İRAN'DA OSMANLI ARAŞTIRMALARININ DURUMU: İRAN ÜNİVERSİTELERİNİN OSMANLI TARİHİ KONULU TEZLERİNİN İSTATİSTİKSEL VE ÖZNEL ANALİZİ

Yıl 2020, Sayı: 12, 15 - 34, 31.12.2020

Reza Dehghani , Fariborz Mohammadkhani

Öz

Günümüzde Türk, İslam ve dünya tarihi araştırmalarında önemli bir yeri olan Osmanlı çalışmaları, dünyanın farklı üniversite ve bilim merkezinde birçok bilim adamı ve akademisyen için araştırma konusudur. İran ve Osmanlı hükümetleri arasındaki köklü tarihsel, kültürel ve komşuluk bağları nedeniyle, yaklaşık yirmi yıldır, Osmanlı tarihiyle ilgili araştırmalar İranlı akademisyenlerin dikkatini çekmiştir. Bunun sonucu ise İran'da Osmanlı çalışmaları alanında çok sayıda eser yayınlanmıştır. Ancak bu çalışmaları tamamlayıcı olan, Osmanlı tarihi, alanındaki araştırma koleksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılması gereken scientometrics konusudur. Bu nedenle bu çalışma, İran üniversitelerinde yapılmış olan Osmanlı konulu tezlere nitel ve nicel yöntemlerin bir karışımı olan sentetik bir yaklaşıma dayanarak, bilimsel bir bakış açısıyla odaklanmayı ve son olarak, İran akademik tezlerinde son yirmi yılda Osmanlı çalışmalarının ilgi görme nedenlerinin ne olduğunu ve Osmanlı tarihi neden Osmanlı çalışmalarının diğer dallarına göre daha fazla ilgi görüyor sorularını cevaplamayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

İran, Osmanlı Araştırmaları, Akademik Tezler, Osmanli Tarihi, Scientometrics

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

The State of Ottoman Research in Iran: A Statistical and Specific Analysis of the Theses of Iran Universities on Ottoman History

Öz

Ottoman studies are considered as a prestigious field in the Turkish and Islamic researches, in which many historians are doing researches on. It is approximately two decades that the attention of Iranian scholars are attracted to the Ottoman history due to the historical and cultural commonalities between the Iranian and Ottoman governments. The complementary to these studies is the category of scientometrics used in the evaluation of researches in Ottoman studies. This paper tries to focus on the theses of universities by the point view of scientometric emphasizing a mixture of qualitative and quantitative methods. Theses about Ottoman History in the universities of Iran are surveyed, and answered the question that what the causes of Ottoman studies growth are in the Iranian academic theses during the last two decades, and why the focus on the Ottoman history is greater than the other branches of Ottoman studies?

