19. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nde İstihdam Edilen İtalyanlar

Yıl 2023, Sayı: 3, 46 - 60, 27.07.2023

Gülfem Merve Tütüneken

Öz

19. yüzyıl, Osmanlı Devleti için modernleşme hareketlerinin ciddi bir ivme kazandığı zaman dilimiydi. Bu yüzyılda devlet, yeniliklerin takipçisi olma adına, tohumları Lale Devri’nde atıldığı bilinen Avrupalı bilgisine olan ihtiyacı kanıksamaya başlamıştı. Nitekim II. Mahmud’un Yeniçeri Ocağı’nı ilgasından sonra, Avrupa’dan başta askerî olmak üzere zamanla birçok alanda ihtisaslaşmış Avrupalılar Osmanlı’ya akın etmeye başlamıştı. Osmanlı’nın kurumlarında birer muallim yahut müşavir olarak hizmette bulunan Avrupalı uzmanların nitelikleri de zaman içerisinde değişmeye başlamıştı. Avrupalı uzmanlar arasında İtalyanlar, yaptıkları hizmetler dolayısıyla ciddi bir nüfuza sahip olmuştu. Henüz kendi ülkelerinde bir millî birliğin sağlanamamış olması, Osmanlı’da istihdam edilmelerinin en akla yatan nedeni olarak bilinse de Osmanlı Sultanları tarafından bizzat davet edildikleri de görülebilecekti. Tarihsel açıdan oldukça köklü bir geçmişe sahip olan Osmanlı ve İtalyan coğrafyasındaki kadim devletlerin ilişkileri, millî birliğe giden süreçte de devam etmişti. Bu ilişki ağının 19. yüzyılın yenileşme hareketleri, İstanbul’da istihdam edilmiş İtalyanların katkıları bağlamında değerlendirmeye alındığında, üzerinde yeterince durulmayan birçok gelişmenin detayını açığa çıkaracaktır.

Anahtar Kelimeler

19. Yüzyıl,, Osmanlı Devleti, Risorgimento, İtalyanlar, İstihdam

Kaynakça

• AGOSTON, Gabor, “Austrian Foreign Policy and the Ottomans in the 19th Century”, Enc of the Ottoman Empire, ed. Gabor Agoston and Bruce Masters, (2009), 63-64.
• ALİMDAR, Selçuk, XIX. Yüzyıldan İtibaren Osmanlı Devleti’nde Batı Müziğinin Benimsenmesi ve Toplumsal Sonuçları, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmış Doktora Tezi, İstanbul 2010.
• AKYILDIZ, Ali, Osmanlı Bürokrasisi ve Modernleşme, İstanbul: İletişim Yayınları. 2012.
• ALTINTUĞ, Onur, Osmanlı Devleti’nin Son Döneminde Avrupalı Müzisyenlerin Padişahlara İthafen Yazdıkları Marşlar, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uşak 2010.
• ALTON, Oya Ece, XIX. Yüzyılda İtalyanların İstanbul’da Sanata Etkileri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2004.
• AMICIS, Edmondo de, İstanbul (1874), çev. Beynun Akyavaş, Ankara: TTK. 1993.
• ARTVİNLİ, Fatih, “Osmanlı Devleti’nde Adlî Psikiyatri: Dr. Luigi Mongeri’nin Raporları, Tespitleri ve Bir Vaka Örneği”, Kebikeç, 47, (2019), 233-268.