Anastasiopolis /Dara Ancient City: Necropolis Area Great Gallery Grave

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 1, 29 - 42, 30.06.2023

Lale Karataş

https://doi.org/10.59127/kulmira.1270731

Öz

Dara, formerly known as Anastasiopolis, is a border city leaning on the Anatolian mountains and facing the vast Mesopotamian plains. Located in the 1st Degree Archaeological Site in Dara, one of the important cities in the region with its values, and located in the Necropolis Area, which was built as a rock carving, the Great Gallery Grave Structure differentiates the area in which it is located in that it contains universal values that will be accepted as the common heritage of all humanity. However, when the literature is examined, it is obvious that the historical analysis and architectural features of such an important building have not been specifically researched. For this reason, documenting the cultural landscape area formed by the cultural and natural assets of the building as a whole, together with its context, has been adopted as the basic principle of the research. The main aim of this study is to bring in the literature, the historical and architectural features of the Great Gallery which was built as a rock carving in the first-degree archaeological site in Dara as one of the important cities in the region with its values, with a holistic perspective. The study was carried out in two stages as source and field research. In order to evaluate and interpret this special building in its context within the Dara Necropolis area, the study started with historical analysis and continued with on-site investigations and completed with the presentation of spatial drawings, materials and construction techniques.

Anahtar Kelimeler

Cultural heritage, historical analysis, architectural analysis, büyük galerili mezar, Anastasiopolis/Dara

Anastasiopolis /Dara Antik Kenti: Nekropol Alanı Büyük Galerili Mezar

Öz

Dara, geçmişteki adıyla Anastasiopolis, sırtını Anadolu dağlarına dayamış, yüzünü uçsuz bucaksız Mezopotamya ovalarına dönmüş olan bir sınır kentidir. İçerdiği değerlerle, bölgedeki önemli kentlerden biri olan Dara’da, 1.Derece Arkeolojik Sit alanı içinde bulunan ve kaya oyma olarak inşa edilmiş Nekropol Alanı içerisinde yer alan Büyük Galerili Mezar yapısı, bütün insanlığın ortak mirası olarak kabul edilecek evrensel değerler içermesi ile bulunduğu alanı farklılaştırmaktadır. Ancak ilgili literatür incelendiğinde bu denli önemli bir yapının tarihsel analizinin ve mimari özelliklerinin belgelenmediği görülmektedir. Bu nedenle yapının kültürel ve doğal varlıklarının oluşturduğu kültürel peyzaj alanının bağlamı ile birlikte bir bütün olarak belgelenmesi, araştırmada temel ilke olarak benimsenmiştir. İçerdiği değerlerle bölgedeki önemli kentlerden biri olan Dara’da, birinci derece arkeolojik sit alanı içinde bulunan kaya oyma olarak inşa edilmiş Büyük Galeri mekanının tarihsel sürecinin ve mimari özelliklerinin bütüncül bir bakış açısıyla literatüre kazandırılması bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Çalışma, kaynak ve alan araştırması olmak üzere iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Araştırma; Dara Nekropol alanı içinde tanımlanmış olan bu özel yapının bulunduğu bağlamda değerlendirilerek yorumlanması için tarihsel analiz ile başlamış, yerinde incelemelerle devam ederek mekânsal analitik çizimler, malzeme ve yapım tekniğinin sunulması ile sonlandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kültürel miras, tarihsel analiz, mimari analiz, büyük galerili mezar, Anastasiopolis/Dara

Kaynakça

• Ahunbay, M. (2005). Antik Mardin, F. Özdem (Ed.), Taşın Belleği Mardin. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Capizzi, C. L. (1969). Imperatore Anastasio. 184, 216–21 Can, B., & Erdoğan, N. (2014). Dara, Bizans-Sasani sınırında bir garnizon kenti ve kazıları, Anadolu’nun zirvesinde Türk arkeolojisinin 40 yılı, Kasapoğlu - Yılmaz (eds.), Ankara: 347-371.
• Croke, B., & Crow, J. (1983). Procopius and Dara. The Journal of Roman Studies, 73, 143- 159. Crow, J. G. (1981). Dara, a late Roman fortress in Mesopotamia. Yayla, 4(), 12–20.
• Collinet, P. (1924). Une" ville neuve" byzantine en 507. La fondation de Dara (Anastasiopolis) en Mésopotamie. Libr. Orientaliste Paul Geuthner. Ensslin, W. (1928). Zur Gründungsgeschichte von Dara-Anastasiopolis.
• Erdoğan, N. (2009). Dara Nekropolü Bilimsel Kazı Raporu, Mardin Müze Müdürlüğü, Mardin. Erdoğan, N. (2011). Dara Nekropolü Bilimsel Kazı Raporu, Mardin Müze Müdürlüğü, Mardin.
• Erdoğan, N. (2019). Dara Nekropolü Bilimsel Kazı Raporu, Mardin Müze Müdürlüğü, Mardin. Karataş, L., & Menteşe, D. H. (2022). Dara Antik Kenti (Anastasiopolis) Nekropol Alanının Malzeme Sorunlarının Fotogrametrik Yöntemlerle Belgelenmesi. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 4(2), 41-51
• Karataş, L., Alptekin, A., & Yakar, M. (2022). Contribution of architectural design of ancient city Dara’s water cisterns to the water efficiency of thecity. 4thAdvanced Engineering Days, 52-54. Mundell (1975), A Sixth Century Funerary Relief at Dara in Mesopotamia, Jahrbuch der Österreich-Bibliothek, 24, 209–27
• Preusser, C. (1911). Nordmesopotamische Baudenkmäler. Altchristlicher und islamischer Zeit (Wiss. Veröffent. Deutsche Orient-Gesellschaft, 17, 44–5.