Anahtar Kelimeler

Iran, Ottoman Studies, theses of universities, Ottoman history, Scientometric

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Abdullah Zadeh, Şâhroh (2011) Osmanlının başlangıcından Yeni Türkiye'nin Kuruluşuna kadar yeni Okulların Kurulmasına İlişkin amaç ve sonuçlar , Yüksek Lisans Tezi, Gazvin, İmam Humeyni Üniversitesi, Beşeri Bilimler Fakültesi.
• Abolhassani Daryani, Leyla (2015) Osmanlı devletinde mülkiyet sisteminin politikaları hakkında ,Yüksek Lisans Tezi, Tahran, İslami Azad Üniversitesi merkez şubesi, Edebiyat ve Beşeri Bilimler Fakültesi.
• Acorlu, Ahmed (2004) Şeyhülislam'ın Osmanlı imparatorluğundaki rolü, Yüksek Lisans tezi, Tahran, Şahid Beheşti Üniversitesi, Edebiyat ve Beşeri Bilimler Fakültesi.
• Akif Aydin, Muhammed v. dğr (2018) Osmanlı döneminde devlet ve toplum, Baş ed, Akmaleddin Ehsan Oğlu, Çev. Ali Katebi ve Tofigh Haşempour Sobhani, Tahran: Marcan Kitap Yay.
• Ansari, Şapur (1962) 1588-1619 yılları arasında Osmanlılar ve I Şah Abbas, Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi.
• Arabhani, Rasul (2014) 19. Yüzyılda İran-Osmanlı İlişkilerinde Atabat-ı Aliyat, Qum: Havzah ve Üniversite Araştırma Yayınları.
• Asadi, Masoumeh (2007) 19 Yüzyılda İran ve Osmanlıda islam birliği düşüncesinin incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Tahran, Tarbiat Moallim Üniversitesi, Edebiyat ve Beşeri Bilimler Fakültesi.
• Asghari, Rugeyeh (2012) Safevi döneminde İran ve Osmanlılar arasında siyasi ve kültürel elitlerin göç sürecinin incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Tebriz, Tebriz Üniversitesi, Hukuk ve Sosyal Bilimler Fakültesi.
• Ataşbar, Saeid (2015) Osmanlı imparatorluğu'nda yaşayan İranlıların İran anayasal devrimi'ndeki rolü, Yüksek Lisans Tezi, Hamedan, Payame Noor Üniversitesi, Edebiyat ve Sosyal Bilimler Fakültesi.
• Bahalu, Parvaneh (2013) I.Şah Abbas'dan Safevi döneminin/ Sultan III.Murad - Sultan II.Mustafa sonuna kadar Safevi ve Osmanlı kadınlarının siyasi ve sosyal durumlarının karşılaştırmalı analitik karşılaştırılması, Yüksek Lisans tezi, İsfahan: İsfahan Üniversitesi, Beşeri Bilimler Fakültesi.
• Bârâni, Mohammad Rıza (2014) Osmanlı İmparatorluğu ve Yeni Türkiye Tarihi, Qum, El-Mustafa Uluslararası Çeviri ve Yayın Merkezi.
• Berki, Ali Himmat (2016) Osmanlı imparatorluğunda vakıf terimlerinin sözlüğü, Çev, Davood Behlouli, Qum: Mecme-i Zahayer-i İslami Yay.
• Beyg Babapour, Youssef (2013) Büyük: Osmanlı Türk bibliyografı Katib Çelebi, Tahran: Samir Yay.
• Bitlisî, İdris Ben Ali (1997) Haşt Beheşt, 2 cilt. nşr Mehri Pakzad, Tahran: Mahabad İslami Azad Üniversitesi Şubesi Yayınları.
• Borclu, Ahmad (2015) Nadir Şah Afşar döneminde İran-Osmanlı ilişkileri, Yüksek lisans tezi, Tahran, Harazmi Üniversitesi, Edebiyat ve Beşeri Bilimler Fakültesi.
• Cahangiri, Cavad (2015) Abbasi halifeliği ve Osmanlı İmparatorluğu döneminde kadılar ve kadıların konumlarının karşılaştırmalı kıyaslaması, Yüksek Lisans tezi, Zencan, Zencan Üniversitesi, Edebiyat ve Beşeri Bilimler Fakültesi.
• Darviş Paşa (1997) Layeh-ye tahdid-i hudod-i İran va Osmani‬, Çev ve nşr. Nasrullah Salehi, Tahran: Tahouri Yay.
• Dolatşahi, Hengameh (2015) Osmanlı Başlangıçtan çöküşüne kadar, Tahran: Zarrin Cam Yay.
• Ebu Bekir ibn Abdullah (2013) Osman Paşa Tarihi: üçüncü Osmanlı murad’ın Kafkasya ve Azerbaycan'a savaş hazırlığı (Tiflis, Şervan ve Tebriz İşgalı 986-993) çev ve haz. Nasrullah Salehi, Tahran: Tehouri Yay.
• Ehsan Oğlu, Akmaleddin (Ed) (1997) Osmanlı Kültür, Sanat ve Medeniyeti, Bir yazarlar gurubu tarafından yazıldı, Çev. Fatemeh Abadullah Vend, Miandoab: Şatranc Yay.
• Emami, Mohammad Taghi (2016) Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, Tahran: Samt Yay.
