Club Med Foça: The Transformation of Leisure Culture in Turkey

Yıl 2020, Cilt: 23 (2) Sayı: 46, 342 - 375, 07.09.2020

Aras Ozgun Serkan Şavk

https://doi.org/10.18691/kulturveiletisim.735562

Cited By: 1

Öz

In this paper, we trace the transformation of leisure culture and emergence of tourism as a form of life-style consumption in Turkey by analyzing the representation of Club Med Foça, in Turkish media between 1967 and 2005, during the Club’s active period in which it served as a catalyst for such cultural transformation. We deploy Critical Discourse Analysis as a methodological framework for this purpose, and examine a variety of historical resources including popular magazines, news pieces, feature films, postcards, official documents and a photo-romance series for analyzing the representational contexts involving Club Med Foça. Our analysis shows that leisure culture and life-style consumption in Turkey has emerged between the tension of national identity and westernization, yet, at a later stage of the country’s modernization process, the main axis of tension shifted from an ambivalent relation of Turkish national identity with its western other to an ambivalent relation between the social classes in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Cultural globalization, critical discourse analysis, leisure culture, life style consumption, identity politics

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

From footnote 2: We are gratefull to İbrahim Gürsu, Özgür Atila, Erkan Serçe, Deniz Atik, Andreas Treske, Gökhan Gökgöz, and Alper Gedik for their contributions during the long research and writing processes of this article.

Club Med Foça: Türkiye’de Dinlence Kültürünün Dönüşümü

Öz

Bu makalede, Türkiye’nin Ege kıyısında metruk bir tatil köyü durumunda olan Club Med Foça’nın, 1967-2005 arasındaki hizmet süresi boyunca, dinlence kültürünün Türkiye’deki gelişimini katalize eden kültürel, ekonomik ve politik bir varlık olarak Türk medyasında nasıl temsil edildiğinin izini sürüyoruz. Bu amaca yönelik olarak popüler dergiler, gazete haberleri, sinema filmleri, kartpostallar, resmî belgeler, ve bir foto-roman dizisi de dahil olmak üzere çeşitli tarihsel kaynaklardan yararlanıyoruz. Söz konusu kaynaklarda, Club Med Foça’nın temsil edildiği bağlamları analiz etmek üzere Eleştirel Söylem Analizi’ne başvuruyoruz. Club Med Foça’yı çevreleyen diğer temsil bağlamlarının dönüşümünü inceleyerek, Türkiye’de dinlence kültürü ve yaşam tarzı tüketiminin ulusal kimlik-batılılaşma ve küreselleşme geriliminde nasıl geliştiğini tartışıyoruz. Sonuç olarak, söz konusu temsil rejimlerinin, ülkenin modernleşmesinin bir parçası olmak üzere Türkiye’de dinlence kültürünün benimsenmesiyle paralel işlediğini, gerilimin Türk ulusal kimliğiyle onun batılı ötekisi arasındaki ikircikli bir eksenden, Türkiye’de farklı toplumsal sınıflar arasındaki bir başka ikircikli eksene kaydığını iddia ediyoruz.

Anahtar Kelimeler

kültürel küreselleşme, eleştirel söylem analizi, dinlence kültürü, yaşam tarzı tüketimi, kimlik politikaları

