Sınırları ve Mekânı Yeniden Düşünmek Tarihteki Bumerang: “İmparatorluk”

Yıl 2019, Cilt: 24 Sayı: 95, 23 - 35, 30.09.2019

Bengül Güngörmez Akosman

https://doi.org/10.36484/liberal.606687

Öz

İmparatorluk yalnızca tarihsel
bir kavram değil, aynı zamanda sosyal bilimlerde karşılaştırmalı analizin hedefi
de olmuştur. Bazı düşünürler eski ve yeni imparatorlukları karşılaştırmakta ve
onların dünya politikası içindeki rolleri hakkında yazmaktadır. Elinizdeki
makale, yakın dönemde sosyal teoride gündeme gelen ‘imparatorluğun yeniden
keşfi” meselesini ele almaktadır. Bu amaçla makalede imparatorluk ve ulus
devletin geleceği hakkında düşünen ve yazan Herfried Münkler, Karen Barkey,
Carl Schmitt, Benedict Anderson, Halil İnalcık, Kemal Tahir, Hüsamettin Arslan
gibi bazı yazarların bu konudaki görüşleri ele alındı. Makalenin temel amacı
imparatorluk vizyonunun parçalanmış ve bölünmüş durumumuza ve ulus devletin
yarattığı spiritüel karmaşaya deva olup olamayacağını analiz etmektir. Bugün
hayatımızın merkezinde bulunan problemler ulus devlet vizyonunun aksine
imparatorluk vizyonuyla tarihimize ve imparatorluk geçmişimize geri dönmeyi
gerektirmektedir. Bu makalede Osmanlı İmparatorluğu’nun vizyonunu kısmen analiz
ettiğimiz gibi, hedefimiz imparatorluk ve ulus devlet konteksinde sınırları ve
mekânı Schmitt’in kavramlarıyla yeniden düşünmektir.

Anahtar Kelimeler

: İmparatorluk, ulus devlet, Sınır, Mekan, Demokratik İmparatorluk

Rethinking Borders and Space, Boomerang in History: “Empire”

Öz

The empire is not only a historical concept but also an object of the comparative analysis in social sciences. Some thinkers compare the modern empires and old empires and write about their roles in world politics. The aim of the present paper is to focus on the recent topic of ‘rediscovery of the empire’ in the social theory. With this aim, our study deals in large measure with some thinkers’ approaches to the empire and the future of the nation state as a historical-political problem: Herfried Münkler, Karen Barkey, Carl Schmitt, Benedict Anderson, Halil İnalcık, Kemal Tahir, Hüsamettin Arslan. The present paper’s main aim is to analyze whether the empire vision can contribute to the recovery of our fragmented situation and spiritual disorder created by the nation-state. The major problems in our life today requires us to return to our past and empire history not with nation-state vision but empire vision. This article also partly investigates the vision of Ottoman Empire and aims to rethink borders and space in Schmit’s own words, in the context of empire and nation state.

Anahtar Kelimeler

Empire, Nation-state, Border, Space, Democratic Empire

Kaynakça

• ANDERSON Benedict, Hayali Cemaatler, Milliyetçiliğin Yayılması ve Kökenleri, çev. İskender Savaşır, Metis Yayıncılık, İstanbul, 1995. ARSLAN Hüsamettin, “İmparatorluğun Dansı”, Derin Tarih, sayı: 67, İstanbul, 2017BARDAKÇI Murat, Enver, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2015Barkey, Karen, Farklılıklar İmparatorluğu Osmanlılar, Bir Karşılaştırmalı Tarih Perspektifi, çev. Ebru Kılıç, Versus Kitap, İstanbul, 2008D’ENCAUSSE Héléne Carrére, Dünyayı Değiştiren Altı Yıl, 1985-1991, Sovyet İmparatorluğu’nun Yıkılışı, çev. Şehsuvar Aktaş, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2015DOUZİNAS Costas, İnsan Hakları ve İmparatorluk, Kozmopolitanizmin Siyasal Felsefesi, çev. Kasım Akbaş, Rabia Sağlam, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2017FERGUSON Niall, İmparatorluk, Britanya’nın Modern Dünyayı Biçimlendirişi, çev. Nurettin Elhüseyni, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2015GOODY Jack, Tarih Hırsızlığı, çev. Gül Çağalı Güven, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2018HARDT Michael ve NEGRI Antonio, Empire, Harvard University Press, Cambridge, 2000 HARVEY David, The New Imperialism, Oxford University Press, Oxford, 2005İNALCIK Halil, İmparatorluktan Cumhuriyete, Kronik Kitap, İstanbul, 2019İNALCIK Halil, Seçme Eserleri, Devlet-İ Aliyye, Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar –I, Klasik Dönem (1302-1606): Siyasal, Kurumsal ve Ekonomik Gelişim, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2018, İstanbulLACOSTE Yves, Coğrafya Her şeyden Önce Savaş Yapmaya Yarar, Ayrıntı Yayınları, çev. Selim Sezer, İstanbul, 2014MANN Michael, Incoherent Empire, Verso, Londra,2005MARDİN Şerif, “Osmanlı İmparatorluğu”, İmparatorluk Sonrası: Sovyetler Birliği ve Rus, Osmanlı ve Habsburg İmparatorlukları içinde, Ed. Karen Barkey, Mark Von Hagen, çev. Ebru Kılıç, Versus Kitap, İstanbul, 1997MARDİN Şerif, “Yenileşme Dinamiğinin Temelleri ve Atatürk”, Makaleler I: Türkiye’de Toplum ve Siyaset, İletişim Yayınları, İstanbul, 1990MOTYL, Alexander J., “İmparatorluğu Düşünmek”, İmparatorluk Sonrası: Sovyetler Birliği ve Rus, Osmanlı ve Habsburg İmparatorlukları içinde, Ed. Karen Barkey, Mark Von Hagen, çev. Ebru Kılıç, Versus Kitap, İstanbul, 1997MÜNKLER Herfried, İmparatorluklar, Eski Roma’dan ABD’ye Dünya Egemenliğinin Mantığı, çev. Zehra Aksu Yılmazer, İletişim Yayınları, İstanbul, 2012SCHMİTT Carl, “Kara ve Deniz”, Tarih ve Siyaset Üzerine İki Deneme, çev. Gültekin Yıldız, Paradigma Yayınları, İstanbul, 2009SCOTT James C., Devlet Gibi Görmek: İnsanlık Durumunu Geliştirmeye Yönelik Projeler Nasıl Başarısız Oldu?, çev. Nil Erdoğan, Versus Kitap, 2008STEİNWEG Marcus, Aşikârlık Dehşeti: Sahte Kesinlikler, çev. Erkan Ünal, İthaki Yayınları, İstanbul, 2019TAHİR Kemal, Notlar 13/Sosyalizm, Toplum ve Gerçek, Bağlam Yayınları, İstanbul, 1992TAHİR Kemal, Notlar/Çöküntü, Bağlam Yayınları, İstanbul, 1992TİLLY Charles, “İmparatorluklar Nasıl Yıkılır”, İmparatorluk Sonrası: Sovyetler Birliği ve Rus, Osmanlı ve Habsburg İmparatorlukları, , s. 11-32 Ed. Karen Barkey, Mark Von Hagen, çev. Ebru Kılıç, Versus Kitap, İstanbul, 1997İnternetÜnlü Barış R., “İmparatorluk Fikrinin Gelişimi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 237-266, 65-3, http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423870159.pdf