The Regional Effects of Public Social Expenditures on Income Distribution in Turkey: An Analysis Using the SUR Model for the 2006-2021 Period

Yıl 2024, Sayı: 116, 159 - 180

Abdulkadir Keskin

https://doi.org/10.36484/liberal.1555694

Öz

Social expenditures are an important tool of social policy, and consequently of the welfare state, in addressing societal problems and enhancing well-being. While social expenditures are used for various purposes, they also play a significant role in correcting income inequality. In Turkey, following the onset of a more stable economic and political period compared to previous eras after 2001, social policy found the opportunity to develop, leading to significant increases in public social expenditures. In this context, the aim of the study is to examine the regional impact of public social expenditures on income distribution in Turkey for the period 2006-2021. To achieve this goal, the relationship between the subcomponents of social expenditures, namely public social security and social assistance, education, and health expenditures, and income distribution (Gini coefficient) was tested regionally using the Seemingly Unrelated Regression (SUR) model. According to the findings, the relationship between public social expenditures and income distribution varies across regions and social expenditure subcomponents. However, when the findings are generalized, it can be said that the impact of social expenditures on regional income distribution is limited, and in some regions, no effect was observed.

Anahtar Kelimeler

Poverty, social expenditure, welfare state, social policy, seemingly unrelated regression

Türkiye’de Kamu Sosyal Harcamalarının Gelir Dağılımına Bölgesel Etkileri: 2006-2021 Dönemi GİR Modeli Analizi

Öz

Sosyal harcamalar toplumsal sorunların çözümünde ve refahın artırılmasında sosyal politikanın ve dolayısıyla sosyal devletin önemli bir aracıdır. Sosyal harcamalar farklı amaçlar için kullanılmakla birlikte gelir dağılımındaki adaletsizliğin düzeltilmesinde de önemli bir role sahiptir. Türkiye’de 2001 sonrasında geçmiş dönemlere göre daha istikrarlı ekonomik ve siyasi bir dönemin yaşanmaya başlaması ile sosyal politika gelişme imkânı bulmuş ve buna bağlı olarak kamu sosyal harcamalarında önemli artışlar gerçekleşmiştir. Bu bağlamda yapılan çalışmanın amacı Türkiye’deki kamu sosyal harcamalarının gelir dağılımına etkisinin 2006-2021 dönemi için bölgesel olarak incelenmesidir. Bu amacı gerçekleştirmek için sosyal harcama alt bileşenleri olan kamu sosyal güvenlik ve sosyal yardım, eğitim ve sağlık harcamaları ile gelir da-ğılımı (Gini katsayısı) arasındaki ilişki bölgesel olarak Görünürde İlişkisiz Regresyon (GİR) modeli ile test edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre kamu sosyal harcamaları ile gelir dağılımı ilişkisi bölgelere ve sosyal harcama alt bileşenlerine göre farklılıklar göstermektedir. Fakat genelleme yapılarak bulgulara bakıldığı zaman, sosyal harca-maların bölgesel gelir dağılımı üzerindeki etkisinin sınırlı olduğunu ve bazı bölgelerde etkisinin bulunmadığını söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk, sosyal harcama, refah devleti, sosyal politika, görünürde ilişkisiz regresyon

