Yavru Anlatım Tekniği Açısından Murat Gülsoy’un “Kendi Üzerine Kapanan Köle Hakkında” Hikâyesi

Yıl 2024, Sayı: 72, 103 - 109, 12.06.2024

Caner Solak

https://doi.org/10.55590/literatureandhumanities.1464875

Öz

Bu çalışmada, Murat Gülsoy’un postmodern bir üstkurmaca örneği olan “Kendi Üzerine Kapanan Köle Hakkında” adlı hikâyesinin yavru anlatım tekniğine göre incelenmesi amaçlanmıştır. Bir olgunun, içinde kendisinin küçük bir kopyasını barındırması anlamına gelen “mise en abyme” sanatının edebî eserlerde bir anlatım tekniği olarak kullanımına yavru anlatım tekniği denilmiştir. Bu teknik, hikâye sanatında anlatı içinde bir başka anlatıya yer vermek şeklinde kullanılabileceği gibi çeşitli dil kullanımları vasıtasıyla sonsuza uzanan döngülerin ve anlamların meydana getirilmesiyle de uygulanabilir. Görsel sanatlarda iç içe geçen görüntülerin yarattığı döngüyü; bu hikâyede, eseri başlangıç noktasına döndüren ifadeler meydana getirmiştir. Hikâyede bu tekniğin kullanılması vasıtasıyla köle-efendi rolleri arasındaki geçişkenliklerin vurgulandığı tespit edilmiştir.
Tercih edilen bu anlatma yönteminin ayrıca döngüsellik, döngüselliğin meydana getirdiği sonsuza uzanma ve metnin kendisinin farkında olması şeklinde sonuçları görülmüştür. Mekânın, zamanın ve şahıs adlarının belirtilmediği, sembolik anlatımın ön plana çıktığı bu eserde, köle ve efendi rollerinde olan iki kahramanın sonsuz bir döngü içerisinde birbirlerinin yerine geçmesi hikâyeleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Murat Gülsoy, Kendi Üzerine Kapanan Köle Hakkında, yavru anlatım tekniği, köle- efendi ilişkisi.

Mise en Abyme Technique in Murat Gülsoy's Short Story Titled "Kendi Üzerine Kapanan Köle Hakkında"

Öz

This study aims to analyze Murat Gülsoy's short story “Kendi Üzerine Kapanan Köle Hakkında”, which is an example of postmodern metafiction, according to the Mise en Abyme technique. The use of the art of "mise en abyme", which means that a phenomenon contains a small copy of itself, as a narrative technique in literary works is called the cub narrative technique. This technique can be used in the art of storytelling to include another narrative within the narrative, or it can be applied by creating endless loops and meanings through various language uses. The cycle created by intertwining images in visual arts is created in this story by expressions that return the work to its starting point. Through the use of this technique in the story, it was determined that the transitions between the roles of slave and master were emphasized.
This preferred method of narration also has consequences such as circularity, extending to infinity caused by circularity and self-awareness of the text. In this work, in which the place, time and person names are not specified and symbolic narration comes to the forefront, the story of two heroes in the roles of slave and master replacing each other in an endless cycle is narrated.

Anahtar Kelimeler

Murat Gülsoy, Kendi Üzerine Kapanan Köle Hakkında, Mise en Abyme, slave and master Relation.

Kaynakça

• Aktulum, K. (2000). Metinlerarası İlişkiler. Öteki Yayınları.
• Aktulum, K. (2011). Metinlerarasılık / Göstergelerarasılık. Kanguru Yayınları.
• Akyıldız, Ş. (2015). Murat Gülsoy’un Eserlerinde Postmodernist Ögeler [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]
• Boyacıoğlu, F. (2006). Andre Gıde’de Erken Anlatı (Mise En Abyme) Tekniği. Şahin Kitabevi. Bumin, T. (1988).
• Hegel'de Köle-Efendi Diyalektiği Üzerine Notlar. Defter, (Ekim-Kasım 6).
• Bumin, T. (2013). Hegel - Bilinç Problemi, Köle-Efendi Diyalektiği, Praksis Felsefesi-. YKY.
• Cavalierposts, (2024). https://cavalierposts.files.wordpress.com/2014/07/mise-en-abyme.jpg. Erişim tarihi: 07.03.2024 Depçi, A. (2022). Transtextualıty and Mise En Abyme in Murakami Haruki’s Killing Commendatore. Pamukkale University Journal of Social Sciences. 53, 1-15.
• Dilber, K. C. (2013). Türk Romanında Roman Sanatının Ele Alınışı. [Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]
• Eagleton, T. (2007). Edebiyat Kuramı. çev. Birkan, T., Ayrıntı Yayınları.
• Erkek, H. (1999). Oyun İçinde Oyun. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Fludernik, M. (2009). An Introduction to Narratology. Routledge.
• Gülsoy, M. (2003). Kendi Üzerine Kapanan Köle Hakkında. Kitap-lık. 65, 30-31.
• Hegel, G. W. F. (1986). Tinin Görüngübilimi. çev. Yardımlı, A., İdea Yayınları. https://ronaldbrichardson.com/metafiction/the-mirror-in-the-text-part-ii-mise-en-abyme/. Erişim tarihi: 07.03.2024.
• https://www.mehmetomur.net/blog/2019/05/16/barbara-navi-ve-mise-en-abime/. Erişim tarihi: 07.03.2024. Jahn, M. (2012). Anlatıbilim. çev. Dervişcemaloğlu B., Dergâh Yayınları.
• Kılıç, Z. (2019), Murat Gülsoy Öykülerinin Postmodernizm Açısından İncelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]
• Kıran A. & Kıran Z. (2007). Yazınsal Okuma Süreçleri. Seçkin Yayınları.
• Ömür, M. (2019). “Barbara Navi ve Mise en Abime”,
• Richardson, R. B. (2012). “Into the Abyss: The Mise en Abyme, the Art Work Within the Art Work”,
• Sağlam Can, E. (2022). Türk Romanında Başlangıçlar ve Sonlar [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]
• Sağlam Can, E.; Arslan, N. (2022). A’mâk-ı Hayâl romanında Mise En Abyme. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (31), 722-734.
• Sezer, M. Y. (2022). Mise en Abyme Olgusu ve Fotoğraf Sanatı [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü]
• Snow, M. (2016). Into the Abyss: A Study of the mise en abyme [Yayımlanmamış Doktora Tezi, London Metropolitan University]
• Tökel, E. B. (2019). Murat Gülsoy’un Tanrı Beni Görüyor Mu? Adlı Eserinin Postmodernizm ve Deneysel Edebiyat Bağlamında İncelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]
• Yaman, S. (2017). 1990 Sonrası Hollywood Korku Sinemasında Mise-En-Abyme [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]
• Yaprak, T. (2015). Kara Kitap: Roman İçinde Roman İçinde Roman. Kesit Akademi Dergisi, (1), 117-137.