Şêx Mihemed Selîmê Hezanî’in Kasidesi

Yıl 2021, Sayı: 3, 41 - 66, 20.06.2021

M. Zana Karak

Öz

Şêx Mihemed Selîmê Hezanî, Şêx Ebdilqadirê Hezanî’nin oğludur ve o da Mela Ebdillahê Hîzanî Semerşêxî’nin oğludur. Şêx Mihemed Selîm babasıyla birlikte Liceya bağlı Hezan mıntıkasına yerleşmişler ve orada medrese açarak Hezan dergahının postnişinliğini yapmışlardır. Şêx Selîm, Şêx Mihemed Diyaeddîn’in halifesidir ve yıllarca Nakşibendi tarikatı için çalışmıştır. Hem ilim tahsilini hem de tasavvuf amelini Şêx Mihemed Diyaeddînê Norşînî’nin yanında almış ve ondan tarikat-tasavvuf icazetini almıştır. Şêx Selîm hicrî 1299 (miladi 1881/1882) yılında Mavende dünyaya gelmiş ve 63 yaşında Hezan’da vefat etmiştir. İlmi ve tasavvufi yanı sıra edebi yönü de güçlüdür. Şêx Selîm, Selîm mahlasıyla bir kaside de kaleme almıştır. Kaside şeyhi Şêx Mihemed Diyaeddîn (Hazret) üzerine yazılmıştır. Bu çalışmada bizim tarafımızdan tespit edilen bu kasidesi üzerine durulacaktır. Bu yegane kasidesi 27 beyitten meydana gelmektedir ve ilk defa bir bütün olarak burda sunulacaktır. Şiir metnini elyazmasıyla birlikte verip kasideyi şekil ve içerik yönünden de incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Şêx Mihemed Selîm, Kaside, Hezan Dergahı, Edebi Yönü, Nakşibendi, Tasavvuf

QESÎDEYA ŞÊX MIHEMED SELÎMÊ HEZANÎ

Öz

Kurte
Şêx Mihemed Selîmê Hezanî lawê Şêx Ebdilqadirê Hezanî ye û nevîyê Mela Ebdillahê Hîzanî Semerşêxî ye. Şêx Mihemed Selîm bi bavê xwe re li Hezana Licê bi cî bûye, li wir medrese vekirine û postnişînîya Tekyaya Hezanê kirine. Şêx Selîm xelîfeyê Şêx Mihemed Diyaeddîn e û bi salan ji bo terîqeta Neqşebendîtîyê xebitîye. Hem emelê xwe yê ilmî, hem jî emelê xwe yê tesewifî li cem Şêxê Norşînê yê navdar ji Şêx Mihemed Diyaeddîn (Hezret) girtiye û îcazeta xwe ya terîqet-tesewifî jî jê wergirtiye. Şêx Selîmê Hezanî di sala 1866an de li Memana yek ji gundê Rojkana Bûlaniqa Mûşê hatiye dinyayê û di 1936an de, di 70 salîya xwe de jî li Hezana Liceyê wefat kiriye. Ji bilî alîyê wî yê ʿilmî û tesewifî alîyê wî yê edebî jî xurt e. Şêx Mihemed Selîm bi mexlesa ‘Selîm’ qesîdeyek jî nivîsîye. Ev qesîdeya wî mersîyeyeke li ser şêxê wî Şêx Mihemed Diyaeddîn e. Di vê xebatê de dê li ser vê qesîdeya wî ku ji alîyê me ve hatiye tesbîtkirin bê rawestîn. Ev qesîdeya wî ya tekane ku ji 27 malikan pêk tê cara ewil bi tevahî li vê derê dê bê pêşkêşkirin. Ligel pêşkêşkirina metn û destxeta wê dê qesîde ji alîyê ruxsarî û naverokî ve jî bê nirxandin. Herweha li gorî belgeyên dîrokî ku nû hatine dîtin dê jiyana Şêx Selîm û raborîya wî jî bê pêşkêşkirin.
Peyvên Sereke: Şêx Mihemed Selîm, Şêx Mihemed Diyaeddîn, Qesîde, Mersîye, Tekyaya Hezanê, Neqşîbendî, Tesewif

