Türkiye’deki Suriyeli Kadınlar: Mevcut Durumları, Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Yıl 2016, Sayı: 84, 67 - 91, 01.12.2016

H Deniz Genç Duygu Öztürk

Öz

Türkiye bugün dünya genelinde en fazla Suriyeli sığınmacıya ev sahipliği yapan ülke konumundadır. Sığınmacıların neredeyse yarısı kadın, önemli bir çoğunluğu da kadın ve çocuklardan oluşmaktadır. Ancak Türkiye’de bu göçü yönetmek için izlenen politikaların ve yürürlüğe konan uygulamaların yanı sıra, yapılan araştırmaların ve hazırlanan raporların çoğu da toplumsal cinsiyet perspektifinden uzaktır. Kadın, erkek ve çocuk, bütün sığınmacıların aynı göç ve sığınma deneyimini yaşadığını varsayan bu yaklaşım kadın ve kız çocuklarının cinsiyet temelli yaşadıkları ayrımcılık, istismar ve şiddetin gözden kaçmasını kolaylaştırmaktadır. Suriyeli kadın sığınmacıların Türkiye’ye göç etme, burada barınma, sağlık ve eğitim hizmetlerine erişme, çalışma hayatına katılma deneyimlerini anlamayı, tartışmayı ve ayrıca istismara karşı kırılganlıklarını gözler önüne sermeyi hedefleyen bu çalışma, Suriyeli sığınmacıların Türkiye’ye göçü üzerine yapılmış araştırmaları ve hazırlanmış raporları toplumsal cinsiyet perspektifi ile kadınların deneyimlerine odaklanarak yeniden değerlendirmektedir. İzlenen politikaların, yürürlüğe konan uygulamaların ve sığınmacılara yapılan yardımlar da dâhil olmak üzere atılan her adımın Suriyeli kadınların Türkiye’de kuracakları hayatlarının failleri olmalarını destekleyecek şekilde, onları güçlendirmeye yönelik olması gerektiğinin altını çizen çalışma, bu nedenlerle eğitim ve çalışma hayatına katılımın Türkiye’deki Suriyeli sığınmacı kadınlar için en elzem konular olduğunu ifade etmektedir

Anahtar Kelimeler

Suriyeli, kadın, sığınmacı, mülteci, Türkiye, toplumsal cinsiyet eşitliği, insan hakları

Syrian Women in Turkey: Their Current Situation, Problems and Solution Proposals

Öz

Today, Turkey is the host country of the largest Syrian asylum-seeker population in the world. Almost half of the asylum-seekers is made up from women, while significant majority is women and children. Likewise the policies and regulations introduced to manage this migration, majority of the research and reports lack a gender perspective. This approach, which assumes that asylum-seekers, women, men and children, all have had the same migration and asylum experience, lets the gender-based discrimination, abuse and violence that women and girls experience be overlooked. This study, which aims to understand and discuss Syrian women asylum-seekers’ experiences on migration to Turkey, housing, access to health care and education services in the country and which intends to reveal their vulnerability to abuse, reexamines research papers and reports with a gender perspective by focusing on women’s experiences. The study highlights that every step taken about the Syrian migration, -the policies carried out, the regulations adopted as well as the aids provided to the asylum-seekers, has to empower Syrian women in order to support them in becoming the actors of their lives they are going to build in Turkey or elsewhere. The study concludes that access to education and work life are crucial in these respects

