Primary School Teachers’ and Administrators’ Views about Rewarding Teachers

Yıl 2008, Cilt: 56 Sayı: 56, 663 - 690, 01.07.2008

M. Cevat Yıldırım

Öz

The purpose of this study is to describe the views of primary school teachers and administrators about rewarding teachers and current practices in Turkey. Data were collected through focus group interviews and document analysis. Focus group interviews were conducted through web based interview and 24 teachers participated. In terms of document analysis, legislation for rewarding and rewarding with salary, official documents and lists were analyzed. Findings indicated that teachers and administrators perceived rewarding as an important factor for teacher motivation but reported a number of problems with the practices of rewarding. These problems are related to both legislation and practices of the rewarding process. Findings suggested that developing a rewarding legislation based on concrete and objective criteria is necessary for realizing an effective rewarding system.

Anahtar Kelimeler

Rewarding teachers , incentive system , teacher motivation.

İlköğretim Okulu Öğretmen ve Yöneticilerinin Öğretmenlerin Ödüllendirilmesine İlişkin Görüşleri

Öz

Bu araştırmanın amacı, “ilköğretim okullarında görev yapan öğretmen ve yöneticilerin, öğretmenlerin ödüllendirilmesine ilişkin görüşleri”ni tespit etmektir. Araştırma nitel bir durum çalışması olup, veriler odak grup görüşmesi ve doküman incelemesi yöntemleriyle elde edilmiştir. WEB tabanlı olarak gerçekleştirilen odak grup görüşmesinde 24 kişinin görüşüne yer verilmiştir. Doküman incelemesi kapsamında ise ödüllendirmeye ilişkin mevzuat ve aylıkla ödüllendirme listeleri irdelenmiştir. Araştırmada, öğretmen ve yöneticiler, öğretmenlerin ödüllendirilmesinin motivasyon açısından gerekli olduğu; fakat yapılan ödüllendirmelerde çeşitli sorunların olduğunu düşünmektedirler. Bu sorunlar hem mevzuata hem de ödüllendirme sürecinin işleyişine ilişkindir. Etkili bir ödüllendirme sisteminin gerçekleştirilebilmesi için somut ve objektif ölçütlere dayalı bir ödüllendirme mevzuatının geliştirilmesinin gerekli olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmenlerin ödüllendirilmesi , teşvik sistemi , öğretmen motivasyonu

