Osmanlı Devletinin Fenâ Durumu Karşısında Mehmed Âkif'in Gençlere Gösterdiği Yol

Yıl 1971, Sayı: 2, 17 - 42, 25.02.2024

M. Kaya Bilgegil

Öz

Asımdan, evvelâ Türkiye’yi saran kötülükleri ortaya koymaktadır: Daha Meşrutiyet’in ikinci defa ilânıyla başlıyan felâketler, Birinci Cihan Savaşı’nda son haddini bulmuştur. Memleket maddî ve manevî sefâlet içindedir. Açlık, hastalık, zayıflık, ölüm, topraklarda mahsullerin bereketsizliği, sefâlet birbirini kovalamaktadır. Bunlara ilâve olarak da mürâî, haysiyetsiz, muhtekir, sefih saygısız, manevî bağlardan mahrûm insanlar türemiştir. Halkın çektiği yoksulluğa karşılık; harb zenginleri, alabildiğine israf, sefahat içindedirler. Kumar, fuhuş alıp yürümüştür. Bunların karşısında Âsım’ın nesli vardır: Bu nesil, cepheden cepheye koşmuş, üstün vasıflı gençlerden teşekkül etmektedir. Bu üstünlük kollarındaki kudretten manevî hüviyetlerine kadar her taraflarında göze çarpar. Halk, toprakla çavdarın karışık olduğu maddeleri gıda sayarken sofralarında su gibi çeşitli mezeler akan sefihler, halk bir damla gaz yağı bulamazken sandık sandık gaz yağı harcıyan "kulüp” adlı kumarhane sâkinleri hep bu nesil tarafından yola getirilmekte; temiz kalpli yaşlı müminlere saygısızlık eden türedi gençler yine onlar tarafından te’dibedilmektedir. Üstelik yumruk kullanan bu nesil, Bâb-ı âli’yi basmağı da tasarlıyor. Şiirin sonuna doğru, bu mücâdele tarzının tasvip görmemesiyle karşılaşırız: Yumruk yerine, kanun hâkimiyeti gelmelidir! Memleket üçyüz yıldan beri Avrupa’nın ilerliyen ilminden mahrûm kalmıştır. Âsım’ın nesli vakit kaybetmeden Batı’ya gitmeli, oranın ilmini, fennini kazanıp yurda dönmelidir. Bu ilmi, içinde taşıdığı fazilet duygusuyla birleştirerek memleket hizmetine vermek, yurdun işlenmiyen servetlerini işler hâle getirmek sûretiyle üzerine düşen inkılâbı gerçekleştirmiş olacaktır. Manzûmede kötülükle ilgili levhalar, realiste, dürüst gençlerin kötü kimselerle mücâdelesi, realisme’le idealisme’in karışık bulunduğu; gençlere tavsiye olunan yol da, idealiste kısmı meydâna getiriyor.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Mehmed Akif, İstiklal Marşı

Kaynakça

• Mehmed Akif, Asımdan