Ham Petrolün Suda Çözünebilen Kısımlarının Poecilia Sphenops’ta Meydana Getirdiği Genotoksik Etkiler

Yıl 2015, Cilt: 8 Sayı: 2, 34 - 43, 31.12.2015

Özlem Önen Sema İşisağ Üçüncü

Öz

: Ham petrol ve türevleri, özellikle hidrokarbonlar başta olmak üzere karmaşık kimyasal karışımlardan oluşmaktadır.
Çıkarıldığı kaynağa ve kullanıma göre bileşimindeki maddeler önemli farklılıklar gösterir. Çevreye yayılan zararlı atıkların
sucul canlılara ulaşma ve sucul ekosistemi olumsuz etkileme potansiyeli mevcuttur. Ham petrol ve türevleri ile ilgili çok
sayıda saçılma ve sızıntı meydana gelmiştir. Bu olaylara tropikal balıkların genotoksik yanıtına ilişkin bilginin yetersiz
olması ve deniz balıklarına dair bilginin daha fazla olması göz önünde bulundurularak; bu çalışmada ham petrolün suda
çözünebilen kısımlarının tropik bir balık olan P. sphenops üzerindeki akut maruziyetiyle [40% (h/h); 24, 48, 72 v 96 sa]
meydana gelebilecek genotoksik potansiyelin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Sonuçlar, ham petrolün suda çözünebilen kısımlarına maruz bırakılan balıkların eritrositlerinde genotoksik hasar meydana
getirdiğini göstermiştir. Ham petrolün suda çözünebilen kısımlarına akut maruziyet sonucunda, P.sphenops'ta mikronukleuslu
ve anormal nukleuslu eritrositlerin frekanslarının, negatif kontrol grubundaki (aynı zamanda temiz suya maruz bırakılan
balıklar) değerlerle karşılaştırıldığında, anlamlı derecede yüksek olduğu görülmüştür. Artan maruziyet süresine paralel
olarak, mikronukleuslu ve anormal nukleuslu eritrositlerin sayısı artış göstermiştir. Elde edilen bu sonuçlar, ham petrole akut
maruziyetin P.sphenops'un eritrositleri üzerinde genotoksik etkisi olduğunu, mikronükleus testinin tamamlayıcı yönü
sebebiyle de hem kullanışlı hem de ham petrolün genotoksik etkisinin değerlendirilmesinde faydalı olduğunu göstermiştir. 

Anahtar Kelimeler

Ham petrol, Genotoksisite, Poecilia sphenops, Nukleus anomalileri, Mikronukleus

Kaynakça

• Atlı-Şekeroğlu Z, Şekeroğlu V 2011 Genetik Toksisite Testleri. Tübav Bilim Dergisi, 4:3, 221-229.