Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Üniversite Öğrencilerinin Tutumları

Yıl 2021, Cilt: 24 (1) Sayı: 47, 286 - 323, 08.03.2021

Aynur Örnek

https://doi.org/10.18691/kulturveiletisim.783964

Cited By: 1

Öz

Toplumsal cinsiyet, kadınlara ve erkeklere toplumsal olarak uygun görülen rolleri ve sorumlulukları ifade etmektedir. Bir başka deyişle, toplumun ya da kültürün cinsiyetle ilişkili olarak bireyden beklediği davranışlardır. Geleneksel toplumlarda kadınların erkeklere göre ikinci konumda kalması toplumsal cinsiyet kavramını tartışmalı hale getirmekte, toplumsal yaşamın birçok alanında erkeğe kadından daha fazla değer veren eşitsizlik durumu yaşanmaktadır. Söz konusu eşitsizlik özellikle, çalışma yaşamı, aile içi yaşam, eğitim, siyaset ve sağlık hizmetlerinden yararlanma gibi alanlarda kendini göstermektedir. Toplumsal cinsiyet eşitliğinin oluşturulabilmesi için her yaş ve cinsiyetteki bireyin, özellikle gençlerin bilinçlendirilmeleri ve eşitlikçi bakış açısı geliştirmeleri sağlanmalıdır. Bu araştırmanın amacı da üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet eşitliğine ilişkin tutumlarını tespit etmektir. Araştırmanın evrenini Aydın Adnan Menderes Üniversitesi İletişim Fakültesi öğrencileri oluşturmaktadır. Fakültenin 2017-2018 eğitim öğretim yılında toplam öğrenci sayısı 381’dir. Araştırmanın örneklemi ise çalışmaya katılmayı kabul eden 277 öğrenciden oluşmaktadır. Katılımcı öğrencilerin yüzde 44’ü kadın, yüzde 56’sı erkektir. Öğrencilerin 105’i 1.sınıf, 81’i 2.sınıf, 69’u 3.sınıf ve 22’i 4.sınıfta bulunmaktadır. Araştırmaya katılan öğrencilerin yaş ortalaması ise 20.82’dir. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğrencilerin “orta düzeyde” cinsiyet eşitliği tutumuna sahip oldukları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet Eşitliği, Üniversite Öğrencisi, Tutum

Gender Equality and The Attitudes of The University Students

Öz

Gender refers to the roles and responsibilities that are considered socially appropriate for women and men. In other words, they are the behaviors that society or culture expects from the individual in relation to gender. In traditional societies, the fact that women remain in the second position compared to men makes the concept of gender controversial, and there is an inequality that values men more than women in many areas of social life. This inequality manifest itself particularly in working life, family life, education, politics and benefit from the health services. In order to create gender equality, individuals of all ages and genders, especially young people, should be made aware of and develop an egalitarian perspective. This research aims to determine university students' attitudes towards gender equality. The population of research consists of students studying at the Faculty of Communication of Aydın Adnan Menderes University. The total number of students at the faculty is 381 during the 2017-2018 academic year. The sample of the research consists of 277 students who agreed to participate in the study. 44 of the participating students are females and 56 are males. 105 of the students are in the 1st grade, 81 are in the 2nd grade, 69 are in the 3rd grade and 22 are in the 4th grade. The mean age of the students participating in the research is 20.82. “Gender Equality Attitude Scale” was used as a data collection tool in the study. As a result of the research, it was determined that the students have a “moderate” gender equality attitude.