Anahtar Kelimeler

Şêx Mihemed Selîm, Qesîde, Tekyaya Hezanê, Alîyê Edebî, Neqşîbendî, Tesewif, Şêx Mihemed Selîm, Qesîde, Tekyaya Hezanê, Alîyê Edebî, Neqşîbendî, Tesewif

The Eulogy Of Sheikh Mihemed Selîmê Hezanî

Öz

Abstract
Sheikh Mihemed Selîmê Hezanî is the son of Sheikh Ebdilqadirê Hezanî who is son of Mela Ebdillahê Hîzanî Semerşêx. Şêx Mihemed Selîm and his father settled in the Hezan town of Lice and opened a madrasah there to post-nischined (leading) the Hezan House. Sheikh Selîm is the caliph of Sheikh Mihemed Diyaeddin and worked for the Naqshbandi sect for many years. He received both his science education and his mysticism practice with Sheikh Mihemed Diyaeddînê Norşînî and received his sect-mysticism license from him. Sheikh Selîm was born in Meman, one of the Rojkan villages of Muş Bulanık, in 1866 and died in Hezan village of Lice in 1936 at the age of 70. In addition to his scientific and mystical aspects, he is also strong in literature. Sheikh Selîm also wrote an ode under the pen name 'Selim'. It was written on Sheikh Mihemed Diyaeddin (Hazrat) who was the sheikh of the eulogy. In this study, we will focus on this eulogy that was determined by us. This unique eulogy consists of 27 couplets and will be presented as a whole here for the first time. The text of the poem will be given together with the handwriting and the eulogy will be examined in terms of form and content. Likewise, information about Sheikh Selîm's life and past will be presented with the new historical documents we have received.
Keywords: Sheikh Mihemed Selîm, Sheikh Mihemed Diyaeddîn, Eulogy, Mersiye, Hezan Lodge, Naqshbandi, Sufism

Kaynakça

• Aslan, Bedrettin, Semerşeyhli Mela Abdullah’ın Aile Seceresi, İstanbul: İmleç Yayınları, 2013.
• Destxeta Qesîdeya Şêx Mihemed Selîmê Hezanî (Nusxe-I, ji Keşkola Malbata Hezanî), Pirtûkxaneya Taybet a M. Zana Karak.
• Destxeta Qesîdeya Şêx Mihemed Selîmê Hezanî (Nusxe-II, ji Nusxeya Mela Ehmed Yalar e). Nusxeya Fotokopî, Pirtûkxaneya Taybet a M. Zana Karak.
• Destxeta Şecereya Malbata Hezanîyan (Nusxeya Mela Ehmed Yalar), Nusxeya Fotokopî, Pirtûkxaneya Taybet a M. Zana Karak.
• Karak, M. Zana, Dîwançeya Şêx Îsmetullahê Karazî (Metn û Lêkolîn). Mêrdîn: Zanîngeha Mardîn Artukluyê, Enstîtûya Zimanên Zindî yên li Tirkiyeyê Şaxa Makezanista Ziman û Çanda Kurdî, Teza Lîsansa Bilind a Çapnebûyî, 2020.
• Korkusuz, M. Şefik, Tezkire-i Meşayih-i Amid Diyarbakır Velileri l-ll, İstanbu: Kent Yayınları, 2004.
• Mela Derwêşê Hezroyî kurê Mela Hadî “Tekyaya Hezanê” (Hevdîtin: M. Zana Karak, Şêweya Qeydê: nivîs, Dema Hevdîtinê: Kanûna Pêşîn a 2019an).
• Rûpela Yekem a Pirtûkçeya Şecereya Binemala Karazî (Fotokopîya Destxetê, Tevahî 10 rûpel e), Nusxeya Fotokopî, Pirtûkxaneya Taybet a M. Zana Karak.