Good Samaritan and Kadir Şeker Case from the Perspective of Classical Liberal Thought

Yıl 2024, Sayı: 116, 75 - 100

Gurur Gülce Beşe

https://doi.org/10.36484/liberal.1530124

Öz

This study analyzes Good Samaritan laws, which define individuals’ obligations of assistance and reporting, from the perspective of classical liberalism. The main analytical aim of the study is to analyze the liberal ethical principles that are intended to underpin the Good Samaritan laws. The secondary objective of the study on the practical level is to open new practical areas for liberal ethical/legal thought by shedding light on cases in the category of Kadir Şeker. In this study, the works of thinkers representing classical liberalism were analyzed retrospectively and the intellectual relationship between them and the Anglo-Saxon legal system was examined. The ideas of classical liberal thinkers are evaluated within the framework of Good Samaritan in the case of Kadir Şeker. The question of the study is how the Good Samaritan law and its concrete example, the Şeker case, can be evaluated based on classical liberal ideas. As a result of the study, in contrast to Adam Smith, John Locke, David Hume, David Hume, John Stuart Mill, Jeremy Bentham, only Claude Frederic Bastiat’s works are inferred in line with the arguments for negating the law. In the end, instead of imprisonment, judicial fines and community service were proposed.

Anahtar Kelimeler

Classical liberalism, Duty of assistance and notification, Good Samaritan, Kadir Şeker, TCK m. 98.

Klasik Liberal Düşünce Açısından Good Samaritan ve Kadir Şeker Davası

Öz

Bu çalışma bireylerin yardım ve bildirim yükümlülüklerini tanımlayan Good Samaritan yasalarını klasik liberalizm açısından incelemektedir. Çalışmanın analitik düzlemde-ki ana amacı Good Samaritan yasalarına temel oluşturması arzulanan liberal etik prensipleri çözümlemektir. Çalışmanın pratik düzlemdeki yan amacı Kadir Şeker kategorisindeki davalara ışık tutarak liberal etik/hukuki düşünce için uygulamaya yönelik yeni alanlar açmaktır. Çalışmada klasik liberalizmi temsil eden düşünürlerin eserleri retrospektif olarak incelenmiş, Anglosakson hukuk sistemiyle aralarındaki düşünsel ilişkiye bakılmıştır. Klasik liberal düşünürlerin fikirleri Kadir Şeker davası özelinde Good Samaritan çerçevesinde değerlendirilmiştir. Çalışmanın sorusu, klasik liberal fikirlerden hareketle Good Samaritan yasasının ve bunun somut örneği olan Şeker davasının nasıl değerlendirilebileceğidir. Çalışmanın sonucunda ise incelenen Adam Smith, John Locke, David Hume, John Stuart Mill, Jeremy Bentham’ın aksine yalnızca Claude Frederic Bastiat’nın eserlerinden yasayı olumsuzlamaya ilişkin ar-gümanlarla uyumlu çıkarımlar yapılmıştır. Nihayetinde ise hapis cezası yerine adli para cezası ve kamu hizmeti cezası önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Liberalizm, Good Samaritan, Kadir Şeker, TCK m. 98, Yardım ve bildirim yükümlülüğü

