HER KÖTÜLÜĞÜN CEZASI VERİLECEK Mİ?: ZİLZÂL SURESİ’NİN SON ÂYETİ BAĞLAMINDA BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 1, 37 - 50, 30.03.2022

Ali Bakkal

Öz

Zilzâl Sûresi’nin son âyeti genellikle “Kim de zerre ağırlığınca bir kötülük işlerse, onun cezasını görecektir” şeklinde tercüme edilmektedir. Âyete bu şekilde anlam verilmesi halinde, ister mümin ister kâfir olsun herkesin dünyada iken işlediği en küçük kötülüğün dahi cezasını âhirette göreceği anlaşılmaktadır. Çoğu müfessirlerin yorumu da bu istikamette olmuştur. Ancak âyetin bu şekilde anlamlandırılması halinde bu anlamın İslam itikadındaki mizan, Allah’ın affı, tevbe ve şefaat gibi esaslara aykırı bir durum ortaya çıktığı gibi, siyak-sibaka da riayet edilmediği görülmektedir. Bu makalenin amacı bir taraftan siyak-sibaka riayet edilerek âyetten İslâm itikat esaslarına uygun bir anlamın çıkıp çıkmayacağını ortaya koymak olacaktır. Bu çalışmayı yaparken dokümanter analiz yöntemi çerçevesinde çok sayıda meal ile klasik ve modern tefsir kaynaklarına müracaat edilmiş; âyetin doğru anlamı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Buna göre âyetin anlamı, insanların kıyamet günü diriltildikleri ilk anda küçük-büyük her kötülüğün cezasını görmeleri değil; Allah’ın yere vahyedip insanların amellerini haber vermeye başladığında yerin konuşmasını görmeleridir. Amellerin karşılığı hesaptan sonra verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kur’an, Zilzal Suresi, Kıyamet, Yerin konuşması, Amel defteri, Hesap.

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel. el-Müsned. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1982.
• Alıcı, Mustafa. “Şefaat”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 38/411-412. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
• Altuntaş, Halil & Şahin, Muzaffer. Kur’an- Kerim Meâli. 6. Baskı. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2010.
• Bebek, Adil. “Mağfiret”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 27/313-314. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
• Begavî, Ebû Muhammed el-Huseyn b. Mesʻûd el-. Meʻâlimü’t-tenzîl fî tefsîri’l-Kur’ân - Tefsîru’l-Baġavî. thk. Muhammed Abdullah en-Nemr vd.. Riyad: Dâru Tayyibe, 1417/1997.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail. el-Câmiʻus-sahîh. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1982.
• Fahrüddin Ebû Abdillâh Muhammed b. Ömer b. Hasan b. Hüseyn er-Râzî. Mefâtîḥu’l-ġayb – et-Tefsîru’l-kebîr. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-ʻArabî, 1420.
• İbn Abbas, Abdullah. Tenvîru’l-mikbâs min tefsîri İbn ʻAbbâs. cem. Mecdüddîn Ebû Tâhir Muhammed b. Yaʻkûb el-Fîrûzâbâdî. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ʻİlmiyye, (Mısır 1316 tarihindeki baskısından ofset).
• İbn Ebû Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahman b. Muhammed b. İdrîs b. Münzir et-Temîmî. Tefsîru’l-Ḳur’âni’l-‘Aẓîm. thk. Esʻad Muhammed et-Tayyib. Suudi Arabistan: Mektebetü Nizâr Mustafa el-Bâs, 1419.
• İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim ed-Dîneverîy Tefsîru Garîbi’l-Kur’ân. thk. es-Seyyid Abbas Ahmed Sakr. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1978.
• Kuranmeali.com (Erişim tarihi 01.12.2021).
• Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed. el-Câmi‘ li ahkâmi’l-Kur’ân. tah. Semîr el-Buhârî. Riyad: Dârü Âlemi’l-Kütüb, 2003.
• Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd. Te’vîlâtü Ehli’s-Sünne. thk. Mecdî Bâsilûm. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ʻİlmiyye, 1426/2005.
• Mâverdî, Ebü’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Muhammed b. Habîb. en-Nüket ve’l-‘uyûn. thk. es-Seyyid İbn Abdülmaksûd b. Abdürrahîm. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, t.y.
• Mevdûdî, Ebul A’lâ. Tefhimu’l-Kur’an, çev.Muhammed Han Kayanî vd.. 2. Baskı. İstanbul: İnsan Yayınları, 1991.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc b. Müslim el-Kuşeyrî. el-Câmiʻu’s-sahîh. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1982.
• Nehhâs, Ebû Caʻfer Ahmed b. Muhammed b. İsmail b. Yunus el-Mısrî, İʻrâbü’l-Kur’ân, talik. Abdülmünʻim Halil İbrahim (Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ʻİlmiyye, 1421.
• Pezdevî, İmam Ebu Yusr Muhammed. Ehl-i Sünnet Akaidi. trc. Şerafeddin Gölcük. İstanbul: Kayıhan Yayınları, 1980.
• Râgıb el-İsfahânî, el-Huseyn b. Muhammed. el-Müfredât fȋ garȋbi’l-Kur’ân. İstanbul: Dâru Kahraman, 1986.
• Semerkandî, Ebü’l-Leys Nasr b.Muhammed. Tefsîru’s-Semerḳandî el-Müsemmâ Baḥru’l-‘Ulûm. thk. Ali Muhammed Muavvid vd.. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1413/1993.
• Mahallî, Celâleddin Muhammed b. Ahmed & Süyûtî, Celaleddin Abdurrahman b. Ebî Bekr. Tefsîru’l-Celâleyn. Kahire, Dâru’l-Hadîs, ts.
• Mevdûdî, Ebu’l A’lâ. Tefhimu’l-Kur’an. çev. Muhammed Han Kayani vd.. İstanbul: İnsan Yayınları, 1991.
• Suyûtî, Celâleddin Abdurrahman b. Ebî Bekr es-.ed-Dürrü’l-mensûr fi’t-tefsîr bi’l-me’sûr.Beyrut: Daru’l-Fikr, ts.
• Taberî, Ebû Caʻfer Muhammed b. Cerîr. Câmiʻu’l-beyân fî te’vîli’l-Ḳur’ân. nşr. Ahmed Muhammed Şakir. Kâhire: Müessesetü’r-Risâle, 1420-2000.
• Topaloğlu, Bekir. “Tövbe”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 41/279-283. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
• Yavuz, Yusuf Şevki. “Şefaat – İslâm’da Şefaat”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 38/412-415. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
• Zekiyyüddin Şaʻbân. İslâm Hukuk İlminin Esasları. çev. İbrahim Kâfi Dönmez. Ankara: TDV Yayınları, 1990.