Kaynakça

• Ahuja, D. ve Pandit, D. (2022). Social spending as a development tool: Evidence from developing countries. European Journal of Government and Economics, 11(1), 73-96.
• Akbulut, E. (2015). Eğitim ve sağlık harcamalarının gelir dağılımı üzerine etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Akdoğan, A. (2011). Kamu maliyesi. 14.Baskı. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Altunöz, U. ve Çondur, F. (2019). Sosyal güvenlik harcamaları gelir dağılımında etkin mi? Türkiye ekonomisi için nedensellik analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 15(15), 173-189.
• Bação, P., Duarte, J., Pereira, M. ve Simoes, M. (2024). Social expenditure composition and inequality: A dynamic panel threshold analysis for OECD countries. European Journal of Political Economy, 102510.
• Baştaymaz, T. (2016). Sosyal politikanın temelleri yeni toplum iyi toplum. Bursa: Dora Yayınevi.
• Baylan, M. (2019). Impact of social security expenditures on income distribution: case of Turkey. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(3), 2579-2593.
• Cammeraat, E. (2020). The relationship between different social expenditure schemes and poverty, inequality and economic growth. International Social Security Review, 73(2), 101-123.
• Chossudovsky, M. (1999). Yoksulluğun küreselleşmesi. (çev. Neşenur Domaniç). İstanbul: Çiviyazıları.
• D’Agostino, G., Pieroni, L. ve Scarlato, M. (2020). Social transfers and income inequality in OECD countries. Structural Change and Economic Dynamics, (52), 313327.
• Davidson, R. ve MacKinnon J. G. (2004). Econometric theory and methods, New York: Oxford University Press, Dayar, H. ve Akıncı, A. (2020). Kamu sosyal transfer harcamalarının kişisel gelir dağılımına etkisi. Maliye Dergisi, 179, 172-185.
• Dibo, M. (2022). Kamu sosyal harcamaları ve gelir eşitsizliği: OECD ülkeleri kapsamında bir analiz. JOEEP: Journal of Emerging Economies and Policy, 7(2), 1-16.
• Eser, B. ve Genç, M.C. (2023). Türkiye’de sosyal harcamaların gelir eşitsizliği ve ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Fourier ADL eşbütünleşme analizi. Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi, 7(2), 226-241.
• İnam, B. (2019). Sosyal harcamaların gelir dağılımı üzerindeki etkisi: Türkiye örneği. (Yayınlanmamış doktora tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Kalkavan, H. ve Ersin, İ (2020). Sosyal harcamalar ile gelir dağılımı arasındaki ilişkinin incelenmesi: OECD üzerine bir uygulama. Sosyal Güvence Dergisi, (17), 265–282.
• Kara, B. (2021). Sosyal Bütçeleme Anlayışı: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Örneği. Çağdaş Yerel Yönetimler. 30(4), 29-59.
• Keskin, A. (2023). Türkiye’de sosyal harcamalar ve yoksulluk ilişkisi, Ankara: Berkan Yayınevi.
• Keskin, A. ve Beşoluk, E. (Ed.). (2023). 20. yüzyılda Türk sosyal politikasının gelişimi. Sosyal Bilimler Üzerine Araştırmalar III. Gaziantep: Özgür Yayınları, 61-88.
• Khan, M. A., Khan, M. Z., Zaman, K. ve Arif, M. (2014). Global estimates of energy-growth nexus: Application of seemingly unrelated regressions. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 29, 63-71.
• Koray, M. (2008). Sosyal politika. 3. Baskı. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları
• Martinez-Vazquez, J., Moreno-Dodson, B. ve Vulovic, V. (2012). The impact of tax and expenditure policies on income distribution: Evidence from a large panel of countries. Andrew Young School of Policy Studies Research Paper Series, (12-30).
• Osabohien, R., Matthew, O., Ohalete, P. ve Osabuohien, E. (2020). Population–poverty–inequality nexus and social protection in Africa. Social Indicators Research, 151(2), 575-598.
• Pamuk, Ş. (2013). Türkiye’nin 200 yıllık iktisadi tarihi. 2. Baskı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
• Polat, M. A. (2020). Sosyal amaçlı transfer harcamalarının gelir dağılımına etkisi: OECD ülkelerine yönelik panel veri analizi. Business & Management Studies: An International Journal, 8(4), 764–796.
• Popova, D. (2023). Impact of equity in social protection spending on income poverty and inequality. Social Indicators Research, 169(1), 697-721.
• Sandalcı, U. ve Kaya, M. (2022). Sosyal harcamalara ilişkin toplumsal algı: Bir alan araştırması. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 22(1), 43-71.
• Sipahi, B. B. (2021). Türkiye’nin sağlık harcamalarının gelir dağılımı üzerinde asimetrik etkisi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 24(2), 335-346.
• Strateji ve Bütçe Başkanlığı. Kamu kesimi sosyal harcama istatistikleri. (https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2021/11/Kamu-Kesimi-Sosyal-Harcama-Istatistikleri_15112021.xlsx. 02.11.2023
• Şenses, F. (2004). Neoliberal küreselleşme kalkınma için bir fırsat mı, engel mi?. ERC Working Paper in Economic, 04/09 August 2004.1-27
• Topuz S.G. ve Doğan E. (2020). Transfer harcamaları ve gelir eşitsizliği ilişkisi: Panel nedensellik analizi ile karşılaştırmalı bir değerlendirme. İzmir İktisat Dergisi, 35(1), 549-562.
• Ulu, M. İ. (2018). The Effect of government social spending on income inequality in OECD: A panel data analysis. Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 1(3), 184-202.
• Yardımcıoğlu, F. ve Yayla, Y. E. (2020). Sosyal harcamaların gelir dağılımı üzerindeki etkisi: Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri örneği. Gümrük ve Ticaret Dergisi, 7(19), 34-48.
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2012). İleri panel veri analizi: Stata uygulamalı, 1. Baskı, İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Yılmaz, T. Z. ve Rakıcı, C. (2024). Sosyal koruma harcamalarının gelir eşitsizliği üzerindeki etkisi: Türkiye örneği. Sosyoekonomi, 32(59), 383-404.
• Zellner, A. (1962). An efficient method of estimating seemingly unrelated regressions and tests for aggregation bias. Journal of the American Statistical Association, 57(298), 348-368.