Arzulamanın Üç Halinin Üç Müzik Türünde Tezahürü: Blues, Caz, Extreme Metal

Yıl 2025, Cilt: 28 Sayı: 56, 280 - 301, 30.09.2025

Tunca Arıcan

https://doi.org/10.18691/kulturveiletisim.1710908

Öz

Bu çalışma, müziğin birey-toplum etkileşimindeki çok katmanlı rolünü ve bu etkileşimde ortaya çıkan gerilimleri arzu kavramını merkeze alarak tartışmaya açmaktadır. Arzunun dönüştürücü potansiyeline ve müziğin arzuyla kurduğu ilişki üzerinden özgürleşme imkanlarına odaklanmaktadır. Müzik, yalnızca estetik bir ifade biçimi değil, aynı zamanda toplumsal yapıların, kimliklerin ve iktidar ilişkilerinin hem üretildiği hem de sorgulandığı bir alan olarak değerlendirilir. Müziğin eğlence ve ifade biçiminin ötesindeki söz konusu boyutlarını görünür kılmak için bu yazıda blues, caz ve metal müzik türleri üzerinden özgürlük, yaratma ve ihlal etme arzularının farklı biçimlerdeki tezahürleri ele alınmaktadır. Blues, kölelik sonrası dönemde aidiyet ve kimlik kaybıyla yüzleşen bireylerin özgürlük arayışıyla ilişkilenirken; caz, sanat alanında otorite kabul edilen kurumsal sınırların ötesinde yaratma arzusunu temsil eder. Metal müzik ise, baskın kültürel normları ihlal etme arzusunu dışa vurur. Her üç müzik türü hem arzuyu farklı yönleriyle dışa vurur hem de bireyin toplumsal yapılarla kurduğu ilişkiyi yeniden tanımlama potansiyeli taşır.

Anahtar Kelimeler

Arzu , blues , caz , extreme metal , şenlik , ihlal

The Manifestation of Three States of Desire in Three Musical Genres: Blues, Jazz, and Extreme Metal

Öz

This study aims to explore the interaction between music and the individual-social dynamic, with particular attention to the tensions that emerge within this relationship and the transformative potential of desire. Music is approached not merely as an aesthetic expression, but as a space where social structures, identities, and power relations are both constructed and contested. Within this framework, the paper examines how different articulations of desire—namely, the desire for freedom, for creation, and for transgression—manifest in three distinct musical genres: blues, jazz, and metal. Blues is associated with the yearning for freedom expressed by those attempting to bridge the rupture between the land they were uprooted from and the geography in which they exist. Jazz reflects a creative impulse that seeks to transcend the boundaries imposed by institutional authorities recognized as “experts” in the field of art. Metal music, on the other hand, channels a desire to transgress the dominant cultural norms and resist conformity. Each of these genres, through distinct configurations of desire, offers a rearticulation of the individual’s relationship with social structures. Thus, the study aims to contribute to the layered discourse on music’s socio-individual dynamics by opening up a discussion on the liberatory potentials of music as mediated through desire.