Proje Numarası

-

Kaynakça

• T.C. Resmî Gazete (1920). 6/10017 Sayılı Kararname. 1920, July 10. 1–2.
• Alasya, Zeki (Dir.) (1977). Smart Alecks [Sivri Akıllılar]. Motion picture. Turkey: Erman Film.
• Armes, Roy (1989). “Twelve Propositions on the Inaccessibility of Third World Cinema.” In Turkish Cinema: An Introduction. London: School of Oriental and Africa Studies. 3–10.
• Atılgan, Gökhan (2008). “Türkiye Sosyalist Hareketinde Anti-Emperyalizm ve Bağımsızlıkçılık (1920-1971).” In. M. Gültekingil (Ed.). Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce Cilt 8: Sol. 2nd edition. İstanbul: İletişim Yayınları. 661-704.
• Aydın, M. Ekrem (1969). “Foça’da kimse kimseyi rahatsız etmez.” Milliyet, 1969, November 10.7.
• Aydın, Suavi (2008). “Türkiye Solunda Özgücülük ve Milliyetçilik.” In. M. Gültekingil (Ed.). Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce Cilt 8: Sol. 2nd edition. İstanbul: İletişim Yayınları. 543-577.
• Barthes, Roland (1972). “Myth Today.” In. Mythologies. London: Jonathan Cape.
• Belge, Murat (2003). “Milliyetçilik ve Sol.” Birikim, 165: 27-30.
• Boltanski, Luc (1987). The Making of a Class: Cadres in French Society. Cambridge and Paris: Cambridge University Press and the Maison des Sciences de l’Homme.
• Boratav, Korkut (2008). Türkiye İktisat Tarihi 1908-2007. 12th edition. Ankara : İmge Kitabevi Yayınları.
• Bourdieu, Pierre (1984). Distinction: A Social Critique of the Judgement of Taste. Cambridge: Harvard University Press.
• Cıvaoğlu, Güneri (1999). “Temmuz umudu.” Milliyet, 1999, May 26. 21.
• Clup Méditerranée Foça-Turquie [Multiple view postcard C-5142]. (?). İstanbul: Panorama Turizm ve Ticaret Müessesesi. Retrieved from the private collection of the authors.
• Clup Méditerrannée Foca-Turquie [Multiple view postcard 35-134.]. (?). İstanbul: And Kartpostal ve Yayınları. Retrieved from the private collection of the authors.
• Çetinsaya, Gökhan (2005). “İslâmcılıktaki Milliyetçilik.” In. Y. Aktay (Ed.). Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce Cilt 6: İslâmcılık. 2nd edition. İstanbul: İletişim Yayınları. 420-451.
• Dernek, Erol (1973). “Rüya Gibi Hülya Gibi.” Hayat, 1973, August 2. 18(32): 8–9.
• Doğan, Sinan (2010). “Foça Tatil Köyü için teklif veren çıkmadı.” Yeni Asır. 2010, March 11.https://www.yeniasir.com.tr/izmir/2010/11/03/foca_tatil_koyune_talipli_cikmadi. Retrieved 11.03.2020.
• Doğan, Erkan (2011). “Türk Solunun Kısa Tarihi: Sosyalizmi Milliyetçilikle Eklemlemek.” Doğu Batı, 59: 135-155.
• Doğrusoy, Türkseven (2008). “Club Med Fransız Tatil Köyü.” Presented at Türkiye Mimarlığında Modernizmin Yerel Açılımları IV. December 26-28, 2008. Bursa: Uludağ Üniversitesi.
• Elsaesser, Thomas (1980). “Primary Identification and the Historical Subject: Fassbinder and Germany.” Ciné-Tracts, 3(3): 43–52.
• Emir, Sabahat (1973). “Florya’da ‘Son Tango’.” Hayat, 1973, August 2. 18(32): 10.
• Erdoğan, Necmi (2008). “Demokratik Soldan Devrimci Yol’a 1970’lerde Sol Popülizm Üzerine Notlar.” In. M. Gültekingil (Ed.). Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce Cilt 8: Sol. 2nd edition. İstanbul: İletişim Yayınları. 262-274.
• Erdoğan, Nezih (1998). “Narratives of Resistance: National Identity and Ambivalence in the Turkish Melodrama Between 165 and 1975.” Screen, 39(3): 259–271.
• Furlough, Ellen (1993). “Packaging Pleasures: Club Méditerranée and French Consumer Culture, 1950-1968.” French Historical Studies, 18(1): 65–81.
• Gill, Rosalind (2000). “Discourse Analysis.” In M. W. Bauer & G. Gaskell (Eds.). Qualitative Researching with Text, Image and Sound: A Practical Handbook for Social Research. SAGE Publications. 172-190.
• Gosh, Sanjukta (2003). “‘Con-fusing’ Exotica: Producing India in U.S. Advertising.” In G. Dines & J. Humez (Eds.). Gender, Race and Class in Mass Media. 2nd ed. Thousand Oaks: SAGE Publications. 274-282.
• Güney, Koray (1973). “Türkiye’de, Türklere kapalı bir cennet...” Hayat, 1973, August 2. 18(32): 20–22.
• Gürbilek, Nurdan (2019). Vitrinde Yaşamak: 1980’lerin Kültürel İklimi. 9th edition. İstanbul: Metis Yayınları.
