Neoliberalizm ve Cumhuriyetçilik Arasında Bir Sınır-Kavram:Kamusal Alan

Yıl 2013, Sayı: 71, 123 - 151, 01.06.2013

Efe Baştürk

Öz

Çağdaş siyaset teorisinin popüler kavramlarından ve tartışmalı alanlarından bir tanesi olan kamusal alan, önce tarihsel bir inceleme nesnesi olarak ortaya çıkmış, fakat ardından normatif bir rol üstlenmiştir. Kavram, Habermas’ın incelemesinin oldukça ötesine geçmiş durumda. Tarihsel bağlamda burjuva kamusallığını inceleyen Habermas’ın kamusal alana dair geliştirdiği politik argümanları ile günümüzde kamusal alana yaslandırılan düşünceler arasında büyük farklılıklar mevcut. Bu farklılıklardan en önemlisi; kamusal alanın siyasallığın biçimlenme alanı, ya da diğer bir ifadeyle, bir toplumun içerisinde cereyan eden politik ilişkiler kümesi olarak kavranmaya başlanmasıdır. Fakat bu sadece mekansal bir düzleme işaret etmektedir. Oysa kamusal alan, üstlendiği normatiflik iddiası ile, toplumun politizasyon süreçlerine dair bir üst-değer şablonu biçiminde görülmektedir. Modernite ile başlayan süreçten itibaren günümüze kadar devam eden tartışmanın ana ekseni, kamusal alanın bu rolüne ilişkindir: Kamusal alan, ilk ortaya çıkışından itibaren, devletten ayrı fakat devlete karşı yürütülen eleştirel aklın mekansal düzlemlerini ifade etmektedir. Bu nedenle de, siyasal yönetime karşı örgütlenme biçimleri, siyasal iktidara karşı sınırlandırma talepleri ve siyasal iktidarı doğrudan etkilemek suretiyle onu dönüştürme gücüne sahip olma potansiyeli anlamında kamusal alan; pek çok ideoloji ya da siyasal düşünce ile birleştirilebilmektedir. Şu halde kavramın birinci zorluğu ortaya çıkmaktadır: Kamusal alan, içerdiği normatif bir idealler kümesi barındırmak suretiyle dışlayıcı değil kuşatıcı bir anlama sahiptir.

