MEDYA VE TÜKETİCİ DAVRANIŞLARI: ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ ÜZERİNDE BİR NİTEL ARAŞTIRMA

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 35 - 61, 27.06.2019

Murat Sağlam

Öz

Tüketici kavramı en basit anlamıyla, tüketim yapan ya
da tüketim faaliyetinde bulunacak kişiler olarak tanımlanmaktadır. Günümüz Türkiye’sinde öğrencilerin en büyük
problemlerinden birisi tüketimdir. Özellikle üniversite gençleri arasında
kontrolsüz harcamalar, online satın alma işleminin rahatlığı, modanın sürekli
değişmesi ve yeni moda akımlarının oluşması, boş zaman değerlendirmek için
online alışveriş sitelerinde dolaşmak, gösteriş merakı için yeni ürünler ve
hizmetler satın almak, özel günler için sosyal medyadan yeni ürünlerin takip
edilmesi, sosyal çevresi tarafından tüketimin statü olarak görülmesi ve
tüketime teşvik edilmesi, reklamlar, sosyal medya uygulamalarının etkileri gibi
ürün ve hizmet tüketimini teşvik edici unsurların etkisi ile zaten tüketim
ürünlerinin kuşatması altındaki öğrenciler, daha fazla tüketim eğilimi
göstermektedir. Öğrencilerin sosyal çevreye uyum sağlamak amacıyla sürekli
tüketimi düşünmeleri, tüketimi bir yaşam tarzı olarak görmeleri, toplumumuzun
“tüketim toplumu” olduğunu göstermektedir. Günümüzde öğrencileri tüketime
yönelten sebeplerden en önemlisi sosyal medya uygulamaları/araçlarıdır. Sosyal
medya, aynı ürünün birçok çeşidinin bulunabildiği, ürünlere ilişkin kampanya ve
indirimlerin gündelik olarak haberdar olunduğu, tüketicilerin ürün ve
hizmetlere ilişkin görüşlerini açıklayabildiği, diğer tüketicilerle fikir
alışverişinde bulunabildiği sanal dünyadır. Sosyal medya da tüketicilerin ürün
ve hizmetlere ilişkin fikirlerini belirttikleri yorumlar olumlu veya olumsuz
marka algısı oluşturmakta ve bu yorumlar diğer tüketicilerin satın alma
kararlarını etkilemektedir.

Yapılan bu çalışmanın amacı üniversite öğrencilerinin
satın alma konusunda sosyal medya uygulamaları/araçlarından nasıl
etkilendiklerini belirlemektir. Bu çerçevede sosyal medya (facebook, twitter,
youtube, instagram…vb), kullanan Muğla meslek yüksek okulu öğrencilerinin  satın alma konusunda nasıl bir davranış
sergiledikleri derinlemesine görüşme (odak grup) yöntemiyle incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya, Tüketici Davranışları

