DOĞU ANADOLU BÖLGESİ'ne YÖNELİK TOPLU KONUT UYGULAMASININ COĞRAFİ PLANLAMA ESASLARI "Erzurum Örneği"

Yıl 1989, Sayı: 17, 131 - 151, 01.03.2024

Hayati Doğanay

Öz

Bu araştırmada, Erzurum'da çağdaş konut yapımında göz
önünde tutulması gereken coğrafi planlama kriterleri analiz
adilmeye çalışılmıştır. Sorun, Jeolojik-jeomorfolojik özellikler, iklim
özellikleri ve bunlann konutlara etkileri açısmdan incelenecektir.
Gerçi planlama, çevrenin insan yararına en rasyonel bir
şekilde düzenlenmesi olarak tanımlanmaktadır. Ancak bu eylemi,
yerleşmeler ve onların çekirdeklerini oluşturan meskenlerin fizikî
planlamasından ayn düşünmek mümkün değildir.
Planlama bölgelerinde, gerek bölgenin jeolojik-jeomorfolojik
özellikleri ve gerekse iklim şartlan, konutlann fiziki planlamasında
mutlaka dikkate alınmalıdır. İnsan iradesinin değiştiremeyeceği
bu şartlar karşısında, kuşkusuz konut yapımı sırasında
bazı tedbirler almak suretiyle, az yakıtla konutların ısıtılması ve
deprem afetine karşı daha güvenilir konutlar inşa edilmesi gerekir.
Bunun için de. Uygulamalı Coğrafya ilkelerini ve çevre
elemanlannın analizinde sağladığı kolaylıktan iyi bilmek gerekir
(1) . Uygulamalı Coğrafya'nın amacı, kompleks bir doku oluşturan
coğrafi ortamın elemanlannı analiz etmek ve sonuçları,
planlanacak mekândaki organizasyona uygulamaktır. Coğrafi
çevre, salt ve soyut bir mekân değildir. Karmaşık bir yapı gösterir
ve iki grup elemandan oluşur. Bunlar; "konum, tektoniktopoğrafik-
litolojik yapı, iklim, toprak, vejetasyon ve hidrogfik”
şartlar olarak sıralayabileceğimiz Fiziki Coğrafya elemanları ile;
nüfus, yerleşmeler, sanayi faaliyetleri, ulaşım sistemleri gibi Beşerî
Coğrafya elemanlandır.

Anahtar Kelimeler

Coğrafi Planlama, Toplu Konut Uygulaması, Uygulamalı Coğrafya, Planlama

Kaynakça

• 1. STAP, L., 1960, Applied Gegraphy. p. 10-12, LONDON
• 2. DOĞANAY, H.,' 1983, Erzurum'un Şehirsel Fonksiyonları ve Başlıca Planlama Sorunları (Doçentlik Tezi). Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü, Erzurum.
• 3. D.I.E., 1985, Genel Nüfus Sayımı (Telgrafla Alman Geçici Sonuçlar), ANKARA
• 4. TANOĞLU, A., 1947, "Türkiye'nin trtifa Kuşakları". Türk Coğrafya Kurumu Dergisi, Sayı 9-10, s.37-63, ANKARA
• 5. Ortalama-Ekstrem Sıcaklık ve Yağış Değerleri Bülteni, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Yayım, 1984, ANKARA.
• 6. DOĞANAY, H„ 1983, a.g.e., s.94-95.
• 7. M.T.A., 1980, Türkiye Maden Envanteri (illere Göre). Yay. No. 179, s.234-235, ANKARA
• 8. ÖZEY, R., 1985, Dumlu ve Çevresi (Bölgesel Coğrafya Açısından Bir Etüt). Atatürk Üniv. Fen-Edebiyat fak. Coğrafya Bölümü (Doktora Tezi), s 167-168, ERZURUM
• 9. ILHAN, E., 1976, Türkiye Jeoloji O.D.T.Ü Mimarlık Fak. Yay. No. 51, s. 59, ANKARA
• 10. Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası, 1972, Bakanlar Kurulu Onayı: 23.12.1972 ve 7/5551 Sayılı Karar ANKARA
• 11. DOĞANAY, H., 1985, Türkiye Beşeri Coğrafyası. Atatürk Üniv. Fen-Edebiyat Fak. Yay. No.97, Coğrafya Bölümü Yay. No. 17, s.227-230, ERZURUM
• 12. EROL, O., 1982, Türkiye Jeomorfoloji Haritası M.T.A Yayını, ANKARA
• 13. DOĞANAY, H„ 1983, a.g.e., s. 13
• 14. PINAR ERDEM, N., 1976, Mühendislik Jeolojisi. İstanbul D.M.M.AYay. No. 156, s.208, İSTANBUL
• 15. ARDEL, A-KURTER, A-DÖNMEZ, Y„ 1968, Klimatoloji Tatbikatı. İstanbul Üniv. No. 1123, Edebiyat Fak. Coğrafya Enstitüsü Yay. No. 40, s. 17-21, İSTANBUL
• 16. TÜZEMEN, T., 1969, Yapıda Isı Tesirlerinden Korunma. İmar ve Iskan Bakanlığı Mesken Genel Müdürlüğü Yay. No. 5-65, s.3-4, ANKARA
• 17. DOĞANAY, H., 1983, a.g.e., s.382 vd.