• Gürsu, Temel (Dir.) (1977). Spare the Rod and Spoil the Child [Kızını Dövmeyen Dizini Döver]. Motion picture. Turkey: Öz Film.
• Gürsu, Temel (Dir.) (1983). The Relationship [İlişki]. Motion picture. Turkey: Temel Film
• Ege’de Son Söz (2019). “İhale iptal edildi... Fransız Tatil Köyü sil baştan!” 2019, August 21). http://www.sanalbasin.com/ihale-iptal-edildi-fransiz-tatil-koyu-sil-bastan-32064297/ Retrieved 03.09.2020.
• Hayat (1967). “Paris’ten Foça’ya...” 1967, August 10. 12(33): 1, 3–5.
• Hayat (1973a). “Pahalı, Tehlikeli Ama Zevkli.” 1973, August 2. 18(32): 40–41.
• Hayat (1973b). “En Uzun Yaz.” 1973, August 2.18(32): 14.
• Karaca, Sebahattin (2016). “Foça tatil Köyünün Kahreden Kapanış Hikayesi.” Ege 9 Eylül, 2016, May 23 http://www.dokuzeylulgazetesi.com/haber/foca-tatil-koyunun-kahreden-kapanis-hikayesi-31941.html. Retrieved 09.03.2020.
• Katarcı, Bülent (1991). “Fransız Tatil Köyü Türklere de açıldı.” Milliyet, 1991, November 6. 16.
• Kotabe, Masaaki, & Helsen, Kristiaan (2010). Global Marketing Management. 5th ed. John Wiley & Sons.
• Kozak, Metin & Yeşim Coşar (2017). “Foça Club Med Tatil Köyü: Tarihçesi, Özellikleri ve Türkiye Turizmi için Sonuçları.” Anatolia:Turizm Araştırmaları Dergisi, 28(1): 39-57.
• Mert, Nuray (2005). “Türkiye İslâmcılığına Tarihsel Bir Bakış.” In. Y. Aktay (Ed.). Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce Cilt 6: İslâmcılık. 2nd edition. İstanbul: İletişim Yayınları. 411-419.
• Milliyet (1965). “Emekli Sandığı, ikinci sınıf 2 turistik otel inşa ettirecek.” 1965, October 27. 3.
• Milliyet (1966 ). “Foça ve Kuşadası Tatil Köyleri İnşaatları Satınalma ve İhale Komisyonu Başkanlığından.” 1966, May 26. 7.
• Milliyet (1967a). “Turistler, tatil köyünde umduklarını bulamadı.” 1967, June 26. 7.
• Milliyet (1967b). “Milyarder Rotchild ‘Size 5 milyon kişi gelir’ dedi.” 1967, July 17. 1, 7.
• Milliyet (1972). “Fransızların Türkiye’de.” 1972, January 16. 1, 9.
• Milliyet (1977). “Club Mediterranee Akdeniz Turistik Tesisleri A.Ş.” 1977, February 2. 3.
• Milliyet (1981). “Foça: Ege’nin En Sakin Plaj ve Dinlenme Yöresi.” 1981, May 15. 73–75.
• Milliyet (1992). “Merhaba Yaz Miltur ’92.” 1992, January 7. 10.
• Milliyet (1994). “Club Med’i kapattıran Madam değil.” 1994, March 20. 7.
• Milliyet (1997). “Su Üstü Sporları İçin İdeal Bir Doğa Harikası.” 1997, June 25. 3.
• Milliyet (1999). “Şimdi Tatilin Tam Zamanı! İREMTUR ‘Tatil Sanatı’.” 1999, September 6. 25.
• Milliyet (2003). “Tatilde Toplam Kalite.” 2003, June 22. 6.
• Önal, Safa (1984). “The Hunt [Av].” Milliyet. 1984, July 22-August 31. Photo-roman series.
• Saf, Hayriye Oya (2019). “Sürdürülebilir Tasarımdan Terk Edilmişliğe: Foça Club Méditerranée.” Mimarlık, (406): 67–73.
• Sağdıç, Ozan (1967). “Akçay’da Şenlik Var.” Hayat, 1967, August 10. 12(33): 28–30.
• Said, Edward (1978). Orientalism. New York: Pantheon.
• Sayar, Yasemin & Didem Altun (2019). “Ziya Nebioğlu.” Ege Mimarlık, (103): 12–17.
• Seden, Osman Fahir (Dir.) (1982). The Oncouth Ones [Görgüsüzler]. Motion picture. Turkey: Erler Film.
• Sturken, Marita & Lisa Cartwright (2012). Practices of Looking: An Introduction to Visual Culture. Oxford University Press.
• Su, Mükerrem Kâmil (1973). “Günah Yolu: Bir Yaz Romanı.” Hayat, 1973, August 2. 18(32): 28–31.
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (1963). Kalkınma Planı (Birinci Beş Yıl) 1963-1967 http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/Birinci-Beş-Yıllık-Kalkınma-Planı-1963-1967%E2%80%8B.pdf Retrieved 17.08.2020.
• Türenç, Pınar (1984). “Fransız küstahlığı.” Milliyet, 1984, October 7. 10.
• Türkiye İstatistik Kurumu (1965). 1965 Genel Nüfus Sayımı. https://biruni.tuik.gov.tr/nufus80app/idari.zul?yil=1965. Retrieved 04.03.2020
• Van Dijk, Teun A. (1993). “Principles of Critical Discourse Analysis.” Discourse & Society, 4(2): 249–283.
• Yalman, Galip L. (2009). Transition to Neoliberalism: The Case of Turkey in the 1980s. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Zıddıoğlu, Seraceddin (1983). “Bu tatilde kim nerede.” Milliyet, 1983, May 19. 80.