HAT VE TEZHİP SANATLARINDA ESMÂÜ’ÜN- NEBÎ

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 64 - 72, 22.01.2020

Faruk Taşkale Hüseyin Gündüz

Öz

Arapça’da ism’in çoğulu esmâ, isimler, adlar anlamına gelmektedir (Ayverdi, 2016, s. 353). Arapça neb’, haber vermekten nebî ‘’Tanrı buyruğunu kullara bildiren kimse anlamındadır ’’ (Ayverdi, 2016, s. 921). Esmâü’n- Nebî ya da Esmâ-i Nebî, Hz. Peygamber’in Kur’ân’da, diğer mukaddes kitaplarda ve hadislerde geçen isimlerine ilaveten ashabın onun için kullandığı, onu vasfetmek için zikredilmiş isim, sıfat ve künyeleri ihtiva etmektedir. İsimlerin çoğunun nesnel anlamları vardır. Büyük bir kısmı da özellik ve sıfatları ihtiva eder.
Hat Sanatında Esmâü’n Nebî’nin görüldüğü alanların başında Delâ’ilü’l-Hayrât’lar, En’âm-ı Şerîf’ler, Hilye-i Şerîfeler ve müstakil levhalar gelir. Hz. Peygamber’in isimleri bu eserlerde çeşitli terkiplerde yazılmış ve bu eserlerin yazıldıkları dönemlerin tezhip özelliklerine göre tezyin edilmişlerdir. Günümüzde ise Hz. Peygamber’in isimleri çoğunlukla müstakil ya da birçok ismin bir arada tasarlandığı hat levhaları şeklinde yazılıp tezhiplenmektedir.

Anahtar Kelimeler

hilye, Esmâü’n- Nebî, Delâ’ilü’l-Hayrât, Tezhip

Kaynakça

• Referans1Ayverdi, İlhan, Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul,2016.
• Referans2 Belenkuyu, Bekir, Edebiyatımızda Esmâ-i Nebî- Peygamberimiz’in İsimleri ve Esmâ-i Nebî Metinleri, Turkish
• Referans 3 Studies, International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic V. 10/4, p. 167-196, Ankara, 2015.
• Referans4 Budak, Ali, İsim ve Sıfatları ile Efendimiz SAV. Esma-i Nebî ve Evsâf-ı Muhammediye, İzmir, 2010.
• Referans 5 Çelik, Celaleddin, İslam Kültürü ve Din, Konya, 2005.
• Referans6 Özcan, Ali Rıza, ‘’Ayasofya’nın Yazıları’’, Hürriyet Tarih, s. 17-19, İstanbul, 2002.
• Referans 7 Özçelik, Mustafa, Esma-i Nebi, İzmir, 2010.
• Referans 8 Pakalın, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü I, İstanbul, 1983.
• Referans 9 Serin, Muhittin, ‘’ Muhammed-Türk Hat Sanatı’’, TDVİA, C:30, s.462, İstanbul, 2005.
• Referans 10 Taşkale, Faruk, ‘’ Tezhip Sanatında Güller ‘’, Tezhip Buluşması, İstanbul, 2010.
• Referans 11 Taşkale, Faruk,-Gündüz, Hüseyin, Hilye-i Şerîfe, İstanbul, 2011
• Referans 12 Tergip, Ayhan, Bâkî’nin Meâlimü’l- Yakîn Adlı Eseri Üzerine Dil İncelemesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2010.
• Referans 13 Uludağ, Süleyman, Delâilü’l Hayrât, TDVİA C: 9, Sh.113-114, İstanbul, 1994.
• Referans 14 Yeniterzi, Emine, ‘’ Dîvan Şiirinde Hz. Peygamber’in İsim ve Sıfatları- Esmâ’i Nebî’’, TDV Kutlu Doğum Haftası II: Dinî Edebiyatın Dünü Bugünü Paneli ( 1-7 Ekim 1990) ( Tebligler), s. 87-100, Ankara, 1992.