“Âdiyât Suresini Siyer Rivayetleri Katkısıyla Yeniden Değerlendirme Denemesi” Adlı Makaleye Dair Bazı Tespit ve Değerlendirmeler

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 40 - 50, 30.09.2023

Hikmet Akdemir

Öz

Öz
Kur’an-ı Kerim Allah’ın beşeriyete gönderdiği en son Kitabı ve onun kıyamete kadar bütün zamanlara hitap eden evrensel hitabıdır. Bu ilahi hitap, Hz. Peygamber’e indirilmeye başlandığı andan itibaren ayet-lerinin tefekkür edilip anlaşılmasını ve evrensel mesajının bütün insanlara ulaştırılmasını istemiştir. Böy-lece Hz. Peygamber ile başlayan tefsir faaliyeti günümüze kadar devam edegelmiştir. Onun veciz ve ev-rensel olması, bazı ayetlerinin önceden fark edilmeyen yeni bir takım manalarının sonraki zamanlarda ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Ömer Müftüoğlu ile Eyüp Kurt’un birlikte kaleme aldıkları “Âdiyât Suresini Siyer Rivayetleri Katkısıyla Yeniden Değerlendirme Denemesi” adlı makale bu kabilden bir tefsir denemesidir. Bu makalede Kur’an-ı Kerim’i doğru anlamak için dikkate alınması gereken bazı önemli kaideler derlenmiş; ayetleri, nazil oldukları dönemi resmeden Siyer rivayetlerinin katkısıyla açıklamak gibi önemli bir yönteme vurgu yapılmış ve bu yöntem kullanılarak Âdiyât suresine klasik tefsirlerde yer almayan yeni bir yorum getirilmiştir. Makale şekil, dil ve üslup yönüyle mükemmel oluşu; yeterli ölçüde klasik ve çağdaş kaynakların kullanılması gibi birçok yönden takdire şayandır.
Analiz yönteminin kullanıldığı bu çalışmanın amacı, söz konusu makalenin olumlu ve olumsuz yönlerini tespit etmektir. Yapılan tahlil ve tetkik neticesinde makalenin yukarıda sayılan özellikler gibi birçok olumlu yönünün bulunmasının yanı sıra bazı olumsuz yönlerinin de mevcut olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu olumsuz yönler, sureye yeni bir yorum getirilirken “Arap dilinin bazı gramer kaidelerine riayet edilmeme-si ve bir kısım lafızlara delalet etmedikleri anlamların yüklenmesi” diye özetlenebilir.

Anahtar kelimeler: Âdiyât Suresinin Tefsiri, Abdümenâfoğulları, Mahzûmoğulları, Sabah Vak-tinde Baskın Yapanlar, Baskına Uğrayanlar

Abstract
The Holy Qur’an is the last Book sent by Allah to humanity and His universal address that appeals to all times until the end of time. This divine message, from the moment it was revealed to the Prophet, wanted its verses to be meditated and understood and it also wanted its universal message to be conveyed to all people. Thus, the tafsir activity, which started with the Prophet, has continued until today. Its conciseness and universality cause some of its verses to reveal new meanings that were not noticed before. The article titled " An Attempt to Reassess Surah Al-Âdiyât with the Contribution of Siyar Narratives ", co-authored by Ömer Müftüoğlu and Eyüp Kurt, is an exegetical attempt of this kind. In this article, some important rules that should be taken into consideration in order to understand the Holy Quran correctly are compiled as such; Emphasis was placed on an important method, such as explaining the verses with the contribution of Sîra narrations depicting the period in which they were revealed, and by using this method, a new interpretation was brought to the Surah Âdiyat, which was not included in classical commentaries. The article is perfect in terms of form, language and style; It is admirable in many respects, such as the use of adequate classical and contemporary sources. The purpose of this study, in which the analysis method is used, is to identify the positive and negative aspects of the article in question. As a result of the analysis and examination, it was concluded that the article has many positive aspects, such as the features listed above, but also has some negative aspects. These negative aspects can be summarized as "failure to comply with some grammatical rules of the Arabic language and assigning meanings to some words that they do not indicate" when bringing a new interpretation to the sura.
Keywords: Interpretation of the Surah Âdiyat, Sons of Abdumanaf, Sons of Mahzum, Those Who Raided in the Morning, Those Who Were Raided.

