ANADOLU SELÇUKLU TAÇKAPILARINDA KAVSARA SİSTEMLERİ

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 74 - 83, 22.01.2020

Çiğdem Önkol Ertunç

Öz

Taçkapılar mimarlık tarihinin çeşitli dönemlerinde dış kütlenin en belirgin elemanı olarak tasarlanmışlardır. Taçkapılarda, giriş açıklığı az veya çok derin bir niş içine yerleştirilmiş, bu niş de dikdörtgen bir çerçeve içine alınmıştır. Ana niş olarak adlandırılan bu alan derinleştikçe, taçkapının mimari etkisi artar. Taçkapı ana nişini örten alana kavsara denilir ve genellikle sivri bir kemerle kuşatılmışlardır. Ana nişin derin tutulması, bu kısmın derinliğinin artmasını sağlar ve bu bölümler tonozlu veya mukarnaslı bir örtüyle örtülür. Kavsaralar barındırdıkları derinlik girişin üç boyutlu bir şekle bürünmesine vesile olan unsurlardır.

Anahtar Kelimeler

Taçkapı, kavsara, niş, mukarnas

Destekleyen Kurum

Süleyman Demirel Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP)

Proje Numarası

2923-D-11

Kaynakça

• Arık, Oluş.(Der.).(2007). “Anadolu Selçuklu Toplum Yaşamında Çini”, Anadolu’da Türk Devri Çini ve Seramik Sanatı. (Ed. Gönül Öney ve Zehra Çobanlı). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.29-69.
• Bayburtoğlu, Zafer.(1976).“Anadolu Selçuklu Devri Büyük Programlı Yapılarında Önyüz Düzeni”. Vakıflar Dergisi. 67-126. Ankara: TC.Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Baysal, Ali Fuat. (Der.).(2014).“Konya Selçuklu Taş İşçiliğinde Rûmi Motifler”. Geleneksel Mimarinin Yaşayan İnsan Hazineleri. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Ôgel, Semra. (1988)."Mimar Sinan'ın Eserlerinde Süsleme ve Mimari'nin Bütünlügü". Türk Vakıf Medeniyeti Çerçevesinde Mimar Sinan ve Dönemi Sempozyumu. VI. Vakıf Haftası. Ankara.347-361.
• Ögel, Semra, (1966).Anadolu Selçukluları’nın Taş Tezyinatı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Özbek, Yıldıray.(2002) Ortaçağ Anadolu Türk Mimarisinde Süsleme”. Türkler, Ankara:Yeni Türkiye Yayınevi. VII. 893-910.
• Sözen M.-Tanyeli, U.(2012).Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü. İstanbul:Remzi Kitabevi.
• Tuncer, Orhan Cezmi. (2001).“Anadolu Selçuklu Taç kapılarında Mukarnas”. I. Uluslar arası Selçuklu Kültür Ve Medeniyeti Kongresi. Konya:S.Ü. Basımevi, c.II. 361-387.
• Ünal, H. Rahmi. (1990) “Mimar Sinan’ın Eserlerinde Selçuklu ve Beylikler Dönemi Mirası”. Milli Kültür. 71. 22-26,
• Ünal, H. Rahmi.(1982) Osmanlı Öncesi Anadolu Türk Mimarisinde Taç Kapılar. İzmir:Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Ünver, Süheyl. (1960).“Selçuk ve Osmanlı Abidelerinde Muazzam Kapılar”. Türk Yurdu. 10 Ankara. 53.