A Longitudinal Study on Secondary Education Teacher Candidates’ Attitudes towards Teaching Profession

Yıl 2009, Cilt: 59 Sayı: 59, 345 - 366, 01.10.2009

Makbule Başbay Gülsen Ünver Nilay T. Bümen

Öz

Various programs and practices have been implemented in teacher training for secondary education in Turkey. Secondary Education Teacher Graduate Program (4 + 1,5 year) has been one of the teacher training programs since 1998. The purpose of this study was to examine whether there were significant improvements on teacher candidates' attitudes towards teaching profession by gender and department. School survey method and longitudinal data collection method were used. The data were collected via Attitude towards Teaching Profession Scale (ATPS) that was developed by the researchers. Data were gathered from 158 students in the Secondary Education Teacher Graduate Program during three semesters by administering ATPS for four times. According to findings, there were no changes in students' attitudes towards teaching profession by semesters and there were no interaction effects of semester and gender, and also semester and department. This finding indicated that the Secondary Education Teacher Graduate Program did not contribute to develop students' attitudes towards teaching profession positively. Based on these results, activities and research suggestions were recommended.

Anahtar Kelimeler

teacher training , pre-service teacher training , attitudes towards teaching profession

Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları: Boylamsal Bir Çalışma

Öz

Ortaögretime ögretmen yetistirmede günümüze dek pek çok program ve uygulama yürütülmüstür. Türkiye'de, 1998 yılından bu yana, ortaögretime ögretmen yetistiren programlardan biri 4 + 1,5 yıllık Ortaögretim Alan Ögretmenligi Tezsiz Yüksek Lisans Programı (OAÖTYLP)'dır. Bu çalısmada, Ege Üniversitesi'nde yürütülmekte olan OAÖTYLP süresince ögretmen adaylarının meslege yönelik tutumlarındaki degisim ile tutumun cinsiyet ve bölümlere göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermedigi arastırılmıstır. Çalısmada uzunlamasına veri toplama yöntemi ile betimsel (survey) yöntemlerden biri olan okul surveyi yöntemi uygulanmıstır. Çalısma kapsamında OAÖTYLP'nda 2005 Güz–2007 Güz dönemi arasında ögrenim gören 158 ögrenciye dört kez uygulanan Ögretmenlik Meslegine Yönelik Tutum Ölçegi ile toplanan veriler analiz edilmistir. Sonuç olarak, ögrencilerin meslege yönelik tutumlarının dönemlere göre degismedigi ve tutumlar üzerinde dönem ve cinsiyetin, dönem ve bölümün ortak etkisinin olmadıgı bulunmustur. Bu durum, OAÖTYLP'nın ögrencilerin ögretmenlik meslegine yönelik tutumlarında olumlu yönde gelismeye katkı saglayamadıgını göstermektedir. Çalısmada bu sonuçlardan yola çıkarak, ögrencilerin meslege yönelik olumlu tutum gelistirmeleri için yapılabilecek etkinlik ve arastırma önerilerinde bulunulmustur.

Anahtar Kelimeler

öğretmen yetiştirme , hizmetöncesi öğretmen eğitimi , öğretmenlik mesleğine yönelik tutum