Kaynakça

• Armstrong, M. ve Murlis, H. (2004). Reward management: a handbook of remuneration strategy and practice. London: Kogan Page.
• Aydın, M. (2000). Eğitim yönetimi. Ankara: Hatiboğlu Yayınevi.
• Balcı, E. (1991). Öğretmenlerin sosyal statüsü ve ödüllendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, 121–128.
• Barutçugil, İ.S. (2002). Performans yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
• Başaran, İ.E. (2000). Eğitim yönetimi nitelikli okul. Ankara: Feryal Matbaası.
• Başaran, İ.E. (2000a). Yönetim. Ankara: Feryal Matbaası.
• Bentley, T. (1999). İnsanları motive etme. O. Yıldırım (Çev.). İstanbul: Hayat Yayınları.
• Bursalıoğlu, Z. (2002). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş.Z. ,Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F.(2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Byars, L.L. ve Rue, L.W. (1997). Human resource management. Chicago: Irwin.
• Çakıroğlu, Ü.(2007). WEB tabanlı veri toplama ve analiz sistemi. http://ab.org.tr/ab07/bildiri/ 167.pdf (27 Mayıs 2007).
• Eren, E. (2003). Yönetim ve organizasyon. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Gordon, J.R.(1993). A diagnostic approach to organizational behavior. Boston: Allyn and Bacon.
• Griffin, R.W.(1993). Management. Boston: Houghton Mifflin Co.
• Gürsel, M. (2003). Okul yönetimi. Konya: Eğitim Kitabevi.
• http://forum.memurlar.net/topic.aspx?id=269286 (23 Mayıs 2007- 30 Mayıs 2007).
• http://www.meb.gov.tr (28 Mayıs 2007).
• http://www.memurlar.net (23 Mayıs 2007- 30 Mayıs 2007).
• Karatepe, S. (2008). Ödüllendirme yönetimi: örgütlerde güdülemeye duyarlı bir yaklaşım. http://www.politics.ankara.edu.tr/ dergi/ pdf/ 60/4/ Karatepe_Selma.pdf (6 Ağustos 2008). Üniversitesi SBF Dergisi, 60(4), 117–132.
• Karasar, N. (1995). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd.
• Kaya, Y.K. (1999). Eğitim yönetimi kuram ve Türkiye’deki uygulama. Ankara: Bilim Yayıncılık.
• Lundy, O. ve Cowling, A. (1996). Stratejic human resource management. London: Routledge Publish.
• MEB. (1989). Milli eğitim bakanlığı personelinin aylıkla ödüllendirilmesi hakkında yönerge. Tebliğler Dergisi: Aralık 1989/2302.
• MEB. (1999). Milli eğitim bakanlığı personeline takdir ve teşekkür belgesi verilmesine ilişkin yönerge. Tebliğler Dergisi: Kasım 1999/2506.
• MEGSB. (1985). Milli eğitim gençlik ve spor bakanlığı mensuplarına takdir ve teşekkür 9.9.1985/2195. hakkında yönerge. Tebliğler Dergisi:
• Newstroom, J.W. ve Davis, K. (2002). Organizational behavior: human behavior at work. Boston: McGraw-Hill/Irwin.
• Porter, L.W., Lawler III, E.E. ve Hackman, J.R. (1975). Behavior in organizations. New York: McGraw-Hill Book Co.
• Sabancı, A. (1998). Güdüleme düzeni açısından Türk Milli Eğitim Örgütü’nde mevcut ödül ve terfi sistemine bir bakış. Çağdaş Eğitim, 23(240), 45–48.
• Sabancı, A. (1999). İlköğretim okullarındaki ödül sistemlerinin öğretmen ve müdür yardımcıları için önem derecesi, gereksinimleri karşılama ve iş doyumu sağlama düzeyi. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Sabancı, A. (1999a). Ödül sisteminin ilköğretim okullarındaki öğretmenler ve müdür yardımcıları için önem derecesi, gereksinimleri karşılama ve iş doyumu sağlama düzeyi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19, 363– 391.
• Sağlam, A.Ç. (2003). İlköğretim okulu yöneticilerinin sınıf öğretmenlerini işe güdüleme davranışları. Eğitim Araştırmaları, 3(12), 139–148.
• Silah, M. (2007). Eğitim örgütlerinde hizmetin niteliğini arttırmak için personelin http://www.cumhuriyet.edu.tr/edergi7makale/94.pdf (27 Mayıs 2007).
• Steers, R.M., Porter, L.W. ve Bigley, G.A.(1996). Motivation and leadership at work. New York: McGraw-Hill.
• Spitzer, D.R. (2008). Power rewards: rewards that really motivate. http://www.pignc-ispi.com/articles/motivation/spitzer-rewards.htm Ağustos 2008). (2
• Szilagyi, A.D. ve Wallace, M.J.(1990). Organizational behavior and performance. New York: Harper Collins Publishers.
• TBMM. (1930). İlk ve orta tedrisat muallimlerinin terfi ve tecziyeleri hakkında kanun. Resmi Gazete: 29.6.1930/1532. http://www.meb.gov.tr (28 Mayıs 2007)
• TBMM. (1943). İlkokul öğretmenlerinin kadrolarına, terfi, taltif ve cezalandırılmalarına ve bu öğretmenler için teşkil edilecek sağlık ve içtimai yardım sandığı ile yapı sandığına ve öğretmenlerin alacaklarına dair kanun. Resmi Gazete: 19.1.1943/5308. http://www.meb.gov.tr (28 Mayıs 2007).
• TBMM. (1965). Devlet memurları kanunu. Resmi Gazete: 23.7.1965/12056, Değişik: 29.11.1989/ 243 KHK. http://www.meb.gov.tr (28 Mayıs 2007).
• Tonbul, Y.(2002). İlköğretim okulu öğretmen ve yöneticilerine dönük ödüllendirme uygulamaları etkililiği ve öğretim performansına dayalı öğretmen ödüllendirme yaklaşımı. Yayınlanmamış doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Tuna, M. ve Türk, M.S. (2008). Kamu ve özel sektör matbaa işletmelerinde çalışanların http://www.sosyalbil.selcuk.edu.tr/sos_mak/ (31 Temmuz 2008). motivasyon düzeylerinin karşılaştırılması.
• Wong, P.M. ve Wong, C.S.(2005). Promotion criteria and satisfaction of school. Educational Managment Administration Leadership, 33(4), 423–447.
• Yıldırım, A. ve Şimşek H.(2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yiğit, M. (2003). Öğretmenlerin ödül ve cezaya ilişkin algıları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.