Temple Officials in Hittite Cuneiform Texts

Yıl 2024, Sayı: 4, 1 - 13, 31.07.2024

Serkan Demirel

Öz

In Hittite cuneiform texts, the titles of a group of officials working in temple institutions are mentioned. The titles of the officials indicate that people from various fields of labour were employed in the temples. As expected, some titles are directly related to cult practices. Among the different titles, priest and priestess indicate the existence of a clergy group that constituted both the religious and administrative administration of the temple. This group also included the king himself or priests under him. According to the information in the texts, temples had worldly features as well as religious aspects. The temples were organised in a structure that included different occupational groups such as craftsmen, farming and shepherding. These officials should have a production motivation, sometimes supported by the temples and sometimes by the state. The employment status of the non-clergy in the temples is uncertain. They may have been employed in these institutions on a full-time basis, or they may have been employed in temples on a part-time basis, the conditions of which we do not know, or through physical taxation.

Anahtar Kelimeler

Hittite Cuneiform Texts, Hittite, Temple, Officials

HİTİTÇE ÇİVİ YAZILI METİNLERDE GEÇEN TAPINAK GÖREVLİLERİ

Öz

Hititçe çivi yazılı metinlerde, tapınak kurumlarında görev yapan bir grup görevlinin unvanları geçmektedir. Görevlilerin unvanları tapınaklarda çeşitli iş kollarından insanların çalıştırıldığını göstermektedir. Beklenebileceği üzere bazı unvanlar doğrudan kült pratikleri ile ilgilidir. Farklı unvanlardan rahip ve rahibe, tapınağın hem dini hem de idari anlamda yönetimini teşkil eden bir ruhban grubun varlığına işaret eder. Bu grubun içerisinde bizzat kral veya ona bağlı rahipler de vardır. Metinlerde geçen bilgilere göre tapınakların dini yönlerinin yanı sıra dünyevi özelliklere de sahiptir. Tapınaklar çeşitli iş kollarından, zanaatçılara, çiftçilik ve çobanlıkla ilgili farklı meslek gruplarını da içerisine alan bir yapılanmaya sahiptirler. Bu görevliler kimi zaman tapınaklar kimi zaman da devletin desteklediği bir üretim motivasyonuna sahip olmalıdırlar. Ruhban sınıfı dışındaki iş kollarının, tapınaklarda çalıştırılma durumu ise belirsizdir. Tam zamanlı olarak bu kurumlarda görev yapıyor olmalarının yanı sıra, koşullarını bilmediğimiz yarı zamanlı veya bedenen gerçekleştirilen vergiler yoluyla tapınaklarda çalıştırılıyor olabilirler.

