Bilişim Teknolojileri Reklamlarında Toplumsal Cinayet Örüntüleri: BT Haber Örneği

Yıl 2004, Cilt: 7(2) Sayı: 14, 95 - 132, 01.12.2004

Gamze Göker

Öz

Bu çalışmada bilişim teknolojileri (BT) süreli yayınlarının reklam metinlerinde öne çıkan, yeni sağ ideolojiden beslenen ve sözde ideoloji le cinsiyetten arındırılmış teknoloji söyleminde kadının ne şekilde konumlandırıldığı irdelenmektedir. Kadının teknolojiye "yakın" ve "yatkın" olmadığı, "teknolojiden uzak olduğu" söylemi ile bu söylemin kurulduğu araçlardan biri olan BT süreli yayınları arasında karşılıklı olarak birbirini besleyen, destekleyen bir süreç işlemektedir. Bu cinsiyetçi söylemin yeniden üretilmesi, gündelik yaşamda kadınların teknolojiyi üretme ve kullanma pratiklerini olumsuz biçimde etkilemektedir. Çalışmada BT yöneticilerine yönelik yayınlanan BT Haber gazetesindeki reklam metinleri metin çözümlemesi yöntemiyle incelenmiştir. BT alanının, toplumsal cinsiyet ideolojisinin yanı sıra, yeni sağ, teknokrasi ve mühendislik ideolojisi gibi söylemlerden de beslenerek kadını ikincil ve edilgen olarak konumlandırdığı ortaya çıkarılmıştır. Bu toplumsal cinsiyet ideolojisi BT reklamları ile kurulmakta, yeniden üretilmekte ve doğallaştırılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Teknoloji, Kadın Çalışmaları, söylem, bilişim teknolojileri, reklamlar, toplumsal cinsiyet

Gender Patterns in Advertisement of lnformation Technologies: The Case of BT Haber (IT News)

Öz

In this study, the gendered discourse of information technologies throughout the usage patterns of advertisement texts in iT periodicals are evaluated from the feminist perspective. How woman subjects are described and re-described by this technological discourse based on neoliberalism is inquired. This discourse claims that woman subject is not able to use high technology and therefore dominant gender ideology reproduces itself. The main argument of this study is that iT periodicals and advertisement texts published on these periodicals describe woman's relation with iT in a secondary and passive way. It is assumed that dominant gender ideology naturalizes the woman stereotypes about the relation between woman and technology. In this study BT Haber, which periodical targets iT managers inTurkey, is revealed
that related with gender ideology, the discourses of neoliberalism, technocracy, and engineering ideology all together locate woman in a secondary and passive situation. Thus, in the society dominant gender ideology is created, reproduced, and naturalized by iT advertisements.

Kaynakça

• Artun, Ali (1999). Fordizmin ve Mühendisin Dönüşümü. Ankara: TMMOB.
• Dağtaş, Banu (2003). Reklamı Okumak. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Binark, Mutlu (2003). "Avrupa Modeli Enformasyon Toplumu Politikası ve Kadınların Bilgisayar ve İnternet'i Kullanmaları". Avrupa Birliği ve Türkiye'de iletişim Politikaları, Mine Gencel Bek. (der.) Ankara: Ümit Yayıncılık. 135-161.
• Binark, Mutlu (2001). "Çalışma Yaşamında Bilgisayarların Toplumsal Cinsiyete Bağlı Kullanımı ve cinsiyetçiliğin İşlemesi: Emeği İkincilleştirilen Kadınlar ve Cinsiyet Körü Seçkin Kadınlar." İletişim 10: 163-213
• Binark, Mutlu (1999). Enformasyon Teknolojilerinin Toplumsal Cinsiyete Bağlı Kullanımı Japonya ve Türkiye Örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: A. Ü. SBE.
• Connel, R.W. (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar. Çev. Cem Soydemir. İstanbul: Ayrıntı
• Ecevit, Yıldız, Ayşe Gündüz Hoşgör ve Ceylan Tokluoğlu (1999). "Bilişim Sektöründe Çalışan Kadın Profili." Bilişim Kurultayı Bildirisi.