PAUL CELAN’S “WOLF LEGUME”

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 41 - 50, 30.06.2021

Funda Kızıler Emer

Öz

In this study, Paul A. Celan’s (1920-1970) poem “Wolfsbohne”, one of the world-renowned peots of post-war Austrian literature, was translated into Turkish. Paul Celan, who we the 100th anniversary of his birth last year, wrote this poem on 21.10.1959 and worked on it again on 25.04.1965 and broght it into its last form. However, Celan could not publish this poem, which has an autobioraphical quality, anywhere in the years he lived. In this extraordinary poem, Celan says “Mother!” twenty times. Celan describes Nazi Germany, where his mother (and his father too) sacrified at the oncentration camp in Michailowka, and he qualifies it as “Murderers!”. No publishing house would like to publish this poem, as it will get backlash due to a very negative view of Germany. The poem was first published in 1997, exactly twenty-seven years after Celan’s death. This poem by Paul Celan, which we have determined that it has not been translated into Turkish before, will – probably – be presented to Turkish poetry lovers here for the first time. In this study, since there is a translation of a lyrical literary text, it was paid attention to provide the poetic elements in the source language in the target language, and efforts have been made to make a translation faithful to the source text as semantically and stylistically as possible. In this context, a translation strategy has been developed by making use of Werner Koller’s Äquivalenz approach, which means equivalence, in the translation of the poem.

Anahtar Kelimeler

Celan, Wolf Legume, Germany, Mother, Murderer, Koller, Äquivalenz.

PAUL CELAN’IN “KURT BAKLASI”

Öz

Bu çalışmada savaş sonrası Avusturya yazınının dünya çapında tanınmış şairlerinden biri olan Paul A. Celan’ın, “Wolfsbohne” adlı şiiri Türkçeye çevrilmiştir. Geçen yıl doğumunun 100. yılına girdiğimiz Paul Celan, bu şiirini 21.10.1959 tarihinde kaleme almış, 25.04.1965’te üzerinde tekrar çalışarak şiiri en son haline getirmiştir. Ancak Celan, otobiyografik bir nitelik taşıyan bu şiirini yaşadığı yıllarda hiçbir yerde yayımlatamamıştır. Bu sıradışı şiirde Celan yirmi kez “Anne!” diye seslenir. Celan bu şiirde annesini (ve babasını da) Michailowka’daki toplama kampında kurban verdiği Nazi Almanya’sını “Katiller!” diye nitelendirir. Oldukça olumsuz bir Almanya imgesi barındırmasından dolayı tepki çekeceği için hiçbir yayınevi bu şiiri yayımlamak istemez. Şiir, Celan’ın ölümünden tam yirmi yedi yıl sonra ilk olarak 1997’de yayımlanmıştır. Paul Celan’ın, daha önce Türkçeye çevrilmediğini saptadığımız bu şiiri – muhtemelen – ilk kez burada Türk şiirseverlerin karşısına çıkacaktır. Bu çalışmada, lirik türde bir yazınsal metnin çevirisi söz konusu olduğu için, yöntemsel açıdan çeviride öncelikle kaynak dildeki şiirsellik unsurlarının erek dilde de sağlanmasına dikkat edilmiş, semantik ve biçemsel açıdan mümkün olduğunca kaynak metne sadık bir çeviri gerçekleştirilmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda şiirin çevirisinde yöntemsel açıdan Werner Koller’in eşdeğerlik anlamına gelen Äquivalenz yaklaşımından yararlanılarak bir çeviri stratejisi geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Celan, Wolfsbohne, Almanya, Anne, Katiller, Koller, Äquivalenz.

Kaynakça

• Celan, Paul (2003): Die Gedichte. Kommentierte Gesamtausgabe. Frankfurt am Main: Suhrkamp Ver.
• Hölderlin, Friedrich (1970): Sämtliche Gedichte. Studienausgabe in zwei Bänden (Hg.) Detlev Lüders, Bd. 1, Bad Homburg: Athenäum Ver.
• Güldemir, Osman; Tosun Deniz, Fatma; Işık Nermin (2012): “Sokaklardan Evlere: Termiye”. III. Geleneksel Gıdalar Sempozyumu. 10- 12.Mayıs.2012, Konya, s. 549-551.
• Kızıler Emer, Funda (2020): “Corona ve Paul Celan. Aşk ve Pandemi”. Folklor ve Edebiyat Dergisi, 26 (3), s. 527-544.
• Koller, Werner (2008): Der Begriff der Äquivalenz in der Übersetzungswissenschaft”. 1. Teilband, edited by Harald Kittel, Armin Paul Frank, Norbert Greiner, Theo Hermans, Werner Koller, José Lambert and Fritz Paul. Berlin. New York: De Gruyter Mouton, s. 343-354. https://doi.org/10.1515/9783110137088.1.5.343
• Richter Jean-Paul F. (1827): “Das Kampaner Thal, oder, Über die Unsterblichkeit der Seele; nebst einer Erklärung der Holzschnitte unter den zehn Geboten des Katechismus”. Sämmtliche Werke, XL., Bd. 5, Berlin: S. Reimer Ver., s. 1-78.
• Sparr, Thomas (2012): “Paul Celan”, Metzler Lexikon der deutsch-jüdischen Literatur, Andreas B. Kilcher (Hg.), Stuttgart. Weimar: J.B.Metzler Ver., s. 104-107.
• Sparr, Thomas (2020): Todesfuge. Biographie eines Gedichts. Stuttgart: Deutsche Verlags-Anstalt.
• http://wolfsbohne.de/ (Erişim Tarihi: 11.01.2021, 19:40:04). Resim 1: https://www.dichterlesen.net/personen/paul-celan/ (Yükleme Tarihi: 08.01.2021, 06:29:19).
• Resim 2: https://www.praskac.at/wolfsbohne-lupine/lupinus-polyphyllus-russel-rosa (Yükleme Tarihi: 09.01.2021, 10:51:09).