Kaynakça

• Bağır, M. A. (2016). Samiriler: Köken sorunu ve günümüz İsrail Devleti’ndeki yansımaları. Milel ve Nihal, 13 (2), 101-128.
• Bastiat, C. F. (2020). Hukuk. (çev. ed. Aynur Didem Evin), Toplu Yazılar içinde (s. 57-105). Eskişehir: Dorlion Yayınları.
• Bentham, J. (2021). Ahlak ve yasama ilkeleri (2. baskı). (çev. Ömer Saruhanlıoğlu ve Uğur Kaşif Boyacı). İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Beşe, G. G. (2020). Liberal ideoloji ve Good Samaritan yasaları (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Medipol Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Butler, E. (2018). Klasik liberalizm: Bir el kitabı. (çev. Arda Akçiçek). Ankara: Liberte Yayınları.
• Butler, E. (2021). Özgür toplumun temelleri. (çev. Hakan Şahin). İstanbul: Liberus Yayınları.
• Çetin, H. (2001). Liberalizmin temel ilkeleri. C.Ü . İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2 (1), 219-237.
• Dostoyevski, F. M. (2021). Yeraltından notlar (36. baskı). (çev. Nihal Yalaza Taluy). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Epstein, R. A. (1973). A theory of strict liability. Journal of Legal Studies, 2 (1), 151-204.
• Hume, D. (2019). Ahlak ilkeleri üzerine. (çev. Nil Demir). Ankara: Fol Kitap.
• Hunt, L. H. (1995). An argument against a legal duty to rescue. Journal of Social Philosophy, 26 (1), 16-38.
• Linden, A. M. (1971). Rescuers and Good Samaritans. Alberta Law Review, 34 (3), 241-259.
• Locke, J. (2021). Anlama yetisinin yönetimi üzerine. (çev. Hamdi Bravo). Ankara: Fol Kitap.
• Locke, J. (2017). Hoşgörü üstüne bir mektup (8. baskı). (çev. Melih Yürüşen). Ankara: Liberte Yayınları.
• Locke, J. (2020). Tabiat kanunu üzerine denemeler. (çev. İsmail Çetin). Ankara: Felix Kitap.
• Locke, J. (2019). Yönetim üzerine ikinci inceleme: Sivil yönetimin gerçek kökeni, boyutu ve amacı üzerine bir deneme (5. baskı). (çev. Fahri Bakırcı). Ankara: Serbest Kitaplar.
• Mill, J. S. (2021) Faydacılık (3. baskı). (çev. Gökhan Murteza). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Mill, J. S. (2014). Hürriyet üstüne (4. baskı). (çev. Mehmet Osman Dostel). Ankara: Liberte Yayınları.
• Özgenç, İ. (2021). İhmali suç teorisi. Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 25 (4), 303-378.
• Racio, R. (2013). Klasik liberalizm nedir?. (çev. ve ed. Atilla Yayla), Hangi liberalizm içinde (s. 125-132) Ankara: Liberte Yayınları.
• Schiff, D. (2005). Samaritans: Good, bad and ugly: A comparative law analysis. Roger Williams University Law Review, 11 (1), 77-141.
• Smith, A. (2022). Ahlaki duygular kuramı (2. baskı). (çev. Berkay Tartıcı). İstanbul: Liberus Yayınları.
• Smith, A. (2019). Hukuk üzerine: Adalet, kamu düzeni, devletin gelirleri ve silahlı güç ler (2 baskı). (çev. Ahmet Celiloğlu). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Smith, A. (2006). Milletlerin zenginliği. (çev. Haldun Derin). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Yayla, A. (2014). Liberal bakışlar. İstanbul: Profil Kitap.
• Yayla, A. (1992). Liberalizm. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Yayla, A. (2021). Siyaset bilimi (7. baskı). Ankara: Adres Yayınları.
• Web Kaynakları En Son Haber. (2020, 30 Aralık). Kadir Şeker kimdir, kaç yaş ında? Kadir Ş eker olayı nedir?. Erişim adresi: https://www.ensonhaber.com/gundem/kadir-seker-kimdir-kac-yasinda-kadir-seker-olayi-nedir/
• İncil, Luka. 10: 25-37. Erişim adresi: https://incil.info/arama/Luka+10:25-37
• Sam, Şevval. (2020, 14 Ekim). Kadir Ş eker, Twitter, Erişim adresi: https://twitter.com/sevvalsam/status/1316327540135526400?lang=tr
• Türk Ceza Kanunu, Meşru savunma ve zorunluluk hali (m. 25/2). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5237&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
• Türk Ceza Kanunu, Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi (m. 98). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5237&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
• Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun (6134). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.6136.pdf
• Yanık, T. (2020, 11 Şubat). Kadir’in avukatı, tutukluluğa itiraz etti. Demirören Haber Ajansı. Erişim adresi: https://www.dha.com.tr/gundem/kadirin-avukati-tutukluluga-itiraz-etti-1754146