UNUTULMUŞ ESERLERİMİZDEN: ERZURUMLU SIDKÎ DÎVÂNÇESİ

Yıl 2024, Sayı: 23 (Nisan), 87 - 116, 30.04.2024

Enes Yıldız

https://doi.org/10.51592/kulliyat.1446954

Öz

Bu çalışmada klasik Türk edebiyatının unutulmuş eserlerinden biri ele alınacaktır. Bu eser XIX. yüzyıl divan şairlerinden Erzurumlu Sıkdî Dîvânçesidir. Erzurumlu Sıdkî Efendi’nin asıl adı Osman’dır. Erzurum’da doğan şair, 1823 yılında yine Erzurum’da vefat etmiştir. Doğum yılı kesin olmamakla birlikte Sıdkî Efendi öldüğünde yaklaşık elli yaşındadır. Farsça bilen şair, nestalik yazı türünde ustadır. İlim, irfan, marifet sahibi, tatlı dilli, nüktedan, zeki bir kişi olan Sıdkî Efendi’nin bir özelliği de hoş sohbet olması ve fıkralar, hikâyeler, latifeler anlatmasıdır. Sıdkî’nin elimizde olan ve bu yazının konusunu teşkil eden bir Dîvânçesi bulunmaktadır. Dîvânçe, Medine Ârif Hikmet Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar Bölümü, 811/159 arşiv numarasında kayıtlı şiir mecmuasının içerisinde yer almaktadır. Sıdkî Dîvânçesi on üç kaside, yirmi beş gazel, on sekiz kıt’a, beş musammat, iki şarkı, iki küçük mesnevi ve yirmi iki beyitten oluşmaktadır. Makalede öncelikle Erzurum Sıdkî’nin hayatı, edebî kişiliği ve eseri ele alınacaktır. Asıl bölümde şu an için ulaşabildiğimiz tek nüsha olan Dîvânçe genel hatları ile incelenecek ve sonrasında Dîvânçeden örnek şiirler verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk Edebiyatı, Sıdkî, Dîvânçe.

Kaynakça

• Aydemir, Yaşar (2004). Medhiye. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C.29, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları: 410-411.
• Duymaz, Mehmet (2010). Diyarbakırlı Azmî ve Divançesi (İnceleme-Metin-İndeks). Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi: Ankara.
• İpekten, Haluk vd., (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Oğraş, Rıza (2018). Es’ad Mehmed Efendi, Bağçe-i Safâ-endûz. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr, Erişim Tarihi: 01.05.2022.
• Topal, Ahmet (2009). “Klâsik Türk Şiirinde Tuğra ve Edebi Bir Tür Olarak Tuğraiyye” Turkish Studies, 4/2, 976- 992.
• Tosun, Necdet (2009). Sıddîkıyye. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C.37, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları: 98.