Anahtar Kelimeler

gender equality, university student, attitude

Kaynakça

• Agarwal, Bina (1994). A Field of One’s Own: Gender and Land Rights in South Asia. Cambridge: Cambridge University Press.
• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (2020). Türkiye’de Kadın. www.ailevecalisma.gov.tr/media/44013/02-03-2020-tr-de- kadin-donusturuldu.pdf Erişim tarihi: 30.04.2020
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2016). Aile İçi Şiddetle Mücadele Projesi / Sağlık Çalışanları El Kitabı. Ankara.
• Akın, Ayşe (2007). “Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığı ve Sağlık.” Toplum Hekimliği Bülteni, 26 (2):1-10.
• Althusser, Louis (2000). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. Çev., Yusuf Alp, Mahmut Özışık. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Altıparmak, İpek Beyza (2018). “Toplumsal Cinsiyet Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma: Kaynakları ve Mücadele Alanlarına Yönelik Öneriler.” Turkish Studies Social Sciences, 13(18): 179-194.
• Balkır, Z. Gönül (2012). “Toplumsal Cinsiyet ve Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığı.” TÜBAKKOM: 1.Kadın Avukatlar Kurultayı. Aydın Barosu Kadın Hukuku Komisyonu (der.) içinde. Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları. 68-94.
• Başol, Gülşah (2013). “Paremetrik Testlerin Sayıltıları.” www.slideshare.net/gbasol/blm5sunu Erişim tarihi: 29.12.2020
• Baykal, Serçin (1991). “Üniversite Öğrencilerinin Cinsiyet Rolleri ile İlgili Kalıp Yargılarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi.” Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 1(2): 66-75.
• Butler, Judith (2019). Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimliğin Alt Üst Edilmesi. Çev., Başak Ertür. İstanbul: Metis Yayınları.
• Cangöz, İncilay (2013). “İletişim Fakültesi Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Farkındalığı ve Cinsiyetçi Şiddetle İlgili Görüşleri.” İleti-ş-im, 19: 41-64.
• Connell, Robert William (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar. Çev., Cem Soydemir. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Cumhuriyet (2020). “Elektrik-Elektronik Sektöründe Çalışma Koşulları ve Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Kadın İşçiler Üzerindeki Etkileri: İşyeri Vaka Analizi.” www.cumhuriyet.com.tr/haber/toplumsal-cinsiyet-rolleri-kadin-iscileri-hasta-ediyor-1802078 Erişim tarihi: 28.12.2020
• Ecevit, Yıldız (2011). “Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisine Başlangıç.” Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi. Yıldız Ecevit ve Nadide Karkıner (der.) içinde. Eskişehir: AÖF Yayını. 3-30.
• Elgün, Aslı ve Mine Alemdar (2017). “Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutumlarına Yönelik Bir Araştırma: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Örneği.” International Journal of Social Sciences and Educational Research, 3(3): 1054-1067.
• Demir, Ergül (2017). “İstatistik Ders Notları.” www.academia.edu/30931820/Istatistik¬_Ders_Notlarim_E_Demir_2017_pdf Erişim tarihi: 19.01.2021
• Esen, Siyez vd. (2017). “Üniversite Öğrencilerinde Toplumsal Cinsiyet Algısının Toplumsal Cinsiyet Rolü ve Cinsiyet Değişkenlerine Göre İncelenmesi.” E- Uluslararası Eğitim Araştırmaların Dergisi, 8 (1): 46-63.
• Esmer, Yılmaz (2012). “Türkiye Değerler Atlası 2012.” www.slideshare.net/syurdam/atlas-sunum-2-10-2012-2 Erişim tarihi: 29.12.2020
• Giddens, Anthony (2008). Sosyoloji. Çev., Hüseyin Özel vd. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Yağan Güder, Sevcan ve Tülin Güler Yıldız (2016). “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Toplumsal Cinsiyet Algılarında Aileni Rolü.” Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2): 424-446.
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (2019). 2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması.http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2018/rapor/TNSA2018_ana_Rapor.pdf Erişim tarihi: 05.11.2019
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (2004). Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. http://www.hips.hacettepe.edu.tr/pdf/TNSA2003-AnaRapor.pdf Erişim tarihi: 26.04.2020
• Jersild, Arthur T. (1978). Gençlik Psikolojisi. Çev., İbrahim N. Özgür. İstanbul: Takıoğlu Matbaacılık.
• Kahraman, Tunçdemir vd. (2015). “Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Algıları.” Sobider / Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (4):304-322.
• Kandiyoti, Deniz (1997). Cariyeler Bacılar Yurttaşlar Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler. Çev., Aksu Bora, Fevziye Sayılan, Şirin Tekeli, Hüseyin Tapınç, Ferhunde Özbay. İstanbul: Metis Yayınları.
• Kaos GL (2020). “LGBTİ+ Hakları Alanında Çeviri Sözlüğü.” Deniz Gedizlioğlu (Haz.). www.kaosgldernegi.org/images/library/cevirisozlugu2020.pdf Erişim tarihi: 24.12.2020
• Karasar, Niyazi (1995). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: 3A Araştırma, Eğitim Danışmanlık Ltd.
• Karasu, Göllüce vd. (2017). “Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları.” Sdü Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(1): 21-27.
