Yassıada Mahkemelerinde Ali Fuat Başgil ve Hüseyin Naili Kubalı

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 1, 59 - 74, 28.06.2023

Tuba Nur Yıldız

Öz

On bir ay ülke gündemini işgal eden Yassıada Mahkemeleri, Türk siyasi hayatında son derece önemli bir yer tutmaktadır. Bu mahkemede 1068 şahit dinlendi. Bu şahitler arasında iki Profesör Ali Fuat Başgil ve Hüseyin Naili Kubalı’nın çok kıymetli bir yeri vardır. Her ikisi şahitte Anayasa İhlal Davasında dinlenmiştir. Bu davada toplam 31 şahit dinlendi. Fakat bu iki şahit doğrudan mahkeme sonucuna tesir eden ifadeler verdiler. Başgil davada dinlenen ilk şahitlerden Kubalı ise son şahit oldu. Tüm şahitler incelenmiş ve bunlardan ikisinin alınması gerekli görülmüştür. Başgil dinlenen ilk şahitken Kubalı ise son şahit oldu. Her iki Profesör Tahkikat Komisyonu ve Salahiyet Kanunu hakkında bildiklerini dile getirdiler. İki hocayı birbirinden ayıran özellikleri bulunmaktaydı. Bunlardan en önemlisi Başgil, DP tarafına daha yakın olarak bilinirken Kubalı ise DP karşıtı olarak bilinmekteydi. Dolayısıyla bu durum ifadelerine de yansıyacaktı. Başgil’in mahkeme huzurunda kanunlar hakkında mütalaa vermek istemesine izin verilmezken Kubalı’nın ise saatlerce konuşma yapmasına izin verilmiştir. Ayrıca birçok sanığa verilmeyen konuşma hakkının Kubalı’ya fazlaca verilmesi bazı sanıklar tarafından tepkiyle karşılandı. Bu durum Mahkeme Başkanı Salim Başol ve Başsavcı Ömer Egesel’in tarafsızlığına yönelik itirazlara neden oldu.

Anahtar Kelimeler

Başgil, Kubalı, witnesses, Başol, Egesel

Ali Fuat Başgil and Hüseyin Naili Kubalı in Yassıada Courts

Öz

Yassıada Courts have effected the Turkish political for eleven months. İn this court 1068 witnesses were heard. Among these witnesses Professor Ali Fuad Başgil and Hüseyin Naili Kubalı have great importance. Both these witnesses were heard in the Constitutional Violation Case. For this case totslly 31 witnesses were heard . But these witnesses gave explanations that directly affected the result of the case. Başgil was the first witness Kubalı was the last witness. All the witnesses were evaluated and the two of them were taken. Each of the witnesses explained the details they know about Comission of Inguıry and Law of Authority. There were different qualities of these professors. The most important of them is while Başgil supports DP, Kubalı was against DP. So this difference reflected to their explanations. While Başgil was not allowed to clarify his opinions, Kubalı was allowed to talk about his opinions for hours. This was reacted bay most of the accused. This situation caused the expostutions for the noncommittal of the chief justice Salim Başol and the chief prosecutor Ömer Egesel.

Anahtar Kelimeler

Başgil, Kubalı, witnesses, Başol, Egesel

Kaynakça

• Ağaoğlu, S. (1967). Arkadaşım Menderes. Baha Matbaası.
• Ağaoğlu, S. (1972). Marmara’da bir ada. Baha Matbaası.
• Ağaoğlu, S. (2018). Yassıada, Kayseri ve Toptaşı Cezaevi günlükleri. Yapı Kredi Yayınları.
• Akıncı, A. (2013). Türkiye’de askeri vesayetin tesisi ve demokratikleşmeye olan etkisi. Akademik İncelemeler Dergisi, 8(1), 93-123.
• Apuhan, R. Ş. (2007). 27 Mayıs’tan Yassıada Mahkemelerine Menderes, (Editör: Âdem Kocal-Merve Nur Erdoğan). Timaş Yayınları.
• Arıkan, M. (2015). 27 Mayıs Anayasayı İhlal Davası İddianamesi üzerine bazı tespit ve düşünceler. Türk Tarihi ve Kültür Araştırmaları, C.XVII, 74-84.
• Asal, T. (2003). Güneş Batmadı (Müvekkilim Adnan Menderes ve Yassıada), Selis Kitaplar.
• Başgil, A. F. (1976). 27 Mayıs ihtilali ve sebepleri görüp yaşadıklarım. Yağmur Yayınevi.
• Biberoğlu, M. K. (1996). Yassıada kararları ve tahkikat komisyonunun bilinmeyen gerçekleri. Demokratlar Kulübü Yayınları No: 10.
• Burçak, R. S. (1976). Yassıada ve öncesi. Çam Matbaası.
• Demirer, M. A. (1995). Yassıada 6/7 Eylül Davası. Bağlam Yayınları.
• Demir, Ş. (2016). 27 Mayıs askeri darbesi dp dönemi asker – iktidar ilişkileri. Şehir ve İrfan Araştırmaları Dergisi, 2, 116-129.
• Demir, Ş. (2019). Modern Türkiye’de siyasal yaşam ve demokrasi (1938-2019). Modern Türkiye Tarihi, (Editör Ahmet Şimşek). Vadi Grup Basım, ss. 175-210.
• Ekşi, R. (2005). Yassıada çığlığı (27 Mayıs darbesi ve idam edilen Hasan Polatkan’ın savunması). Kızılelma Yayıncılık.
• Erer, T. (1965). Yassıada ve sonrası. C.I-II. Rek-Tur Kitap Servisi.
• Eroğul, C. (1990). Demokrat Parti tarihi ve ideolojisi. İmge Kitabevi.
• Gerger, M. E. (1991). Bütün yönleriyle İnönü-Menderes mücadelesi ve Demirkırat Oyunu. Akbel Yayınları.
• Gürsoy Naskali, E. (2022). Davanın anayasa hukuku bakımından tetkiki. (Hazırlayan: Emine Gürsoy Naskali). Darağacındaki İstiklal Madalyası 27 Mayıs darbesi, İlbey Matbaa, ss. 101-181.
• Güryay, T. (1971). Bir iktidar yargılanıyor. Cem Yayınevi.
• Karal, E. Z. (1960). 27 Mayıs inkılabının sebepleri ve oluşu. Milli Eğitim Basımevi.
• Kıvılcımlı, H. (1970). 27 Mayıs ve Yön Hareketinin sınıfsal eleştirisi. Ant Yayınları.
• Oktay, H. E. (2012). Türk tarihinin kayıp yılları Adnan Menderes nasıl öldürüldü? Akis Kitap.
• Oktay, H. E. (2014). Yassıada Menderes’in gözyaşları. Akis Kitap.
• Ortaylı, İ. & Küçükkaya, İ. (2020). Cumhuriyetin ilk yüz yılı 1923-2023, Kronik Kitap.
• Perin, M. (2011). Zindana tıkılan iktidar (27 Mayıs ve Yassıada günleri). Doğan Kitap.
• Şen, E. (2011). Bir yiğit vardı. Yitik Hazine Yayınları.
• Turgut, H. (1988). Menderes, Zorlu ve Polatkan’ın kendi el yazıları ile yaptırılmayan savunmalar. ABD Ajansı Yayınları.
• Yıldız, T. N. (2022). Yassıada Mahkemesi: Anayasa ihlal davasında yargılanan dört kişi, [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Siirt Üniversitesi.