• Farsi, Musa (2015) Nasır el-Din Şah Kacar döneminde İran-Osmanlı dış İlişkileri üzerine bir araştırma, Yüksek Lisans tezi, Sistan ve Belucistan Üniversitesi, Edebiyat ve Beşeri Bilimler Fakültesi.
• Forouzan, Rahmat (2015) İran-Osmanlı siyasi ilişkilerinde kürtlerin rolü (Safevi dönemi) Yüksek Lisans tezi, Zancan, Zancan Üniversitesi, Beşeri Bilimler Fakültesi.
• Gholami, İsmail (2019) Safevilerin ikinci döneminde İran-Osmanlı kültürel ilişkilerinin incelenmesi (Şah Abbas'dan Safevilerin Sonuna Kadar), Yüksek Lisans tezi, Zahıdan, Sistan ve Belucistan Üniversitesi, Edebiyat ve Beşeri Bilimler Fakültesi.
• Habibi, Ghasem (2014) Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşünün Ortadoğu'daki modern siyasal düşünce üzerindeki etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Tahran, İslami Azad Üniversitesi, merkez şubesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi.
• Hâ'eri, Abdulhadi (1985) “Osmanlı İmparatorluğu ve Batı burjuva uygarlığının iki yüzü”, Meşhed, Ferdovsi üniversitesi edebiyat ve beşeri bilimler fakültesi dergisi'ne ek, xviii, no.2.
• Hayrullah Effendi (2017) Tarih-i Devlet-i Aliyye-i Osmâniyye, Çev. Mahmoud Han Afşar Kangavari, Qum: Mecme-i Zehâyer-i İslami Yay.
• Hazrati, Hassan (2019) Osmanlı tarihi ve yeni Türkiye hakkınde incelemeleri, Qum: Logos Yay.
• Hosseini Eshkevari Sadegh (Ed) (2017) Osmanlı imparatorluğu belgeleri koleksiyonundan emirler, Qum: Mecme-i Zahayer-e İslami Yay.
• ------------------------------------ (Ed)(2017) Osmanlı imparatorluğu'nda bab-ı meşihat’tan belgeleri, 4 cilt, Qum: Mecme-i Zahayer-i İslami Yay.
• ------------------------------------- (Ed)(2015) İranla ilgili Osmanlı Arşiv Belgeleri, 3 cilt, Qum: Mecme-i Zahayer-i İslami Yay.
• Hurmoci, Mohammad Cafar (1965) Haka’yekol-Ahbar-i Naseri, nşr Hossein Hadiv Cem, Tahran: Zevâr Yay.
• İran Dışişleri Bakanlığı Siyasi ve Uluslararası Çalışmalar Bölümü(haz) (1991) İran ve Osmanlı belgelerinden alıntılar Tahran: İran Dışişleri Bakanlığı Siyasi ve Uluslararası Çalışmalar Bölümü.
• Kalantari, Yahya (1975) Fath Ali Şah döneminde İran-Osmanlı İlişkileri, Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi.
• Kavousi Irakı, Muhammed Hassan (2006) Kacar Mokemel Belgeleri Listesi, Cilt 147-153, Tahran: Dışişleri Bakanlığı Belgeleme ve Diplomasi Tarih Merkezi Yay.
• Kido, Akram (2016) Osmanlı Devlet’inde Şeyhull-İslam kurumu, Çev. Mohammad Rıza Mostâfevi Niâ ve Hassan Hazrati, Tahran: Neday-e Tarih yay.
• Konavi, Muhammed ibni Haci Halil (2016) Tevarıh-ı Osmanı, Qum: Mecme-i Zehayer-i İslami Yay.
• Leydesdorff, Loet, S. Milojević (2015) Scientometrics, International Encyclopedia of Social and Behavioral Sciences(IESBS), Amsterdam: Elsevier.
• Mohseni, Ali (2015) Osmanlı döneminde Tasavvuf (İslam Tasavvufu), Meşhed, Sokhan Gostar Yay.
• Moradi, Rugeye (2015) Modern İran ve Osmanlı okullarının karşılaştırmalı bir çalışması, Yüksek Lisans tezi, Arak, Arak Üniversitesi, Beşeri Bilimler Fakültesi.
• Moucani, Ali v. dğr (2009) Sultani Belgeleri (İran’la ilgili Osmanlı Arşiv Belgeleri) cilt2, Qum: Ayatollah Mar'aşi Najafi'nin büyük kütüphanesi ve İslam Elyazmalari global hazinesi Yay.
• Nasiri, Muhammed Rıza (1974) Nasır el-Din Şah döneminde İran- Osmanlı münasebetleri, Doktora Tezi İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi.
• ---------------------------------- (Ed)(1992) İran Tarihi belgeleri ve yazışmaları, 4 cilt, Tahran: Keyhan Yay.
• Nasrullah, Muhammed v. dğr (2016) Yirminci yüzyılın başlarında Osmanlı Atlası, Çev ve haz. Nasrullah Salehi ve Ali Katebi, Tahran: İslam Tarihi Araştırmaları Enstitüsü Yay.
• Norouzi Çakli, Abdolreza (2013) Scientometrics'e giriş: İlkeler, Kavramlar, İlişkiler ve Kökler, Tahran: Samt Yay.