Kaynakça

• Bayraktar, N. & Burgul, F. (2004). Orta öğretim sosyal alanlar eğitimi Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni adaylarının alan bilgisi ve öğretmen yeterlilikleri konusundaki düşünceleri. XII. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiriler, 4, 2511-2527.
• Bulut, H. & Doğar, Ç. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı tutumlarının incelenmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi 8(1), 13-27.
• Büyüköztürk, Ş. (2003). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: PegemA Yayıncılık, Geliştirilmiş 3. Baskı.
• Boz, N. & Boz, Y. (2006). Do prospective teachers get enough experience in school placements. Journal of Education for Teaching, 32 (4), 353–368.
• Çakır, Ö., Kan, A. & Sünbül, Ö. (2006). Öğretmenlik Meslek Bilgisi ve Tezsiz Yüksek Lisans Programlarının tutum ve özyeterlik açısından değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 36-47.
• Çapa, Y. & Çil, N. (2000). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 69-73.
• Çetinkaya, Z. (2009). Identifying Turkish pre-service teachers’ attitudes toward teaching profession. İlköğretim Online, 8(2), 298-305, http://ilkogretim- online.org.tr, 14/03/2009 tarihinde alındı.
• Erdem, A. R., Gezer, K. & Çokadar, H (2005). Ortaöğretim Fen –Matematik ve Sosyal Alanlar Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları (Pamukkale Üniversitesi Örneği). XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi (28–30 Eylül 2005), Pamukkale Üniversitesi, Kongre Kitabı I. Cilt, 471–477.
• Erden, M. (1995). Öğretmen adaylarının öğretmenlik sertifikası derslerine yönelik tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 99-104.
• Erkuş, A. (1994). Psikolojik terimler sözlüğü. Ankara: Doruk Yayınları.
• Eryılmaz, A. (2005). Development in secondary pre-service mathematics teachers’ pre- existing beliefs during the last 1.5 years of the five year integrated program. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• Eşme, İ. (2001). Yüksek öğretmen okulları. İstanbul: Bilgi-Başarı Yayınevi.
• Ghaith, G. & Yaghi, H. (1997). Relationships among experience, teacher efficacy, and attitudes toward the implementation of instructional innovation. Teaching and Teacher Education, 13(4), 451-458.
• Gök, F. (2003). Hizmet öncesi ve hizmet içi öğretmen yetiştirme (Ulusal Tebliğler). Öğretmen yetiştirme ve istihdamı sempozyumu. http://www.egitimsen.org.tr/belgeler/ogretmenyetistirme.doc, 19/03/2009
• Gürbüz, H. & Kışoğlu, M. (2007). Tezsiz Yüksek Lisans Programına devam eden fen-edebiyat ve eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları (Atatürk Üniversitesi Örneği). Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi 9(2), 71-83.
• Işık, S., Yaman, M. & Soran, H. (2005). Biyoloji ve biyoloji öğretmenliğine karşı tutumlarına göre biyoloji öğretmen adaylarının tiplerinin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 110-116.
• Kaptan, S. (1993). Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri. Ankara: Tekışık Web Ofset Tesisleri.
• Kavcar, C. (2002). Cumhuriyet Döneminde dal öğretmeni yetiştirme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1-2), 1-14.
• Kaya, A. & Büyükkasap, E. (2005). Fizik öğretmenliği programı öğrencilerinin profilleri, öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve endişeleri: Erzurum örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2), 367-380.
• Kyriacou, C., & Kunc, R. (2007). Beginning teachers’ expectations of teaching. Teaching and Teacher Education, 23, 1246–1257.
• Lašek, J., & Wiesenbergová, Š. (2007). Prospective teachers’ attitudes to their profession. The New Educational Review, 13(3-4), 129-138.
• MEB (2003). 2003 İlk Atama Kılavuzu – Ek 1. Atama yapılacak alanlar / branşlar ile başvuruya esas olacak taban puan çizelgesi, http://personel.meb.gov.tr/kilavuzlar/2003_ilkatama_kilavuzu.pdf, 16/03/2008 tarihinde alındı.
• Okan, Z., & Yıldırım, R. (2004). Some reflections on learning from early school experience. International Journal of Educational Development, 24, 603-616.
• Palmer, D. H. (2001). Factors contributing to attitude exchange amongst preservice elementary teachers. Science Teacher Education, 86, 122-138.
• Peker, S., & Tambağ, H. (2007). Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans programına devam eden öğrencilerin bu programa ilişkin görüşleri. 16. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi (05-07 Eylül 2007), Gaziosmanpaşa Üniversitesi, III. Cilt, 654-663.
• Philippou, G. N., & Christou, C. (1998). The effects of a preparatory mathematics program in changing prospective teachers’ attitudes towards mathematics. Educational Studies in Mathematics, 35, 189–206.
• Piggf, F. L., & Marso, R. N. (1987). Relationships between student characteristics and changes in attitudes, concerns, anxieties, and confidence about teaching during teacher preparation. Journal of Educational Research, 81(2), 109-115.
• Sayın, S. (2005). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı tutumları ve mesleki benlik saygılarının incelenmesi. Eğitim Araştırmaları, 19, 272-281.
• Semerci, N., & Çerçi, A. (2002). Öğretmen yetiştirmede Tezsiz Yüksek Lisans Programı ve gelecekten beklentiler. XI. Eğitim Bilimleri Kongresi (23-26 Ekim 2002), Yakın Doğu Üniversitesi.
• Sırkıntı, E. (1999). Öğretmen yetiştirmede öğretmenlik meslek bilgisi derslerinin önemi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Şenel, H. G., Demir, İ., Sertelin, Ç., Kılıçaslan, A., & Köksal, A. (2004). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve kişilik özellikleri arasındaki ilişki. Eğitim Araştırmaları, 15, 99-109.
• Şimşek, H. (2005). Ortaöğretim alan öğretmenliği tezsiz yüksek lisans programına devam eden öğrencilerin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), http://efdergi.yyu.edu.tr, 25/02/2008 tarihinde alındı.
• Tanel, R., Kaya-Şengören, S., & Tanel, Z. (2007). Fizik öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(22), 1-9.
• Ulukanlıgil, N. (2003). Ortaöğretim sisteminin yapısal gelişmesi ve ortaöğretime öğretmen yetiştirme açısından 1997-2002 yılları arası Talim ve Terbiye Kurulu kararlarının analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Ünver, G., Bümen, N. T., & Başbay, M., (2008). Ege Üniversitesi’nde yürütülmekte olan ortaöğretim alan öğretmenliği tezsiz yüksek lisans programının değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Şube Müdürlüğü tarafından desteklenen 05 EGF 003 nolu proje, İzmir.
• Yılman, M. (1987). Türkiye’de ortaöğretime öğretmen yetiştirme sisteminin pedagojik temelleri. Yayımlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Yükseköğretim Kurulu [YÖK]. (Tarihsiz) Öğretmen eğitiminde akreditasyon: İngiltere ve A.B.D. örnekleri, http://www.yok.gov.tr/egitim/ogretmen/ogretmen_egitiminde_kalite.htm, 13/09/2006 tarihinde alındı.
• Yükseköğretim Kurulu [YÖK]. (2008). Üniversitelerimizde uygulanacak olan “Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans Programı” açılması için başvuru formu, http://www.yok.gov.tr/egitim/tezsizyl/tezsizyl.pdf, 05/06/2008
• Yüksel, S. (2004). Tezsiz Yüksek Lisans Programının öğrencilerin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarına etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 355-379.