Anahtar Kelimeler

Hititçe Çivi Yazılı Metinler, Hitit, Tapınak, Görevliler

Kaynakça

• Alp, S., "Hititlerde Sosyal Sınıf NAM.RA'lar", Belleten, XIII/5, (1949), 245-270.
• Alp, S., Hititlerde Şarkı, Müzik ve Dans Hitit Çağında Anadolu'da Üzüm ve Şarap. Ankara: Kavaklıdere Kültür Yayınları, 1999.
• Archi, A. ve Klengel, H., "Ein Hethitischer Text über die Reorganisation des Kultes", Altorientalische Forschungen, VII, (1980), 143-155.
• Arıkan, Y., "Hitit Kültünde Bir Görevli: LUtazelli". V. Uluslararası Hititoloji Kongresi Bildirileri, (Çorum 02-08 Eylül 2002), (2005), 49-82.
• Barro, R. J. ve R. M. McClearly, Religion and Economic Growth. National Bureau of Economic Research, Working Paper No. 9682, 2003.
• Beckman, G., "The Anatolian Myth of Illuyanka". Journal of Near Eastern Studies, 14, (1982), 11-25.
• Bryce, T., "Hittite State and Society". Insight into Hittite History and Archeaology, (2011), 85-97.
• Carter, C. W., Hittite Cult-Inventories, Chicago. The Department of Oriental Languages and Civilizations, 1962.
• Daddi, F. P., Mestieri, Professioni e Dignita Nell'Anatolia Ittita. Roma, Edizioni dell'Ateneo, 1982.
• Darga, M., "Hitit Çivi Yazısı Belgelerinde Geçen LÚ.MEŠhilammati Kelimesinin Anlamı". Tarih Enstitüsü Dergisi, I, (1970), 121-130.
• Darga, M., Karahna Şehri Kült-Envanteri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1973.
• Friedrich, J. ve Kammenhuber, A., Hethitisches Wörterbuch, Band I. A. Heidelberg, Carl Winter-Universitatsverlag, 1952.
• Goetze, A., "From the Instrucitons for the Commander of the Border Guards". Ancient Near Eastern Texts Relating to the Old Testament, New Jersey: Princeton University Press., (1955a), 210-211.
• Goetze, A., "Hittite Instruction, Instruction for Hittite Temple Officials". Ancient Near Eastern Texts Relating to the Old Testament, New Jersey, Princeton University Press., (1955b), 207-210.
• Goetze, A., Kleinasien. München, Handbuch der Altertumswissenschaft. Kulturgescihte des Alten Orients, 1957. Goetze, A., "Hittite šipant-". Journal of Cuneiform Studies. 23, (1971), 77-94.
• Gurney, O. R., The Hittites. Melbourne, London, Baltimore, Penguins Book. 1952.
• Güterbock, H. G., "The Hittite Temple According to Written Sources". Le Temple et le Culte; Compte rendu de la vingtiéme Recontre Assyriologique Internationale, (1975), 125-132.
• Hoffner, H. A., "An English-Hittite Dictionary". Revue Hittite et Asianique, XXV/80, (1967), 1-99.
• Hoffner, H. A., "A Hittite Text in Epic Style about Merchants". Journal of Cuneiform Studies, 22/2, (1968), 34-45. Hoffner, H. A., "Hittites". People of the OT World, (1969), 127-155.
• Hoffner, H. A., "Hittite Religion". Encyclopaedia of Religion. New York, MacMillan Publishing Company, (1987), 4068-4073.
• Klengel, H., , "Zur Ökonomischen Funktion der Hethitischen Tempel". Studi Micenei ed Egeo-Anatolici, Fascicolo XVI, (1975), 181-200.
• Klengel, H., "The Economy of the Hittite Household (É)". Oikumene Studia ad Historiam Antiquam Classicam et Orientalem Spectantia, 5, (1986), 23-31.
• Klengel, H., "Handwerker im Hethitischen Anatolien". Altorientalische Forschungen, 23, 265-277. 1996.
• Košak, S., Hittite Inventory Texts (CTH 241-250). Heidelberg, Carl Winter-Universitatsverlag. 1982.
• Laroche, E., Catalogue des Textes Hittites, Paris, Etudes et Commentaires. Bd. 75. 1971.
• Lundquist. John, M, The Temple of Jerusalem: Past, Present, and Future. Westport, Conn: Praeger Publishing, 2007.
• McMahon, G., "Theology, Priest, and Worship in Hittite Anatolia”. Civilizations of the Ancient Near East, IV, 1981-1995, 1995.
• Neve, P., “Hitit Krallığı’nın Başkenti Ḫattuša’da Konut/ Housing in Ḫattuša, the Capital of the Hittite Kingdom”. Tarihten Günümüze Anadolu’da Konut ve Yerleşme/Housing and Settlement in Anatolia: a Historical Perspective, Istanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 99-115.
• Otten, H., "Keilschrifttexte". Mitteilungen der Deutschen Orient-Geselschaft, 91, 1958, 73-84.
• Otten, H., "Ein Hethitisches Festritual (KBo XIX 128)". Studien zu den Boğazköy-Texten, 13, Wiesbaden. 1971.
• Otten, H. ve Souček, V., "Das Gelübde der Königin Pudu-Hepa an die Göttin Lelwani". Studien zu den Boğazköy-Texten, 1, Wiesbaden. 1965.
• Popko, M., "Eine Heilige Stadt der Hethiter". Studien zu den Boğazköy Texten, 50, Wiesbaden. 2009. Ramesh, G., Governance and Management of Temples: A Framework. Social Science Research Network IIM Bangalore Research Paper, 621, 2020.
• Seeher, J., Hattuşa Rehberi, Hitit Başkentinde Bir Gün. İstanbul: Ege Yayınları, 2011.
• Singer, I., "The Hittite KI.LAM Festival, Part One". Studien zu den Boğazköy-Texten, 27, Wiesbaden. 1983.
• Singer, I., "The Hittite KI.LAM Festival, Part Two". Studien zu den Boğazköy-Texten, 28, Wiesbaden. 1984.
• Singer, I., Hittite Prayers. Leiden, Boston, Köln, Society of Biblical Literature. 2002.
• Souček, V., "Soziale Klassen und Schichten in der hethitischen Tempelwirtschaft". Archiv Orientalni, 47, (1979), 78-82.
• Sturtevant, E. H., "Hittite Glossary". Language Monographs, IX, (1931), 1-82.
• Sturtevant, E. H., "A Hittite Text on the Duties of Priests and Temple Servants", Journal of American Oriental Society, 54, (1934), 363-406.
• Süel, A., Hitit Kaynaklarında Tapınak Görevlileri ile İlgili Bir Direktif Metni, Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları, 1985.
• Taggar-Cohen, A., (2006), "Hittite Priesthood". Texte der Hethiter, 26, Heidelberg, Universitatsverlag Winter. Tischler, J., Hethitisches Etymologische Glossar, Innscbruck, Insbrucker Beitrage zur Sprachwissenschaft. 20. 1977.
• Ünal, A., Multilinguales Handwörterbuch des Hethitischen, A Concise Multilingual Hittite Dictionary, Hitit Çok Dilli El Sözlüğü,Hamburg, Verlag Dr. Kovac, Fachverlag für Wissenschaftliche Literatur. 2007.
• Weber, M., The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism. London, New York: 2005.
• Weeden, M., "Hittite Logograms and Hittite Scholarship". Studien zu den Boğazköy-Texten, 54, Wiesbaden. 2011.
• Yiğit, T., "Hititçe Çivi Yazılı Belgelere Göre Çoban". Tarih Araştırmaları Dergisi, 32/20, (2002), 179-202.