, The Journal of Conflict Resolution, 3/2. (1959), 132.
• İğdemir, Uluğ, Atatürk ve Anzaklar, Türk Tarih Kurumu, Ankara. 1985
• Jones, Edward E. and Harris, Victor, A. “The Attribution of Attitudes”. Journal of Experimental Social Psychology, 3/1, (1967), 1–24.
• Karatay, Baha Vefa, Mehmetçik ve Anzaklar, Türkiye İş Bankası, Ankara, 1987.
• Miller, Joan. G. “Culture and the Development of Everyday Social Explanation”. Journal of Personality and Social Psychology, 46/5, (1984), pp. 961–978.
• Özdemir, Ali Ulvi, “Çanakkale Savaşları’nda ‘Çatışma Arası Düşmanla Yakınlık Kurma’ Yeni Türkiye: Çanakkale Özel Sayısı, 65 (Ocak-Şubat 2015), (2015), 1016-32.
• Ross, Marc Howard, “Psychocultural Interpretation Theory and Peacemaking in Ethnic Conflicts”, Political Psychology, (1995), 16/3, 523-544.
• Sherif, Muzafer, “Superordinate Goals in the Reduction of Intergroup Conflict”, American Journal of Sociology, 63/4, (1958), 349-356.
• Tunçoku, A. Mete and Taşkıran, C. Chanakkale, Churchill and Anzacs, Ankara: Genel Kurmay Askeri Tarih ve Stratejik Araştırma Başkanlığı Publ., 2000.
• Tunçoku, A. Mete, Anzakların Kaleminden Mehmetcik, Revised 1st. print, Ankara: Türkiye İş Bankası, 2008.
• Uzuner, Buket, Uzun Beyaz Bulut, İstanbul: Everest, 2001.
• Volkan, D. Vamık, The Need to Have Enemies and Allies: From Clinical Practice to International. Relationships New York, Jason Aronson. 1988.
• Volkan, D. Vamık, 'An Overview of Psychological Concept Pertinent to Interethnic and/or International Relationship.' In The Psychodynamic of International relationships. Vol. I: Unofficial diplomacy at work, Lexington MA: Lexington Books, 1990, 31-46.
• Yakıcı, Ali (), “Çanakkale Savaşları Etrafında Oluşan Menkıbelerin Türk Folkloru”, ATAM (Çanakkale Zaferi'nin 80. Yıldönümü Özel Sayısı), 10/30. (1994), 599-608.
• Yeni Türkiye, Çanakkale Özel Sayısı, Issue Ocak-Şubat 65. 2015.