Anahtar Kelimeler

Desire , blues , jazz , extreme metal , joy , transgression

Kaynakça

• Adorno, Theodor W. (2018). Müzik Yazıları: Bir Seçki. Çev., Şeyda Öztürk. İstanbul: YKY.
• Arıcan, Tunca (2009). “Aşırı Uçlardaki Black Metal, Renk Kültürü Clubbing ve Ahlak Paniği.” Müzik, Direniş ve Haz. Ayşe Bilge Gürsoy ve Alkan Avcıoğlu (der.) içinde. İstanbul: Es Yayınları. 225-250
• Attali, Jacques (2005). Gürültüden Müziğe: Müziğin Ekonomi-Politiği Üzerine. Çev., Gülüş Gülcigil. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Baker, Ulus (2015). Sanat ve Arzu. Ankara: İletişim Yayınları.
• Bennett, Andy ve Dawe, Kevin. (der.). (2020). Guitar Cultures. Londra: Routledge.
• Berendt, Joachim-Ernst (2010). Caz Kitabı: Ragtime’dan Fusion ve Sonrasına. Çev., Neşe Ozan. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bhabha, Homi (1990). “The Third Space: Interview with Homi Bhabba.” Identity: Community, Culture and Difference. Jonathan Rutherford (der.) içinde. 207-221. Londra: Lawrence ve Wishart. 207-221.
• Burghardt Du Bois, William Edward (2016). “Siyah İnsanların Savaşımları.” Yabancı: Bir İlişki Biçimi Olarak Ötekilik. Levent Ünsaldı (der.) içinde. Ankara: Heretik. 17-27.
• Burke, Peter (1996). Yeniçağ Başında Avrupa Halk Kültürü. Çev., Göktuğ Aksan. Ankara: İmge Yayınevi.
• Christe, Ian (2003). Sound of the Beast: The Complete Headbanging History of Heavy Metal. New York: Harper Entertainment.
• Deleuze, Gilles ve Guattari, Pierre-Félix (1990). Anti-Oedipus: Capitalism and Schizophrenia. Çev., Robert Hurley. Minnesota: University of Minnesota Press.
• Deleuze, Gilles ve Guattari, Pierre-Félix (1993). Kapitalizm ve Şizofreni 2: Kapma Aygıtı. Çev., Ali Akay. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Deleuze, Gilles ve Guattari, Pierre-Félix (2000). Kafka: Minör Bir Edebiyat İçin. Çev., Özgür Uçkan ve Işık Ergüden. İstanbul: YKY.
• Eagleton, Terry (2005). Kültür Yorumları. Çev., Özge Çelik. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Feige, Daniel Martin (2016). Caz Felsefesi. Çev., Necati Aça. Ankara: Dost.
• Finkelstein, Sidney (2009). Bir Halkın Müziği Caz. Çev., İstanbul: Bilim ve Gelecek Yayınları.
• Frith, Simon (2007). Taking Music Seriously: Selected Essays. London: Routledge.
• Game, Anne ve Metcalfe, Andrew (1999). Tutkulu Sosyoloji. Çev., Osman Akınhay. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Govenar, Alan (2008). Texas Blues: Rise of Contemporary Sound. Teksas: Texas A&M University Press College Station.
• Hall, Stuart ve Jefferson, Tony (der.) (1980). Resistance Through Rituals: Youth Subcultures in Post-war Britain. London: Hutchinson.
• Heidegger, Martin (2004). Varlık ve Zaman, Çev., Aziz Yardımlı. İstanbul: İdea Yayınları.
• Kahn-Harris, Keith (2007). Extreme Metal: Music and Culture On the Edge. Oxford: Berg.
• Kovel, Joel (2000). Arzu Çağı. Çev., Fermâ Lekesizalın ve Abdullah Yılmaz. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Lipsitz, George (1994) Dangerous Crossroads: Popular Music, Postmodernism, and the Poetics of Place. Londra: Verso.
• Marcus, Greil (2013). Ruj Lekesi – Yirminci Yüzyılın Gizli Tarihi. Çev., Gürol Koca. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Marcuse, Herbert (1991). Karşıdevrim ve Başkaldırı. Çev., Gürol Koca ve Volkan Ersoy. İstanbul: Ara.
• Nietzsche, Friedrich (1991). Nietzsche Wagner’e Karşı: Bir Ruhbilimcinin Yazıları. Çev., M. Osman Toklu. Ankara: Gündoğan.
• Nietzsche, Friedrich (1995). Deccal: Hristiyanlığa Lanet. Çev., Oruç Aruoba. İstanbul: Hil Yayın.
• Nietzsche, Friedrich. (2006). Thus Spoke Zarathustra: A Book for All and None. Ed. Adrian del Caro ve Robert b. Pippin. Cambridge: Cambridge University Press.
• Nietzsche, Friedrich (2010). Putların Alacakaranlığı. Çev., Mustafa Özel. İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Oakley, Giles (2004). Blues: Şeytanın Müziği. Çev., Aydemir Özügül. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Overell, Rosemary (2021). “Voicing the Real in Extreme Metal”. Continental Thought & Theory: A Journal Of Intellectual Freedom, 3(3): 136-163.
• Palmer, Bryan D. (2011). Karanlığın Kültürleri: Sınır İhlalleri Tarihinde Gece Yolculuklar. Çev., Şebnem Kaptan. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Richert, Lucas (2019). “Radical Psychiatry: 50 Years Later.” www.psychologytoday.com/us/blog/hygieias workshop/201908/radical-psychiatry-50-years-later. Erişim tarihi: 05.04.2025.
• Riches, Gabrielle. (2016). More-than-moshing: A Sensuous Exploration of Women’s Participation in Leeds’ Extreme Metal Scene (yayımlanmamış doktora tezi, Leeds Beckett Üniversitesi).
• Scott, James C. (1995). Tahakküm ve Direniş Sanatları. Çev., Alev Türker. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sennett, Richard (1992). Otorite. Çev., Kamil Durand. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Shuker, Roy (2001). Understanding Popular Music. London: Routledge.
• Smith, Kenneth M. (2013). Skryabin, Philosophy and the Music of Desire. London: Routledge.
• Walser, Robert (1990). Running with the Devil: Power, Gender, and Madness in Heavy Metal Music. Middletown, CT: Wesleyan University Press.
• Weinstein, Deena (2000). Heavy Metal: The Music and Its Culture. Boston: Da Capo Press.
• Žižek, Slavoj (2015). Bedensiz Organlar. Çev., Umut Yener Kara. İstanbul: Monokl Yayınevi.