Bireysel Özgürlükten Rasyonelleşmeye: Georg Simmel ve Paranın Felsefesi

Yıl 2024, Sayı: 115, 1 - 19, 28.09.2024

Şeyma Akın

https://doi.org/10.36484/liberal.1454195

Öz

Georg Simmel, modern sosyolojinin kurucuları arasında yer almasına rağmen, kendi yaklaşımlarından etkilenen sosyolojik çalışmaların başlaması nispeten geç dönemlerde gerçekleşmiştir. Genelde, Simmel toplumu anlamaya çalışırken evrensel kanunlar yerine, toplumu daha ziyade mikro düzeyde ele almış ve insanlığın değişimini bir meta analiz düzleminde açıklamak yerine bu değişimi mikro düzeyde analiz etmiştir. Simmel’in Paranın Felsefesi adlı eseri de bu yaklaşımına iyi bir örnektir, çünkü burada kendi ifadesiyle “zihinsel dünyamızın dönüşümünü” okumakta ve insanoğlunun hayatına bir “ödeme aracının” girmesiyle yaşanan toplumsal değişimleri tartışmaktadır. Simmel bir iktisat teorisi ortaya koyma çabasına girmeden mülkiyet, piyasa, sözleşme, girişim ve elbette para gibi konuları tartışmış, Carl Menger gibi isimlerden de etkilenerek değer oluşumunun toplumsal boyutuna değinmiştir. Bu çalışmada Simmel’in toplumsalı okumak ve dönüşümü anlamak için parayı kurgulayış biçimine odaklanılmış ve özellikle paranın gelişiminin bireyin özgürlüğü, nesnelleşme, farklılaşma ve rasyonelleşme üzerindeki etkilerinin bugün dahi geçerli olduğu kendisinden sonraki sosyal bilimcilere yol gösterdiği vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Georg Simmel, Paranın Felsefesi, nesnelleşme, bireysel özgürlük, farklılaşma, zihinsel/tinsel değişim

From Individual Freedom to Rationalization: Georg Simmel and The Philosophy of Money

Öz

Georg Simmel is one of the founders of modern sociology; nevertheless, he was discovered relatively late, and studies based on his approach appeared long after his death. Simmel did not seek universal laws, but based his study on a micro level. Therefore, his analysis could be on a daily objects or concepts. Simmel's “The Philosophy of Money” is one example of this, as he explains the "transformation of our mental world" through an object, and explores social changes with the use of money as a “means of payment". Simmel touches on issues such as property, market, contract, enterprise and money without putting forward an economic theory, and discusses social aspects of value formation influenced by names such as Carl Menger. This study elaborates on how Simmel reads the social and understands transformation through money. At the same time, it focuses on how he relates money with social and individual change like individual freedom, objectification, differentiation and rationalization.

Anahtar Kelimeler

Georg Simmel, Philosophy of Money, Objectification, Individual Freedom, Differentiation, Mental Change, Intellectual Change

Kaynakça

• Akın, Ş. (2024). Georg Simmel: dönemi ve sosyolojisi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 6(1), 73-86.
• Altmann, S.P. (2011). Simmel’in Para Felsefesi (çev. Fethi Nas) (makalenin ilk yayın yılı 1903, The American Journal of Sociology). Jale Özata Dirlikyapan (Ed.). Georg Simmel, Sosyolog, Sanatçı, Düşünür, içinde (s. 299-319). Ankara: Doğubatı.
• Blumenberg, H. (2012). Money or Life: Metaphors of Georg Simmel’s Philosophy. Theory, Culture & Society, 29(7/8) 249–262.
• Bürgi, M. (2003). Die Moderne im Verständnis von Georg Simmel, Zürich, http://socio.ch/sim/on_simmel/t_buergi.pdf
• Coser, L. A. (1977). Masters of Sociological Thought: Ideas in Historical and Social Context. New York: Harcourt Brace Jovanovich.
• Deflem, M. (2003). The Sociology of the Sociology of Money: Simmel and the Contemporary Battle of the Classics, Journal of Classical Sociology, 3, 67-96.
• Demir, G.Y. (2014). Sunum: Çarmıhını Sırtında Taşıyan Sosyo-Filozof Georg Simmel, George Simmel, Paranın Felsefesi içinde (s. 7-17). İstanbul: İthaki.
• Flotow, P. von; Schmidt, J. (2000). Globalisierung der Geldwirtschaft – 100 Jahre “Philosophie des Geldes”, Forum Wirtschaftsethik 3/2000; http://www.akademie-rs.de/wirtschaftsethik/heft3_00/bericht2.htm
• Frisby, D. (1986), Fragments of Modernity, Theories of Modernity in the Work of Simmel, Kracauer and Benjamin, New York: Routledge.
• Frisby, D. (2011). Introduction to the Translation, George Simmel, The Philosophy of Money içinde, New York: Routledge.
• Girschik, K. (2000). Geld als Determinante der Moderne in Georg Simmels “Philosophie des Geldes”, http://socio.ch/sim/on_simmel/t_girschik.htm.
• Harrington, A. ve Kemple, T. M. (2012). Introduction: Georg Simmel’s ‘Sociological Metaphysics’: Money, Sociality, and Precarious Life, Theory, Culture & Society 29(7/8), 7-25.
• Helle, H. J. (2001), Georg Simmel: Einführung in seine Theorie und Methode, München: Oldenbourg Wissenschaftsverlag
• Infantino, L. (1998). Individualism in Modern Thought: From Smith to Hayek, New York: Routledge.
• Jauss, H. R. (2005), Modernity and Literary Tradition, Critical Inquiry , Vol. 31, No.2, s. 329-364.
• Jung, W. (2001). Georg Simmel – Yaşamı Sosyolojisi Felsefesi, (Çev. Doğan Özlem). İstanbul: Anahtar.
• Lichtblau, K. (2017). Zwischen Klassik und Moderne Die Modernität der klassischen deutschen Soziologie, Wiesbaden: Springer.
• Poggi, G. (1993). Money and the Modern Mind, Berkeley: University of California Press.
• Simmel, G. (1890). Zur Psychologie des Geldes, Jahrbuch für Gesetzgebung, Verwaltung und Volkswirtschaft im Deutschen Reich, Gustav Schmoller, 13.Jg 1990, içinde (s. 1251-64). Leipzig; http://socio.ch/sim/verschiedenes/ 1890/geld.htm
• Simmel, G. (1903). Die Grosstaedte und das Geistesleben, Die Grossstadt. Vortraege und Aufsaetze zur Staedteausstellung, Th. Petermann Cilt 9: 185-206, http://socio.ch/sim/verschiedenes/ 1903/grossstaedte.htm
• Simmel, G. (2009; 1907 basımının tekrar basımı). Philosophie des Geldes, Köln: Anaconda.
• Turner, B. S. (1999). Classical Sociology, London: Sage Publications.