The Universality of Human Rights and Cultural Relativism

Yıl 2019, Cilt: 24 Sayı: 96, 111 - 118, 12.12.2019

Abdulkadir Pekel

https://doi.org/10.36484/liberal.641079

Cited By: 2

Öz

Human rights, by definition, are universal. On the other hand, when the views based on human rights are examined, it is seen that these views are not the common product of the cultures in which all people are represented, on the contrary, a certain culture is dominant in the emergence of human rights. In other words, the foundations that make up the claim of the universality of human rights are largely local in contrast to this claim: Human rights were developed under the influence of Western European culture. Therefore, this article focuses on the problem arising from this contradiction: Can a thought emerging under the influence of a particular culture be universal? This is not possible according to the cultural relativism perspective that approaches human rights critically. In this article, first of all, the above mentioned contradiction will be tried to be put forward, then the approach of cultural relativism will be deliberated, and finally, it will be examined whether it is possible to put a measure to reconcile universality and relativism.

Anahtar Kelimeler

Human Rights, Cultural Relativism, universality

İnsan Haklarının Evrenselliği ve Kültürel Görecelilik

Öz

İnsan hakları, tanımı gereği, evrenseldir. Öte yandan, insan haklarını temellendiren görüşler incelendiğinde, bu görüşlerin tüm insanların temsil edildiği kültürlerin ortak ürünü olmadığı, aksine, insan haklarının ortaya çıkışında belirli bir kültürün oldukça baskın olduğu görülmektedir. Yani insan haklarının “evrenselliği” iddiasını ortaya koyan temellendirmeler, bu iddiaya tezat oluşturacak şekilde, büyük ölçüde “yerel”dir; “Batı Avrupa kültürü”nün etkisi altında gelişmiştir. Dolayısıyla bu yazı, bu çelişkiden kaynaklanan problem üzerine odaklanmaktadır: Belirli bir kültürün etkisinde ortaya çıkan bir düşünce, evrensel olabilir mi? İnsan haklarına eleştirel bir gözle yaklaşan kültürel görecelilik anlayışına göre bu mümkün değildir. Bu yazıda, önce yukarıda bahsedilen çelişki ortaya konmaya çalışılacak, sonra da kültürel görecelilik anlayışının bu çelişkiye nasıl bir yaklaşımla tepki verdiği üzerinde durulacak, son olarak da evrensellik ve göreceliliğin uzlaştırılması için bir ölçü koymanın mümkün olup olmadığına ilişkin fikir yürütülecektir.

Anahtar Kelimeler

İnsan Hakları, Kültürel Görecelilik, evrensellik

Kaynakça

• Çüçen, A. Kadir (2006). Batı Aydınlanmasının Düşünsel Kökenleri ve Eleştirisi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, Atatürk'ün Doğumunun 125. Yılı ve Cumhuriyetimizin 83. Yılı Özel Sayısı,
• Erdoğan, Mustafa (2012). İnsan Hakları Teorisi ve Hukuku. Ankara: Orion
• Coşkun, Vahap (2014). İnsan Hakları: Liberal Açıdan Bir Tahlil. Ankara: Liberte
• Uygun, Oktay (2015). Devlet Teorisi. İstanbul: XII Levha
• Uslu, Cennet (2011). Doğal Hukuk ve Doğal Haklar: İnsan Haklarının Felsefi Temelleri. Ankara: Liberte
• Donally, Jack (1995). Teoride ve Uygulamada Evrensel İnsan Hakları. (çev. Mustafa Erdoğan, Levent Korkut). Ankara: Yetkin
• Kant, Immanuel (2002). Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi. (çev. İonna Kuçuradi). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu
• Zabunoğlu, H. Gökçe (2011). Kültürel Görecelik ve İnsan Haklarının Evrenselliği. Prof. Dr. Yahya K. Zabunoğlu'na Armağan. Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları
• Kuyurtar, Erol (2006). Kültürel Görecelilik ve İnsan Hakları. Sivil Toplum, 4(13-14)
• Galtung, Johan (2013). İnsan Hakları: Başka Bir Açıdan Bakış. İstanbul: Metis
• Said, Edward (2012). Şarkiyatçılık: Batının Şark Anlayışları. İstanbul: Metis
• Küçükalp, Kasım (2003). Edward W. Said’in Şarkiyatçılık Düşüncesinin Felsefî Arkaplanı. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 12(1)
• Kılıçbay, Mehmet Ali (1998). Fakir Akrabanın Talihi. Doğu Batı. 1(2), “Doğu ne? Batı ne?”
• Huntington, Samuel P. (2014). Medeniyetler Çatışması ve Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması. (çev. Mehmet Turhan, Y.Z. Cem Soydemir). İstanbul: Okuyan Us
• Haque, Ehsanul (2013). Universal Human Rights and Cultural Relativity: Conflict or Reconciliation? İçinde: Transnational Legal Processes and Human Rights (Ed. Kyriaki Topidi, Lauren Fielder). Farnham: Ashgate
• Teson, Fernando (1985). International Human Rigts and Cultural Relativism. Virginia Journal of International Law. 25(4)
• Demir, Esra (2008). İnsan Haklarının Evrenselliği Görüşü Karşısında Kültürel Rölativizm. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi. 14(2)
• Vienna Declaration and Programme of Action: Adopted by the World Conference on Human Rights in Vienna on 25 June 1993 Bkz.: https://www.ohchr.org/en/professionalinterest/pages/vienna.aspx (30.10.2019)