HORASAN - SARIKAMIŞ ARASINDAKİ ARAŞ NEHRİ HAVZASINDA ARAZİ SORUNLARI

Yıl 1989, Sayı: 17, 153 - 173, 01.03.2024

Özer Yılmaz

Öz

Havzada başta erozyon olmak üzere, taşkın ve millenme, yanlış
arazi kullanma, yoğun hayvan otlatma ile birlikte aşın derecede
orman tahribi, önemli sorunlan oluşturmaktadır. Özellikle, havzanın
kuzeydoğu yarısında yer alan orman alanlarında aşırı hayvan
otlatmasının yapılması ve orman içersinde yakacak-yapacak ile tarla
yapma amacıyla ormanın aşın derecede ve bilinçsizce tahrip edilmesi,
bu yerlerin değer kaybına uğramasına yol açmaktadır. Diğer yandan
Horasan havzası ve çevresinde de yanlış arazi kullanmasının değer
kaybına yol açtığı gözlenmiştir. Benzer olaylar arazi kaabiliyet
sınıflarını olumsuz yönde ve doğrudan etkilemektedir. Bunlardan
başka Karaköse ve Sıthan köy arasındaki alanda drenajsızlık
problemi, tabansuyu seviyesinin yükselmesine ve bataklıkların
oluşumuna yol açmıştır.
Yukarıda belirtilen sorunların yanında ve onlar kadar önemli
olan Zaraphane deresi çevresindeki tuzlu-alkali Oligosen depolarını
da belirtmek gerekir. Bu depoların ayrışması, tanm alanlarım olumsuz
yönde etkilemekte ve tanının yapılmasını güçleştirmektedir.
Belirtilen problemler, daha geniş olarak aşağıda açıklanmaya
çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Arazi SOrunları, Araş Nehri, Coğrafya, Havza