Kaynakça

• Akar, E., (2010), Sanal Toplulukların Bir Türü Olarak Sosyal ağ Siteleri - Bir Pazarlama İletişimi Kanalı Olarak İşleyişi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (1), 107-122.Akıncı, Z., (2015), Meslek Yüksek Okullarında Verilen Turizm Eğitiminin Değerlendirilmesi: Bir Odak Grup Çalışması, Mediterranean journal of Humanities, 5(1), 43-59.Akkaya, D. T., (2013), Sosyal Medya Reklamlarında Tüketici Algılarının Tutum, Davranış ve Satın Alma Niyeti Üzerine Etkisi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Doktora Tezi, Edirne.Chakraborty, U. and Bhat, S.,(2018), The Effects of Credible Online Reviews on Brand Equity Dimensions and İts Consequence on Consumer Behavior, Journal of Promotion Management, 24(19, 57-82.Creswell, J.,W., (2007), Qualitative İnquiry and Research Design: Choosing Among Five Traditions (Secondedition). London: Sage.Çakır, M.; Çakır, F. ve Usta, G., (2010), Üniversite Öğrencilerinin Tüketim Tercihlerini Etkileyen Faktörlerin Öğrenilmesi, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 80-89.Çınar, R. ve İhsan, Ç., (2009), Tüketim Toplumunun Şekillenmesi ve Tüketici Davranışları -Karşılaştırmalı bir Uygulama, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 277-300.Çokluk, Ö.; Yılmaz, K.; Oğuz, E., (2011), Nitel Bir Görüşme Yöntemi: Odak Grup Görüşmesi, Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 4(1), 95-107.Daugherty, T. ve Hoffman, E., (2014), e-WOM and the İmportance of Capturing Consumer Attention Within Social Media, Journal of Marketing Communications, 20 (1-2), 82-102.Gopinath, S.; Thomas, J. S. and Krishnamurthi, L., (2014), İnvestigating the Relationship Between the Content of Online World of Mouth, Advertising and Brand performance, Marketing Science, 33(2), 241-258).İşlek, M. S., (2012), Sosyal Medyanın Tüketici Davranışlarına Etkileri: Türkiye’deki Sosyal Medya Kullanıcıları Üzerine Bir Araştırma, Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Karaman.İyiler, Z., (2009), Elektronik Ticaret ve Pazarlama İhracatta İnternet Zamanı: Ankara. Http://www.eticarettrend.com/sosyal-medyanin-tuketici-davranislarina-etkisi-uzerine (Erişim Tarihi: 31.03.2016).Kang, M. and Schuett, M. A. (2013)., Determinants of Sharing Travel Experiences In Social Media, Journal of Travel and Tourism Marketing, 93-107.Kara, T., (2012), Sosyal Medya Üzerinde Yeni Nesil Pazarlama ve Türkiye Bilgi ve İletişim Hizmetleri Endüstrisinde Sosyal Ağların Kullanımına Yönelik Bir Araştırma, Global Media Journal, 2(4), 102-117.Keskin, S. ve Baş, M., (2015), Sosyal Medyanın Tüketici Davranışları Üzerine Etkisinin Belirlenmesi, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 17(3), 51-69.Klieber, P., (2009), Document Classification Through Data Mining Social Media Networks, Stethan University, Florida.Kuduğ, H., (2011), Sosyal Ağ Analizi Ölçütlerinin İş Ağlarına Uyarlanması, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.Lee, E., (2013), Impacts Of Socıal Medıa on Consumer Behavıor-Decision Making Process-, Turku Unıversıty of Applıed Scıences Bachelor’s thesis, International Business, Bachelor of Business Administration (BBA).Matzler, K.; Pichler, E.; Füller, J. and Mooradian, T.A., (2011), Personality, Person-Brand Fit and Brand Community: An İnvestigation of İndividuals, Brands and Brand Communities, Journal of Marketing Managemenet, 27 (9-10), 874-890.Mukhaini, A. E.; Sultan, S. İ.; Sultan, İ. A.- D., (2014), The İmpact of Social Media On Consumer Buying Behaviour, (www. researchgate.net./publication/275347329), (Erişim tarihi 19.07.2018).Olgun, B., (2015), Sosyal Medyanın Tüketici Satın Alma Davranışları Üzerindeki Etkisi, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 6(12), 484-507.Parlak, F., (2010), Sosyal Medya Ve Tüketici Satın Alma Karar Sürecine Etkileri: Nitel Bir Uygulama, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Kütahya.Şahin, Ş., (2009), Fokus Grup Yöntemine Yönelik Reklam Ajansı ve Araştırma Şirketlerinin Tutumu, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tez, İstanbul.Topsarı, M.; Mürütsoy, M. ve Bayraktar, M., (2014), Tüketici Algılarını Etkileyen Faktörlerde Sosyal Medyanın Rolü: Niğde Üniversitesi İ.İ.B.F. Örneği, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2014, 7(3), 1-28.Türkay, A., (2011), Satın Alma Davranışları Açısından Üniversite Öğrencileri Arasında Marka Bağımlılığının Önemi: Batı Akdeniz Üniversiteleri Üzerinde Bir Uygulama, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans tezi.Uğuz, M., (2018), http://akademikperspektif.com, (Erişim tarihi: 14.08.2018)Vural, B. ve Bat, M., (2010), Yeni Bir İletişim Ortamı Olarak Sosyal Medya: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesine Yönelik Bir Araştırma, Journal of Yaşar University, 5(20), 3348-3382.Yağcı, M. İ. ve İlarslan, N., (2010), “Reklamların ve Cinsiyet Kimliği Rolünün Tüketicilerin Satın Alma Davranışları Üzerindeki Etkisi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11 (1), 138-155.Yıldırım, A. ve Şimşek, H., (2013), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara 2013.Yıldız, Y., (2014), Tüketici Davranışları Üzerinde Sosyal Medya Etkileri: Apple ve Samsung Örneği. Kastamonu Üniversitesi Yönetim ve Ekonomi Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 5-15.Ying, M., (2012), Sosyal Medya Platformları Üzerinden Pazarlama Ve Bu Mecrayı Etkin Kullanan Sektörler, Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.