ALTIPARMAK MEHMED EFENDİ'NİN HAYATI, ŞAİRLİĞİ VE ŞİİRLERİ

Yıl 2023, Sayı: 20 - Ağustos 2023, 55 - 81, 31.08.2023

Sedat Kocabey

https://doi.org/10.51592/kulliyat.1314657

Öz

zamanlarda yapılan kimi çalışmalar ve çeşitli yeni yayınlar ile birlikte önceden yapılan incelemelere yeni bilgiler eklenmiştir. Bunun neticesinde bazı eski bilgilerin bir kısmı teyit edilerek sağlamlaştırılmış bir kısmı ise eldeki veriler doğrultusunda değişikliğe uğramıştır. İnceleyeceğimiz Altıparmak Mehmed Efendi’nin şiirleri de bu kabildendir ve onun tercüme ettiği Nüzhet-i Cihân ve Nâdire-i Zamân, Nigâristân Tercümesi adlı eserde var olan şiirleridir. Bunun neticesinde çalışmamızın onun farklı bir yönünü açığa çıkarması hedeflenmektedir. Bir dönemi, şairi ve yazarı tanımak için istifade ettiğimiz tezkirelerde ve diğer kaynaklarda onun alimliği, mütercimliği ifade edilirken şiirlerinden pek örnek olmadığı için incelenen kaynaklarda şairliğinden bahsedilmediği görülmektedir. Bu sebeple incelememizde onun şairlik yönüne delalet eden tek çalışması diyebileceğimiz bahsi geçen eserdeki şiirlerini çeşitli hususiyetleri ile değerlendirerek klasik Türk edebiyatı sahasının istifadesine sunmayı amaçladık. Bu vesileyle 16. ve 17. yüzyılda yaşamış, mütercimliği ve alim tarafıyla bilinen Altıparmak Mehmed Efendi'nin şiirlerine çalışmamızda yer verdik.

Anahtar Kelimeler

Altıparmak Mehmed Efendi, klasik Türk şiiri, Nüzhet-i Cihân

Kaynakça

• Atâî, Nev’îzâde Ataullâh Efendi (2017). Şakâik-ı Nu’maniye ve Zeyilleri: Hadâiku’l-Hakâik Fî Tekmileti’ş-Şakâik. haz. Suat Donuk. 2 Cilt. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı.
• Bursalı, Mehmed Tâhir (1333). Osmanlı Müellifleri, 2 c., Matbaa-i Âmire, İstanbul.
• Hoca, Nazif (1995). "Altıparmak Mehmed Efendi", Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2, 31-38.
• Çiftoğlu, Arzu (2006). Muhammed b. Muhammed Altıparmak'ın Mensur Yusuf ve Zeliha'sı, Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• Demirsoy, Soner (2010). Vekāyi'-i Ali Paşa, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özçam, Çimen (1999). Şeyhülislam Yahya Efendi Nigâristân Tercümesi (Sentaks incelemesi-Metin-Sözlük), Doktora Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sakar, Ekrem (2022). Altıparmak Muhammed Efendi'nin Delâil-i Nübüvvet-i Muhammedî Adlı Eseri, Doktora Tezi: İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.