• Paşazadeh, Gholam Ali (2010) Müslüman düşünürlerin 19. yüzyıl batı anayasal sistemine (İran, Kafkas, Osmanlı) yaklaşımının karşılaştırmalı bir çalışması, Doktora Tezi, Şahid Beheşti Üniversitesi, Edebiyat ve Beşeri Bilimler Fakültesi.
• Reis Niâ, Rahim (2010) İslam dünyasında basın (Osmanlı ve Türk Toprakları), Tahran: Kitab-ı Marcan Yay.
• ---------------------(2006) İran ve Osmanlı yirminci yüzyılın başlangıcında, 2 Cilt, Tahran, Mabna Yay.
• Rouhani, Kazem (1976) 16. ve 17. Yüzyıllarda Osmanlı ve Safevi birliklerinin organizasyonu, Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi.
• Sadeghi, Mehdi (2014) 1850-1923 Yılları arasında Osmanlı fotoğrafcılık tarihi üzerine bir Çalışma, Yüksek Lisans Tezi, Tahran: Tahran Sanat Üniversitesi, Sinema ve Tiyatro Fakültesi.
• Salahşour Kemani, Mustafa Ağa (2015) Revan Fethnamesi, Çev.Nasrullah Salehi ve Sefiyeh Hadiv, Tahran: Tahori Yay.
• Salehi, Nasrullah (2012) Tarih yazımı ve Osmanlı tarihçileri, Tahran: İslam Tarihi Araştırmaları Enstitüsü Yay.
• Sancaghi, Mohammad Tâher (2014) Safevi'den Kacar dönemine kadar İran ile Osmanlılar arasındaki siyasi ve askeri ilişkiler, Yüksek Lisans Tezi, Urmia Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi.
• Selaniki, Mustafa Efendi (2010) Tarih-i Selaniki, Çev ve haz. Nasrullah Salehi, Tahran: Tahouri yay.
• IV. Sultan Murad'ın Revan ve Tebriz Seferi Ruznamesi (1045-1044) (2011), Çev.Nasrullah Salehi, Tahran: Tahouri Yay.
• Şahsavari, Soraya (2013) AH 1313'ten Kacar hükümeti'nin sonuna kadar İran-Osmanlı İlişkilerinde Atabat-ı Aliyat rolü, Doktora Tezi, Tahran, Payam-e Noor Üniversitesi, Edebiyat ve Beşeri Bilimler Fakültesi.
• Şeyh Nouri, Muhammed Amir (2011) Osmanlı ve Ortadoğu Tarihi, Tahran: İslam dinleri Üniversitesi Yay.
• Uzer, Umut (2018) Glorification of the Past as a Political Tool: Ottoman history in contemporary Turkish politics, The Journal of the Middle East and Africa, Vol 9, Issue iv :339-358.
• Vali, Kolssum (2018) Tenzimat döneminde İranlılar ve Osmanlı toplumundaki gelişmeler, Yüksek lisans tezi, Tebriz, Tebriz Üniversitesi, Hukuk ve Sosyal Bilimler Fakültesi.
• Verse, Davoud (2013) Osmanlı (İdari ve mali) bürokrasisinde Farsça kelimeler (Başlangıcından yapılandırmanın Tenzimat’a Kadar7-13AH/13-19M), Yüksek Lisans Tezi, Meşhed, Ferdovsi Üniversitesi, Edebiyat ve Beşeri Bilimler Fakültesi.
• Yanardağoğlu, Eylem, K. N, Imad (2013) “The Fever that Hit the Arab Satellite Television: Audience Perceptions of the Turkish TV Series”, Identities: Global Studies in Culture and Power, Vol. 20, Issue V: 560-574. Online kaynak
• Alanına göre tez sayısı. https://ganj.irandoc.ac.ir /#/statistics? keywords=عثمانی&basicscope=1, Erişim, 19 Aralık 2019.
• İran Bilimsel Bilgi Veritabanı(ganj). https://ganj.irandoc.ac.ir/#/,Erişim,27 Aralık 2019.
• Konuya göre tez sayısı. https://ganj.irandoc.ac.ir /#/statistics? keywords=عثمانی&basicscope=1, Erişim, 20 Aralık 2019.
• Üniversitelere göre tez sayısı. https://ganj.irandoc.ac.ir /#/statistics? keywords=عثمانی&basicscope=1, Erişim, 18 Aralık 2019.
• Yıllardaki Tez Sayısı. https://ganj.irandoc.ac.ir /#/statistics? keywords=عثمانی&basicscope=1, Erişim, 28 Aralık 2019.
• Yüksek lisans ve doktora tez sayısı. https://ganj.irandoc.ac.ir /#/statistics? keywords=عثمانی&basicscope=1, Erişim, 27 Aralık 2019. Görüşme
• Sistan ve Beluçistan Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Ali Piri ile konuşması. Zahidan, Iran, 5 Aralık 2019.
• Sistan ve Beluçistan Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Fatemeh Rostami ile konuşması. Zahidan, Iran,17 Kasım 2019.
• Tebriz Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Abbas Ghadimi Ghaydari ile konuşması. Tebriz, Iran, 15 Ağustos2019.
• Zancan üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Rasoul Arabhani ile konuşması. Zancan, Iran, 3 Eylül 2019.