Anahtar Kelimeler

Âdiyât Suresinin Tefsiri, Abdümenâfoğulları, Mahzûmoğulları, Sabah Vaktinde Baskın Yapanlar, Baskına Uğrayanlar

Teşekkür

Katkılarından dolayı Doç Dr. Harun Şahin'e ve Doç. Dr. Ahmet Özdemir'e teşekkür ederim.

Kaynakça

• Akdemir, Hikmet. ““Ṭayr -Bulut İlişkisi ve Fil Sûresinin Anlamı” Adlı Makaleye Dair Bazı Tespit ve Eleştiriler”. Hitit İlahiyat Dergisi 21/2 (Aralık/December 2022), 849-853.
• Apaydın, Mehmet. “Ṭayr-Bulut İlişkisi ve Fil Sûresinin Anlamı”. Hitit İlahiyat Dergisi 20/2 (2021), 475-516.
• Aydın, Hayati. “Kur’an’ı Nasıl Sahih Olarak Anlayıp Tefsir Etmeliyiz”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 37 (2014), 22-38.
• Ebû Hayyân, Muhammed b. Yusuf b. Ali el-Endelüsî. el-Bahru’l-Muhît. nşr. Sıdkı Muhammed Cemil. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1420.
• Elmalılı, M. Hamdi Yazır. Hak Dini Kur’an Dili. İstanbul: Çelik-Şura Yayınları, t.y.
• Dindi, Emrah. “Kur’ân’ı Teosentrik ve Tarihî Okuma Denemesi: Ashâbu’l-Fîl Örne-ği”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 36 (2017), 49-81.
• Ferâhî, Abdulhamîd (Hamîduddîn). Tefsîru nizâmi’l-Kur’an ve Te’vîlü’l-Furkan bi’l-Furkan. Azamgarh: ed-Dâiretü’l-Hamîdiyye, 2008.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İsmail b. Ömer. Tefsîru’l-Kur’ani’l-Azîm. nşr. Sâmî b. Muham-med Sellâme. Riyad: Dâru Tayyibe, 1420/1999.
• Kılıç, Sadık. Yemin Olsun ki/Aksamu’l-Kur’an. İstanbul: İhtar Yayıncılık, 2020.
• Kırca, Celal. “Aksâmü’l-Kur’an”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 1989.
• Kurtubî, Ebû Abdullah Muḥammed b. Aḥmed el-Kurṭubî. el-Câmiʻ li-aḥkâmi’l-Kur’an. nşr. Aḥmed el-Berdûnî-İbrahim el-Iṭfiyyiş. Kahire: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1384/1964.
• Mâturidî, Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd. Te’vîlâtu’l-Kur’an. nşr. Mecdî Baslum. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1422/2005.
• Muḳâtil b. Süleymân, Ebû’l-Ḥasen Muḳâtil b. Süleymân Belḫî. Tefsîru Muḳâtil b. Süleymân. nşr. Abdullâh Maḥmûd Şeḥâte. Beyrut: Dâru İḥyâʾi’t-Turâŝi’l-Arabî, 1423/2002.
• Müftüoğlu, Ömer – Kurt, Eyüp. “Âdiyât Suresini Siyer Rivayetleri Katkısıyla Yeni-den Değerlendirme Denemesi”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/1 (Mart 2022), 500-524.
• Nehhâs, Ebû Ca’fer Ahmed b. Mahmûd b. İsmail. İ’râbu’l-Kur’an. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1421.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî es-Süyûtî eş-Şâfiî. el-İtkān fî ulûmi’l-Kur’an. nşr. Ebü’l-Fazl İbrahim. Kahire: el-Heyetül-Mısriyye el-Âmmeti li’l-Kütüb, t.y.
• Ṭaberî, Ebû Caʿfer Muḥammed b. Cerîr b. Yezîd Âmilî. Câmiʿu’l-beyân ʿan teʾvîli âyi’l-Ḳurʾân. nşr. Ahmed Muḥammed Şâkir. b.y.: Müessesetü’r-Risâle, 1420/2000.
• Râzî, Faḫreddîn Ebû Abdullah Muḥammed b. Ömer. Mefâtiḥu’l-ġayb. Beyrut: Dâru İḥyâʾi’t-Turâŝi’l-Arabî, 1420.
• Zemaḫşerî, Ebü’l-Ḳāsım Maḥmûd b. Ömer b. Aḥmed. el-Keşşâf ʻan ḥaḳāʾiḳı ġavâmiḍi’t-tenzîl ve ʻuyûni’l-eḳāvîl fî vücûhi’t-teʾvîl. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1408.