FARS EDEBİYATINDA BİLİNMEYEN BİR ŞAİR "SİRÂCÎ"

Yıl 1989, Sayı: 17, 119 - 130, 01.03.2024

Adnan Karaismaîloğlu

Öz

Fars edebiyatında "Sirâcî" mahlasını kullanan 8 kadar şair bulunmaktadır.
Bunlar, divanları bugün de mevcut olan Sirâcî-i Sigzî (m.XIII.asır) ve
Sirâcî-i Kumrî ( Sirâc-i Kumrî, XIII) ile hayatları ve şiirleri hakkında
tezkirelerde birkaç satır bilgi bulunan Sirâcî-i îsfarâyinî(XII), Sirâcî-i Balhî
(XII), Sirâcî-i Horâsânî (XII), Sirâcî-i Işfahânî, Sirâcî-i Buhârî 1 ve bu makalede
anlatılacak olan Sirâcî (XV) dir.
Söz konusu Sirâcî'nin; kaside, terkib-i bend, mesnevi, terci-i bcnd, kıta,
muhammes, gazel, rubai ve müfred nazım şekillerindeki şiirlerden oluşan
divanının bir yazma nüshası Nuruosmaniye kütüphanesi nu. 3826'da kayıtlı
bulunmaktadır. 2500'e yakın bey iti içeren bu yazma, ilk olarak Ahmed Ateş
tarafından önemli görülerek tavsif edilmiştir^. Yapılan bütün araştırmalara
rağmen divanından başka hiçbir kaynakta bu şairin adı, hayatı, kişiliği ve sanatı
hakkında bilgi bulunamamıştır. Burada bunun sebeplerinin neler olabileceği
hususuna değinmeden önce şair Sirâcî'nin hayatı ve kişiliği üzerinde
durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

SİRÂCÎ, Fars Edebiyatı, Sirâcî-i Kumrî

Kaynakça

• 1 Bu Sirâcî mahlastı şairler hakkında bkz. Adnan Karaismailoğlu, Sirâcî; hayatı, divanının tenkitli metni ve tahlili (basılmamış doktora tezi), Erzurum 1984, s.11-17
• 2 Ahmed Ateş, İstanbul Kütüphanelerinde Farsça Manzum Eserler, İstanbul 1968, s.349-350
• 3 Dîvân-i Sirâcî, Nuruosmaniye Ktp. nu.3826, y.6a ; krş. yazarın "Sirâcî; hayatı, divanının tenkitli metni ve tahlili" isimli doktora çalışmasının tenkitli metin bölümü, s. 14
• 4 Dîvân-i Sirâcî, y.24b /8 ; tenkitli metin, s.69/3
• 5 Dîvân-i Şams-i Tabrîzî, Ayasofya Kütüphanesi, k.3929
• 6 Mahdî-i Bayânî, Ahvâl va âsâr-i hoşnivîsân, III, 632
• 7 Ihsân-i Yârşâtir, Şifr-i Fârsi dar'ahd-i Şâhruh, Tahran 1354, s.143
• 8 Ahmed Ateş, İstanbul Kütüphanelerinde Farsça Manzum Eserler, s.349