Mela ‘Ebdirrehîmê Westanî û Şerha Wî li ser Dîwana Melayê Cizîrî

Yıl 2023, Sayı: 7, 59 - 73, 20.06.2023

Tahsin İbrahim Doski

Öz

Dîwana Melayê Cizîrî yek ji şaheserên edebîyata kurdî ya klasîk e û di medreseyan de hatiye xwendin. Ji ber vê yekê gelek alim û edîbên kurdan li ser Dîwana Melayê Cizîrî şerh nivîsine. Yek ji wan şerhan jî ya Mela ‘Ebdirrehîm (1894-1956) ye ku ew ji Westana Wanê tê dinyayê. Şerha Mela ‘Ebdirrehîmê Westanî heta roja îro wek destnivîs veşartî maye û di alema zanistî de nehatiye niyasîn. Westanî şerha xwe bi sê zimanan an ku bi erebî, farisî û tirkiya osmanî nivîsiye û di şerhê de gelek haşiye û tarîx danîne. Mijara vê nivîsarê nasandina Mela ‘Ebdirrehîmê Westanî û şerha wî ya li ser Dîwana Melayê Cizîrî ye. Em hêvî dikin ku bi vê nivîsarê şerha Westanî dê di lîteratura edebiyata kurdî ya klasîk de zêde bibe.

Anahtar Kelimeler

Şerha metnan, Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizîrî, Mela ‘Ebdirrehîmê Westanî, Şerha Dîwana Melayê Cizîrî

Molla Abdurrahim-i Vestanî ve Molla Ahmed-i Cizîrî Divanı Şerhi

Öz

Molla Ahmed-i Cizîrî’nin Divan’ı, klasik Kürt edebiyatının başyapıtlarından biridir ve klasik Kürt medreselerinde okutulmuştur. Bu nedenle birçok Kürt alim ve edip, Molla Ahmed-i Cizîrî’nin Divan’ını şerh etmişlerdir. Bu şerhlerden biri de Van’ın Gevaş ilçesinden olan Molla Abdurrahim-i Vestanî (1894-1956) şerhidir. Molla Abdurrahim-i Vestanî’nin yazmış olduğu şerh bugüne kadar elyazması olarak saklı kalmış ve bilim dünyasında tanınmamıştır. Vestanî kitabını Arapça, Farsça ve Osmanlı Türkçesi olmak üzere üç dilde yazmış ve şerhinde çokça haşiyeler ve çeşitli tarihler kaydetmiştir. Bu yazının konusu Molla Abdurrahim-i Vestanî ve onun Molla Ahmed-i Cizîrî Divan’ına yazmış olduğu şerhin tanıtılmasıdır. Umarız ki bu makaleyle sözkonusu şerhin Klasik Kürt Edebiyatı literatürüne eklenmesine ve tanınmasına katkıda bulunuruz.

Anahtar Kelimeler

Metin şerhi, Molla Ahmed-i Cizîrî, Molla Ahmed-i Cizîrî Divanı, Molla Abdurrahim-i Vestanî, Ahmed-i Cizîrî Divan’ı şerhi

Mullah ‘Abd al-Rahim Wastanî and his Sharh on the Mullah Ahmad al-Jazeri’s Dīwan

Öz

Mullah Ahmad Jazeri's Dīwan is one of the masterpieces of classical Kurdish literature and was taught in classical Kurdish madrasas. For this reason, many Kurdish scholars and litterateurs have written many sharhs on Mullah Ahmad Jazeri's Dīwan. One of these sharhs is that of Mullah ‘Abd al-Rahim Wastanî (1894-1956) from the Wastan/Gevaş district of Van. The sharh written by Mullah ‘Abd al-Rahim has remained hidden as a manuscript until today and has not been recognised in the scientific world. Wastanî wrote his book in three languages, Arabic, Persian and Ottoman Turkish, and recorded many notes and dates in it. The subject of this article is to introduce Mullah ‘Abd al-Rahim Wastanî and his sharh on the Mullah Ahmad Jazeri's Dīwan. We hope that this article will contribute to the inclusion and recognition of this sharh in the literature of Classical Kurdish Literature.

Anahtar Kelimeler

Literary sharh, Mullah Ahmad Jazeri, Mullah Ahmad Jazeri, Mullah ‘Abd al-Rahim Wastanî, Sharh on the Jazeri, Mullah Ahmad Jazeri, Sharh on the Jazeri

Kaynakça

• Adak, A., Acar, H. & Aykaç, Y. (2017). Bîbliyografyaya Melayê Cizîrî. Mukaddime, C. 8, jimar 3, Hejmara Taybet - Melayê Cizîrî, 171-199.
• Bingöl, A. (2008). Kulîlkên Baxê Botan, Diyarbekir: Enstîtuya Kurdî ya Amedê.
• Mela Ebdirrehîmê Westanî. Destnivîsa Şerh û Te‘lîq li ser Dîwana Melayê Cizîrî. (Fotokopiya Nusxeyê).
• Nursî, Bediüzzaman S. (2011). Emirdağ Lahikası. (c. II). İstanbul: Zehra Yayıncılık.