Çoruh Vadisinin İskân Özellikleri

Yıl 1970, Cilt: 1 Sayı: 1, 115 - 123, 25.02.2024

M. Tevfik Tarhan

Öz

Doğu Karadeniz bölümü, memleketimizin kuzey doğusunda yer alan ve Karadeniz kıyı şeridi ile Çoruh vadisinden meydana gelmiş birbirinden farklı kısımlardan teşekkül etmiştir. Kıyı çizgisinden itibaren güneye doğru yükselen kıyı dağları, Rize dağları adını alarak Trabzon-Gümüşane hattından itibaren doğuda tek bir sıradağ halinde uzanır ve böylece hududumuzdan çıkar. Bu dağ sistemi kısa akarsular tarafından enine olarak parçalanmış, yüksek yamaçlar arasında derin vadiler meydana getirmiştir. Kıyıda görülen üst kretase volkanik fasiesin jeolojik unsurlarını teşkil eden granit ve dioritin ortaya getirdiği yüzey şekilleri, aşınması zor yüksek eğimli vadi yamaçları ile bu vadileri birbirinden ayıran sert şekilli sırtlardır. Çoruh vadisi ise kuzeyden aynı dağların granit, granidiorit ve kuarzh dioritin ortaya çıkardığı daha sert, eğimi keskin ve bunların yanında daha az akarsu şebekesinin yer aldığı dik eğimli vadi şekilleri ile bunların yanında daha az akarsu şebekesinin yeraldığı dik eğimli vadi şekilleri ile yüksek sırtlardan meydana gelmiştir. Vadi tabanında çok dar kuarterner dolma tabakaları tektonik senklinalin üzerine depo edilmiştir. Vadinin her iki yamacında Eosenin volkonik fasiesi yer alır. Bu oluşumun kuzeyde yer alan ve yukarda belirttiğimiz granit, granodiorit gibi volkanik serinin diğer tarafında daha çok lias malûm oluşumu dikkati çeker.

Anahtar Kelimeler

Çoruh, İskan, Coğrafya, Yerleşme

Kaynakça

• Tunçdilek N.: Türkiye iskân coğrafyası. İst. 1967.
• İnandık, H. : Adapazarı ovası ve civarında nüfus ve yerleşme. Coğ. Der. s. 7 İst. 1956.
• Tarkan T:. Orta ve Aşağı Çoruh Havzası. Basılmamış Doçentlik tezi.
• Tanoğlu A. Türkiyede nüfusun dağılışı: Cog. Ens. Der Sa. 10.
• Schmöckel. H: Keilschrif forschung alte Geschichte Vorder asien leiden. 1957.
• Günaltay Ş.: İran Tarihi. Ankara 1948.
• Ksenofon: Anabasis. IV. Kitap 5. II. S. 13-14
• Brosset M:. Historie de la Georgia. 1.
• Togan Z. V.: :Umumi Türk Tarihine giriş. İst. 1946 I. alt. s. 191-192.
• Ar. M. Urartu kılavuzu. Belleten VII Cilt, 1544. S. 20-25.
• Adontz. H: Histoire de L’armenie Les Origines. Paris. 1946. S. 173-178.