Kaynakça

• AKSÖZ, 1., 1973, Doğu Anadolu'nun ekonomik ve ziraî yapısı ve kalkınma yollan : Ata. Üniv. Zir. Fak. Yay. : 81, Erzurum
• ATALAY, I., 1972, Akım rasadı olmayan yan derelerde taşkın debisinin hesaplanmasında sentetik metod: Teksir baskı. Or. Bak. AGM Gn. Müd. Erozyon Fen Hey. Müd. yay., Ankara.
• ATALAY, t., 1975, Yüzeysel akışa geçen su miktarının tayin edilmesi (Determination of runofl) : Türk Coğr. Derg. 26, s. 135-145, ATALAY, 1., 1977, Muş-Palu arasındaki Murat nehri vadisi boyunca oluşan kütle hareketleri : î. Ü. Coğr.Enst.Derg., 20-21, s.263- 277,
• ATALAY, î., 1977, Türkiye çam türlerinde tohum transfer rejyonlaması- Regioning of the pine species (P.silvestris L., P.nigra var. caramanica P.brutia Ten.) in Turkey : Or.Bak. AGM Gn. Müd. Orm. Ağaç ve Tohum İslah Enst.yay., 1, Ankara.
• ATALAY, 1., 1977, Türkiye akarsularında taşman katı materyal mlktarlan: Tabiat ve insan. Yıl: 2, sayı:2, s. 15-21 ve devamı sayı:3, s.20- 25, ATALAY, I., 1977, Sultadağlan ile Akşehir ve Eber gölleri havzalarının strüktüral, jeomorfolojik ve toprak erozyonu etüdü: A.Ü.Ed.Fak. yay. : 91
• ATALAY, I., 1978, Erzurum ovası ve çevresinin fiziki ve tatbiki fizikî coğrafyası: (Doçentlik tezi), Ata.Üni.Ede.Fak. Erzurum.
• ATALAY, î., 1976, Türkiye'de vejetasyon sürelerinin dağılışı: Ata. Üni. Ed. Fak. Araşt. Derg., 7, s.247-279.
• ATALAY, I., 1980, Türkiye'nin ve Dünya'nm ana akarsularında taşınan yüzer haldeki sediment miktarları-The suspansed sediment yields of main streams of Turkey and the World: Orm. Arşt. Enst. Derg. 26 (52) s. 5-39.
• ATALAY, İ., KARAKAPLAN, S., KOÇMAN, A., 1980, Oltu çayı havzasında havza amanejmanı yönünden çalışmalar : TÜBİTAK Tarım ve Orm. Arşt. Grub (TOAG) Proje no: 377.
• ATALAY, İ., 1983, A general survey of the vegetatiton of north-eastem Anatolia: Ege Üni.Cogr. Derg., 1, s. 14-39.
• ATALAY, İ., 1982, Oltu çayı havzasının fiziki çografyası ve amenajmanı: E.Ü.Sos. Bil. Fak.yay.: 11, İzmir.
• ATALAY, İ., TETİK, M., YILMAZ O., 1985, Kuzeydoğu Anadolu'nun Ekosistemleri: Orm. Araşt.Enst. yay.no: 141, Ankara
• AYRES, C„ 1936, Soil erosion and its control: Mc Graw-Hill Book Com. İne. New York.
• COLMAN, E.A., 1953, Vegetion and Watershed Management: The Roland Press Comp., New York.
• ÇEPEL, N.DÜNDAR, M., ALPTEKİN, G„ 1977, Türkiye'nin önemli yetişme bölgelerinde saf sançam ormanlarının gelişimi ile bazı edafik ve fizyografik etkenler arasındaki ilişkiler : TÜBİTAK yay.: 354, Ankara.
• ÇEPEL, N., 1978, Orman Ekolojisi: İ.Ü.Orm.Fak.yay.: 257, İstanbul.
• ÇEPEL.N., 1982, Ekoloji Terimleri Sözlüğü: İ.Ü.Orm.Fak. yay. : 324, İstanbul
• ÇEPEL, N., 1983, Genel Ekoloji: İ.Ü.Orm.Fak. yay.: 352, İstanbul. ERDEMİR, Ö., 1974, Sarıkamış, Göle ve Oltu mıntıkaları saf sançam meşcerelerinde hasılat araştırmaları: Orm.Araş.Enst.yay.Tek. Bül. Ser., 59, Ankara.
• ERİNÇ, S., 1953, Doğu Anadolu Coğrafyası : İ.Ü.Cogr.Enst.yay. : 15, İstanbul.
• ERİNÇ, S., 1959, Bölge planı nasıl yapılır: İ.Ü.Cogr.Enst.Derg.5 (10), s.36-51.
• ERİNÇ, S., 1961, Planlamada iklime müdahaleler: Metodlar ve imkanlar: İ.Ü.Cogr.Enst.Derg. 12,s.47-68.
• EROL, O., 1963, Anadolu'da toprak erozyonu ve bazı jeomorfolojik problemler: T.Müh.Hab.Bült.: 104, s.35-36, Ankara.
• FIRAT.F., 1965, Türkiye'de orman ve erozyon problemleri j.Ü.Orm. Fak. Derg. Seri A, 15 (1), s.1-16.
• GÖZENÇ, S., 1977, Arazinin kullanılması ve değerlendirilmesinin coğrafi yönden tetkiki: İ.Ü.Coğr.Enst.yay., 20-21, s.169-179.
• IRMAK, A., 1957, Türkiye'de orman topraklan ve ekolojik sahalardaki araştırmalara toplu bakış: Orm.Derg. Seri B, cilt: 7, no:l.
• PAMAY, B., 1966, Doğu Anadolu ve Orman durumu: Î.Ü.Orm. Fak. Derg., Seri B, 16 (2)., s.1-12.
• ROGG, W. H., 1962, The importance of climate in Agricultural land classification: Ministry of Agriculture, Agricultural Land Service Technical Rap.: 8, s.21-32.
• MATER, B., 1977, Datça yanmadasmın arazi sınıflaması : t.Ü.Coğr. Enst.Derg., 20-21, s. 189-209.
• RYABCHÎKOV, A., 1975, The changing Face of the Earth: Progress Publisher, Moscow SOIL CONSERVATİON SERVİCE, 1962, Land-Capability Classification: Agriculture Handbook no: 210, Washington.
• SÖZER, A.N., 1972, Kuzeydoğu Anadolu'da Yaylacılık: Turhan Kitabevi, Ankara.
• TUNÇDÎLEK, N„ 1969, Türkiye Eğim Haritası: İ.Ü.Coğr.Enst. yay.: 56, İstanbul
• USLU, S., 1968, Türkiye'de erozyon problemleri: İ.Ü.Om.Fak.Derg., 18 (D,
• YALÇINLAR, İ., 1975, Amenajman, teknoloji ve coğrafa: T.Coğr.Derg., 22(26) s. 19-23.
• YÜCEL, T., 1958, Akarsularımızın rejimi ile ilgili bazı meseleler: A.Üniv. Dil ve Tar-Coğr.Derg., 16 (3-4). 170