Kaynakça

• Arendt, H. (2007), “The Moral of History”, Jerome Kohn ve Ron H. Feldman (der), The Jewish Writings (içinde), New York, Shocken Books
• Arendt, H. (2009), İnsanlık Durumu, Seçme Eserler: 1, çev. Bahadır Sina Şener, İstanbul, İle- tişim
• Arendt, H. (2011), Totalitarizmin Kaynakları, Seçme Eserler: 4, çev. Bahadır Sina Şener, İstan- bul, İletişim
• Aristoteles, (1993), Politika, çev. Mete Tunçay, İstanbul, Remzi Kitabevi
• Arrighi, G. (2002), The Long Twentieth Century, London, Verso
• Berktay, F. (2010), Politikanın Çağrısı, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları
• Berktay, F. (2012), Dünyayı Bugünde Sevmek Hannah Arendt’in Politika Anlayışı, İstanbul, Me- tis
• Boetie, E. (2011), Gönüllü Kulluk Üzerine Söylev, çev. Mehmet Ali Ağaoğulları, Ankara, İmge
• Burchell, G. (1996), “Liberal Government and Techniques of the Self”, Andrew Barry, Thomas Osborne, Nikolas Rose (der), Foucault and Political Reason Liberalism, Neo-liberalism and Rationalities of Government (içinde), Chicago, University of Chicago Press, s. 19-37
• Castoriadis, C. (1992) , “Power, Politics, Autonomy”, A. Honneth et al (der), Cultural-Political Inter- ventions in the Unfinished Project of Enlightenment (içinde), Cambridge, MA: MIT Press
• Dardot, P. ve Laval, C. (2012), Dünyanın Yeni Aklı Neoliberal Toplum Üzerine Bir Deneme, çev. Işık Ergüden, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Ehrenberg, J. (1999), Civil Society The Critical History of An Idea, New York, New York Uni- versity Press
• Ferguson, A. (1996), An Essay on the History of Civil Society, Fania Oz-Salzberger (ed), Cambridge, Cambridge University Press
• Finley, M. (2003), Antik ve Modern Demokrasi, çev. Deniz Türker, Ankara, Ayraç Yayınları
• Fraser, N. (1991), “Rethinking the Public Sphere: A Contribution to the Critique of Actually Existing Democracy”, Social Text, no. 25/6, s. 56-80.
• Gözler, K. (1998), Kurucu İktidar, Bursa, Ekin Yayıncılık
• Guarini, E. (1990), “Machiavelli and the Crisis of the Italian Republics”, Gisela Bock, Quen- tin Skinner ve Maurizio Viroli (der), Machiavelli and Republicanism (içinde), New York, Cambridge University Press
• Habermas, Jürgen. (2007), Kamusallığın Yapısal Dönüşümü, çev. Mithat Sancar ve Tanıl Bora, İs- tanbul, İletişim.
• Hansen, P. (1993), Hannah Arendt Politics, History and Citizenship, California, Stanford Uni- versity Press
• Harvey, David. (2005), A Brief History of Neoliberalism, New York, Oxford University Press
• Honohan, I. (2002), Civic Republicanism, New York, Routledge
• İnce, H. (2013), “Hannah Arendt: Özgürlükçü Bir Cumhuriyetçilik Kuramına Doğru”, Armağan Öztürk (der), Res Publica Platon’dan Skinner’a Antik ve Modern Düşünce (içinde), İstanbul, Doğu Batı Yayınları
• Jones, Stedman Daniel. (2012), Masters of the Universe Hayek, Friedman and the Birth of Neo- liberal Politics, Princeton, Princeton University Press, 2012
• Kalyvas, A. (2000), “Carl Schmitt and the Three Moments of Democracy”, Cardozo Law Re- view, vol. 21 (5/6) s. 1525-1565
• Lively, J. (1965), The Social and Political Thought of Alexis De Tocqueville, Oxford, Clarendon Press
• Makyavel, N. (2009), Söylevler, çev. Alev Tolga, İstanbul, Say Yayınları
• Pettit, P. (1998), Cumhuriyetçilik Bir Özgürlük ve Yönetim Teorisi, çev. Abdullah Yılmaz, İstan- bul, Ayrıntı
• Polanyi, K. (2002), Büyük Dönüşüm, çev. Ayşe Buğra, İstanbul, İletişim
• Saad-Filho, Alfredo ve Johnston, Deborah. (2008), Neoliberalizm Muhalif Bir Seçki, çev. Şeyda Bağlı ve Tuncel Öncel, İstanbul, Yordam
• Sandel, M. (1996), Democracy’s Discontent, Cambridge, Harvard University Press
• Sieyes, E. J. (2005), Üçüncü Sınıf Nedir, çev. İsmet Birkan, Ankara, İmge
• Skinner, Q. (2008), Liberty Before Liberalism, New York, Cambridge University Press
• Smith, A. (2004), Ulusların Zenginliği, çev. Ayşe Yunus ve Mehmet Bakırcı, İstanbul, Alan Yayıncılık
• Steger, Manfred B. ve K. Roy Ravi. (2010), Neoliberalism A Very Short Introduction, New York, Oxford University Press
• Tocqueville, A. (1948), Democracy in America, vol. 1., çev. Henry Reeve, New York, Alfred A. Knopf
• Tunçel, A. (2010), Bir Siyaset Felsefesi Cumhuriyetçi Özgürlük, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversi- tesi Yayınları
• Wood, E. M. (1992), “Sivil Toplumun Yararları ve Zararları”, Dünya Solu, no. 8, s. 1-28
• Yetiş, M. (2005), “Tocqueville, Demokratik Devrim ve Sivil Toplum”, AÜ SBF-GETA Tartışma Me- tinleri, No. 87