Anahtar Kelimeler

Syrian, women, asylum-seeker, refugee, Turkey, gender equality, human rights

Kaynakça

• AFAD. Türkiye’deki Suriyeli Kadınlar, Ankara, 2014.
• AHMADZADEH Hashem, vd. Ensuring Quality Education for Young Refugees from Syria (12–25 years): A mapping exercise. Oxford, University of Oxford Refugee Studies Center, 2014.
• Al-Monitor. “Syrian Women Refugees Humiliated, Exploited in Turkey,” 2015, son erişim tarihi 10 Ağustos, 2016, http://www.almonitor.com/pulse/fr/origialns/2014/03/syria- refugees-women exploitation-harassment.html.
• Amnesty International. 2016. Syria’s Refugee Crisis in Numbers, son erişim tarihi 20 Ağus- tos, 2016, https://www.amnesty.org/en/latest/news/2016/02/syrias-refugee-crisis-in- numbers/.
• Anadolu Ajansı. ‘Türkiye’de 300 bin Suriyeli çocuk eğitim görüyor.’ 23 Aralık 2015, son erişim tarihi 5 Ocak 2016, http://aa.com.tr/tr/turkiye/turkiyede-300-bin-suriyeli-cocuk-egi- tim-goruyor/495304.
• Chastain, Mary. ‘Syrian Refugee Women Forced into Marriages and Prostitution in Turkey’, 27 Ekim 2014, son erişim tarihi 10 Ağustos 2016, http://www.breitbart.com/natio- nal-security/2014/10/27/syrian-refugee-women-forced-into-marriages-prostitution- in-turkey/.
• Chatty, Dawn. The Syrian Humanitarian Disaster: Disparities in Perceptions, Aspirations and Behaviour in Lebanon, Jordan and Turkey, RSC Research Brief 3, Oxford: Refugee Studies Center, 2015.
• Emin, Müberra Nur. Türkiye’deki Suriyeli Çocukların Eğitimi Temel Eğitim Politikaları. İstanbul: SETA, 2016.
• Erdoğan, Murat ve Ünver, Can. Türk İş Dünyası’nın Türkiye’deki Suriyeliler Konusunda Görüş, Beklenti ve Önerileri. Ankara: Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, 2015.
• European Commission. “ECHO Fact Sheet: Turkey: Refugee Crisis.”, 2016, son erişim tarihi 29 Haziran 2016, http://ec.europa.eu/echo/files/aid/countries/factsheets/turkey_syri- an_crisis_en.pdf
• Mehveş Evin, Mehveş. “Syrian Refugees Sold as ‘co-wives’ in Turkey, 2014, son eri- şim tarihi 12 Ağustos, 2016, ”http://www.contributoria.com/issue/2014- 05/531b15dbd63a707e78000177/.
• Genç, Deniz ve Özdemirkıran, Merve. “Local Perceptions on Syrian Migration to Turkey: A case study of Istanbul neighborhoods.” Turkish Migration Conference 2015 Selected Proceedings, Londra: Transnational Press, 2015: 106-117.
• Girit, Selin. “Suriyeli Mülteciler Dosyası: Sağlık Hizmetleri Bedava.” BBC Türkçe, 8 Ekim 2015, son erişim tarihi 12 Ocak 2016, http://www.bbc.com/turkce/haber- ler/2015/10/151008_multeciler_saglik.
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (GİGM). “Geçici Koruma.”, 2014, son erişim tarihi 10 Ağustos Y%C3%B6netmeli%C4%9Finin%20Getirdi leri.pdf.
• http://www.goc.gov.tr/files/files/Gi%C3%A7ici%20Koruma%20
• Higgs, Joanna ve Rudzite, Liga. “Fleeing Violence, Syrian Women Try to Cope in Turkey and Lebanon,” Passblue, 6 Nisan 2016, son erişim tarihi 16 Ağustos 2016, http:// www.passblue.com/2016/04/06/fleeing-violence-to-violence-syrian-women-cope-in- turkey-and-lebanon/.
• Hürriyet. “Suriyelilere Çalışma İzni Geliyor, İşte Bilinmesi Gerekenler.” 12 Ocak 2016, son erişim tarihi 27 Ağustos 2016, http://www.hurriyet.com.tr/suriyelilere-calisma-izni-ge- liyor-iste-bilinmesi-gerekenler-40039377.
• Hürriyet. “Suriyelilere Hizmet Veren Merdiven Altı Tıp Merkezlerine Baskın.” 17 Haziran 2016, son erişim tarihi 27 Ağustos 2016 http://www.hurriyet.com.tr/suriyelilere- hizmet-veren-merdiven-alti-tip-merkezlerine-baskin-37296989.
• İslam ve İhsan. (01/12/2014). “Hüdayi Vakfı Suriyeliler’in Dertleriyle Dertleniyor.” 1 Aralık 2014, son erişim tarihi 21 Ağustos 2016, http://www.islamveihsan.com/hudayi-vakfi- suriyelilerin-dertleriyle-dertleniyor.html.
• Jessen, Amanda. The Government of Turkey and Syrian Refugees: A Gender Assessment of Humanitarian Assistance Programming. Washington, DC: Georgetown Institute for Wo- men, Peace and Society, 2013.
• Mazlumder. Kamp Dışında Yaşayan Suriyeli Kadın Sığınmacılar. İstanbul: Mazlumder, 2014.
• Milliyet. “Tarihe Gömülen 7 Bulaşıcı Hastalık Yine Hortladı.” 13 Ağustos 2015, son erişim ta- rihi 21 Ağustos 2016, http://www.milliyet.com.tr/tarihe-gomulen-7-bulasici-hastalik- gundem-2101561/.
• ORSAM. Suriye’ye Komşu Ülkelerde Suriyeli Mültecilerin Durumu: Bulgular, Sonuçlar ve Öneriler. Ankara: ORSAM, 2014.
• ORSAM-TESEV. Effects of the Syrian Refugees on Turkey. Ankara: ORSAM, 2015.
• Özpınar, Esra. “Bebek Ölüm Hızı Türkiye Genelinde Azalıyorken Neden Suriyeli Nüfusun Fazla Olduğu Yerlerde Artıyor?” Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) Değerlen- dirme Notu. Ankara: TEPAV, 2016.
• Soykan, Cavidan. “The New Draft Law on Foreigner Sand International Protection in Tur- key.” Oxford Monitor of Forced Migration, 2(2) (2012): 38-47.
• Suter, Brigitte. ‘Asylum and Migration Policy in Turkey: An Overview of Developments in the Field 1990 – 2013’, Mim Working Paper Series, No.13:3, Malmö: Malmö University, 2013.
• Şirin-Öner, Nedime Aslı ve Genç, Deniz. “Vulnerability Leading to Mobility: Syrians’ Exodus from Turkey.” Migration Letters, 12(3) (2015): 251-262.
• The Economist. “Syrian Women at Risk,” 14 Haziran 2014, son erişim tarihi 16 Ağustos 2016, www.economist.com.
• Türk Tabipler Birliği. Suriyeli Sığınmacılar ve Sağlık Hizmetleri Raporu. Ankara: Türk Tabipler Birliği Yayınları, 2014.
• T24 Haber. “Suriyeli Kadınlar Kamplarda 5 bin TL’ye Satılıyor ,” 18 Ocak 2015, son erişim tarihi 10 Ağustos 2016, http://t24.com.tr/haber/suriyelikadinlarkamplarda5bintlyesa- tiliyor,2841331/6.