• KONDA (2019). Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Raporu, Hayat Tarzları 2018 Araştırması.www.konda.com.tr/wpcontent/uploads/2019/11/KONDA_Top lumsalCinsiyetRaporu.pdf. Erişim tarihi:12.03.2020
• Kongar, Emre (2019). “Kör Cehaletin Doymak Bilmez Açlığı.” Cumhuriyet,12.12.2019. https://www.cumhuriyet.com.tr/yazarlar/emre-kongar/kor-cehaletin-doymak-bilmez-acligi-1707667 Erişim Tarihi: 13.01.2020.
• Marshall, Gordon (1999). Sosyoloji Sözlüğü. Çev., Osman Akınhay ve Derya Kömürcü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Minibaş, Türkel (1998). “Türkiye’nin Kalkınma Sürecinde Kadın İşgücü.” Aydınlanmanın Kadınları. Necla Arat (der.) içinde. İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
• Morris, Charles G. (2002). Psikolojiyi Anlamak. Çev., H. Belgin Ayvaşık ve Melike Sayıl. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları No: 23.
• Önder, Yalçın vd. (2013). “Sağlık Kurumları Yöneticiliği Bölümü Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları.” Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 2 (1): 55-78.
• Öngen, Burcu ve Serpil Aytaç (2013). “Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları ve Yaşam Değerleri İlişkisi.” Sosyoloji Konferansları, 48(2): 1-18.
• Örmeci, Ozan (2016). “Dünya Değerler Araştırması 2010-2014 Türkiye Verileri Analizi.” Uluslararası Politika Akademisi. http://politikaakademisi.org/2016/12/27/dunya-degerler-arastirmasi- 2010-2014-turkiye-verileri-analizi/ Erişim tarihi:14.12.2019
• Pınar, Taşkın vd. (2008). “Başkent Üniversitesi Öğrenci Yurdunda Kalan Gençlerin Toplumsal Cinsiyet Rol Kalıplarına İlişkin Tutumları.” Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 15(1): 47-57.
• Pilcher, Jane (2017). “Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Eşitsizlikleri Üzerine Açıklamalar.” Sosyoloji Başlangıç Okumaları. A. Giddens (der.) içinde. Çev., Günseli Altaylar. İstanbul: Say Yayınları.
• Sancar, Serpil (2009). Erkeklik: İmkansız İktidar. İstanbul: Metis Yayınları.
• Scott, Joan W. (2010). “Toplumsal Cinsiyet: Faydalı Bir Tarihsel Analiz Kategorisi.” Çev. Derya Demirler, Fahriye Dinçer. Feminist Yaklaşımlar, 12: 112-138. http://www.feministyaklasimlar.org/wp-content/uploads/2013/05/12- 9.TOPLUMSAL-CINSIYET.pdf Erişim tarihi: 06.11.2010
• Seven, Nur (2019). “Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları.” Pesa Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5 (2):134-149.
• Sever, Merin (2014). “Queer Teori Ekseninde LGBTİ Hareketi ve Feminizm.” Birikim,Sayı: 308: 42-47.
• Şemin, Refia (1973). Gençlerimizin Psiko-Pedogojik Problemleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No:108. Şiddetten Ölen Kadınlar İçin Dijital Anıt (2019). www.anitsayac.com/?year=2019
• Türkiye İstatistik Kurumu (2019a). “İstatistiklerle Kadın 2018.” https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Kadin-2018-30707 Erişim tarihi: 27.06.2020
• Türkiye İstatistik Kurumu (2019b). “İşgücü İstatistikleri Ağustos 2019.” www.data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-Agustos-2019-30692 Erişim tarihi: 20.06.2020
• Türkiye İstatistik Kurumu (2019c). ‘’İşgücü İstatistikleri Temmuz 2019-İşteki Durum ve Ekonomik Faaliyetlere Göre İstihdam Edilenler.’’ https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-Temmuz-2019-30687 Erişim tarihi: 25.04.2020
• Türkiye İstatistik Kurumu (2018). “İstatistiklerle Kadın 2017.’’ https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Kadin-2017-27594 Erişim tarihi: 27.08.2020
• Türkiye İstatistik Kurumu (2017). “İstatistiklerle Kadın 2016.’’ https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Kadin-2016-24643 Erişim tarihi: 27.08.2020
• Türkiye İstatistik Kurumu (2015). “İstatistiklerle Kadın 2014.’’ https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Kadin-2014-18619 Erişim tarihi: 29.12.2020
• Uzun, Erdem vd. (2017). “Toplumsal Cinsiyet Algısı ve Toplumsal Cinsiyet Rollerine Eğitimin Etkisi: Deneysel Bir Çalışma.” Journal of Human Sciences, 14(1):678-693.
• Vefikuluçay, Zeyneloğlu vd. (2007). “Kafkas Üniversitesi Son Sınıf Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Bakış Açıları.” Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokul Dergisi, 14(2): 26-38.
• Word Economic Forum (2018). Global Gender Gap Report 2018. www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2018.pdf Erişim tarihi: 12.04.2020
• Word Economic Forum (2020). Global Gender Gap Report 2020. www3.weforum.org/docs / WEF_GGGR_2020.pdf Erişim tarihi: 15.04.2020
• Yılmaz, Zeyneloğlu vd. (2009). “Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Görüşleri.” Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1):775-792.
• Yüksel-Kaptanoğlu, İlknur vd. (2015). Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması.TC Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. www.hips.hacettepe.edu.tr/siddet2014/rapor/KKSA- TRAnaRaporKitap26Mart.pdf Erişim tarihi: 14.12.2020
• Zara, Ayten ve Burçak Özdemir (2013). “Cinsiyet Rolleri.” Kadınların Yaşamı ve Kadın Ruh Sağlığı. Şahika Yüksel, Leyla Gülseren ve Ayşe Devrim (der.) içinde. Ankara: Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları.