İstanbul'da Medfun Hattatlar (1786-2009)

Yıl 2023, Sayı: 7, 1 - 34, 30.04.2023

Betül Sayın

Öz

Bu çalışmada İbnülemin Mahmud Kemal İnal’in kaleme almış olduğu Son Hattatlar isimli kitabında bulunan İstanbul’da medfun hattatların defnedildikleri yerler hakkında bilgi sunulması amaçlanmaktadır. Kitapta adı geçen 331 hattattan 162sinin İstanbul’da defnedildiği ve 1786-2009 yılları arasında vefat etmiş oldukları tespit edilmiştir. Hattatın adı, vefat yılı, defnedildiği semt, mezarlık veya hazire isimlerini içeren bir liste oluşturulmuştur. Kabri ve mezar taşı farklı yerlerde bulunanlar, bir mezarlık veya hazirede medfun olmayan hattatların tarif edilen defin yerleri, kabri kayıp olanlar, mezar taşı bulunmayanlar kaynakta geçtiği şekilde ayrıca bugün mevcut olmayan ve ismi değişen kabristanlar tespit edilerek listede ilave bilgi başlığı altında sunulmuştur. Son Hattatlar kitabı neşredildiğinde hayatta olan hattatlardan İstanbul’da medfun olduğu bilinenlerin vefat tarihleri ve defin yerleri de listeye eklenmiştir. Asırlardır hat sanatı için önemli bir merkez olan İstanbul’da XVIII. yüzyıl Osmanlısından XXI. yüzyıl Türkiye Cumhuriyeti’ne kadar olan süreçte burada defnedilmiş olan hattatların bir başlık altında sunulması bu çalışmayı önemli kılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Hat Sanatı, İstanbul’da Hat Sanatı, Medfun Hattatlar, İstanbullu Hattatlar

Kaynakça

• Akün Ö. F. (2000). İbnülemin Mahmud Kemal İnal, Diyanet İslam Ansiklopedisi (cilt 21, s. 249-262). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Çobanoğlu, A. V. (2007). Râkım Efendi Medresesi ve Türbesi. Diyanet İslam Ansiklopedisi (cilt 34, s. 430-431). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Derman, M. U. (1989). Ali Efendi, Çırçırlı. Diyanet İslam Ansiklopedisi (cilt 2, s. 389). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Derman, M. U. (1989). Ali Haydar Bey. Diyanet İslam Ansiklopedisi (cilt 2, s. 395-396). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Derman, M. U. (1989). Altunbezer, İsmail Hakkı. Diyanet İslam Ansiklopedisi (cilt 2, s. 543-544). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Derman, M. U. (1995). Fehmî. Diyanet İslam Ansiklopedisi (cilt 12, s. 296-297). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Derman, M. U. (2003). Mehmed Şevki Efendi. Diyanet İslam Ansiklopedisi (cilt 28, s. 532-533). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Derman, M. U. (2009). Sami Efendi, İsmail Hakkı. Diyanet İslam Ansiklopedisi (cilt 36, s. 72-74). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Derman, M. U. (2013). Osmanlı İstanbulu’nda Hat Sanatı. Ed.: F. M. Emecen, E. S. Gürkan, Osmanlı İstanbulu I: I. Uluslararası Osmanlı İstanbulu Sempozyumu Bildirileri. İstanbul: İBB Yayınları.
• Derman, M. U. (2013). Yesarî Mehmed Esad. Diyanet İslam Ansiklopedisi (cilt 43, s. 486-487). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Derman, M. U. (2013). Yesarîzâde Mustafa İzzet. Diyanet İslam Ansiklopedisi (cilt 31, s. 307-309). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Derman, U. (2012). Tuhfe-İ Hattâtîn, Diyanet İslam Ansiklopedisi (c. 41, s. 351-353). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Derman, U. (2019). Osmanlı Çağında Hat Sanatı ve Hattatlara Dair Yapılan Araştırmalar, Ömrümün Bereketi: 3. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.İnal, M. K. (1970). Son Hattatlar. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• İnal, M. K. (2021). Son Hattatlar. Hazırlayan: Uğur Derman. İstanbul: Ketebe Yayınları.
• İpşirli, M. (1989). Aşir Efendi. Diyanet İslam Ansiklopedisi (cilt 4, s. 8). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• İşli, N. (1992). Beyoğlu Mezarlığı. Diyanet İslam Ansiklopedisi (cilt 6, s. 80-81). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• İşli, N. (1995). Eyüp Mezarlığı. Diyanet İslam Ansiklopedisi (cilt 12, s. 7-8). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Kayhan S. (2007). Hattat Nazif Efendi ve Eserleri, İstanbul: Marmara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi.
• ketebe.org. (2022, Şubat). https://www.ketebe.org/en/artist/arif-hikmet-bey-155
• ketebe.org. (2022, Şubat). https://www.ketebe.org/sanatkar/mehmed-sevket-pektas-620
• Küçük, C. (1988). Abdülmecid. Diyanet İslam Ansiklopedisi (cilt 1, s. 259-263). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Nuhoğlu H. Y. (1996). Gülzar-ı Savab, Diyanet İslam Ansiklopedisi (c. 14, s. 260.) İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Nuhoğlu H. Y. (2004). Menâkıb-ı Hünerverân, Diyanet İslam Ansiklopedisi (c.. 29, s.110-111). Ankara: TDV Yayınları.
• Özcan, T. (2013). Zeynelabidin Efendi. Diyanet İslam Ansiklopedisi (cilt 44, s. 366-367). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Serin M. (2010). Suyolcuzâde Mehmed Necib, Diyanet İslam Ansiklopedisi (c. 38, s. 2.). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Serin, M. (1995). Faik Efendi, Ömer. Diyanet İslam Ansiklopedisi (cilt 12, s. 101-102). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Serin, M. (2009). Suud Yavsi Ebüsuudoğlu. Diyanet İslam Ansiklopedisi (cilt 37, s. 579-580). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Şahin A. (2019) Hattat Hatib Ömer Vasfi Efendi'nin Mimari Eserlerdeki Yazıları, Konya: Selçuk Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi.
• Tanman, M. B. (2009). Selimiye Tekkesi. Diyanet İslam Ansiklopedisi (cilt 36, s. 438-439). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Tanman, M. B. (2010). Şeyh Murad Tekkesi. Diyanet İslam Ansiklopedisi (cilt 39, s. 62-64) İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.