Yabancı Dil Olarak Rusçanın Öğreniminde İstisnalar

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 21, 28.06.2023

Leyla Dalkılıç

Öz

Türkiye’de özellikle son yıllarda oldukça popülaritesi artan bir dil olan Rusça, dildeki sözcük sayısı açısından zengin, kelimelerin sahip olduğu sözlük anlamlarındaki çok çeşitlik bakımından ise çok yönlü bir dildir. Bu çok yönlülük dilin gramer, sentaks ve sözvarlığına belirgin olarak yansımaktadır. Bilhassa ise Rusçanın morfolojik yapısının kullanım açısından çok yönlülüğü ve çeşitliliği, dilin tüm kategorilerine etki eden ismin hal çekim durumlarında belirgin olarak hissedilmektedir. Bu çok yönlülüğün hissedildiği bir diğer durum ise dilin morfolojik yapısında görülen istisnai durumların çokluğudur. Anadili Rusça olan konuşucuların bile kullanırken şüpheye düştüğü, üniversiteye giriş sınavlarında sınav sorusu olarak sorulan bu istisnai durumlar, Türkiye’de Rus dilini yabancı dil olarak öğrenen Türk öğrencileri için çok daha zorlu ve anlaşılmaz olabilmektedir. Bunun temel sebeplerinden en belirgini, istisnaların kural dışı kullanım olarak dilde yer etmelerinin yanı sıra, dil eğitimde çokça üzerinde durulmamasıdır. Bu çalışmanın amacı istisnalar dili olarak anılan Rusçayı söz konusu perspektiften sunarak dili öğrenen ve öğretenler için bu konuya dikkat çekmektir. Böylece dildeki istisnai kullanımların gramer yapısının sınırları dâhilinde ele alınıp morfolojik açıdan zorlukların ortaya konması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Rus dili, yabancı dil eğitimi, istisna, morfoloji

Exceptions in Learning Russian as a Foreign Language

Öz

The Russian language, which popularity has grown in recent years, especially in Turkey, is rich in its vocabulary and is a universal language in terms of the variety of dictionary meanings of the words. This versatility is clearly reflected in grammar, syntax and vocabulary of the language. In particular, the versatility and diversity of the morphological structure of the Russian language is clearly seen in nouns declension, which affects all categories of the language. Another situation in which this versatility is seen is the frequent usage of exceptions in the morphological structure of the language. The cases of using exceptions in the language, which are asked at the entrance exams in the universities in Russia, the use of which even native Russian speakers doubt, can be much more difficult and incomprehensible for Turkish students studying Russian as a foreign language in Turkey. Questions, related to exceptions usage at the entrance exams in the universities in Russia, which are difficult even for the native speakers of russian language, are much more difficult and obscure for the Turkish students, learning russian as a foreign language in Turkey. The most obvious reason for this is the fact that exceptions, such as non-normative usage of the language, have a remarkable place in the language. In addition, this phenomenon is not given much attention in teaching Russian as a foreign language. The purpose of this study is to draw attention to the issue of exceptions in the language of those who study and teach language. Thus, this study aims to examine the usage of exceptions within a grammatical structure and identify the difficulties in terms of morphology.

Anahtar Kelimeler

Russian language, foreign language study, exception, morphology

Kaynakça

• Cuto, E. (2005). Rod imyon suşestvitelnıh v nazvaniyah professiy. Croatica et Slavica Iadernita, Zadar, 135-151. Dalkılıç, L.Ç. (2011). Vırajenie znaçeniya vozmojnosti/nevozmojnosti v sovremennom russkom yazıke. Vestnik Sankt-Peterburgskogo universiteta, 9 (3): 101-103.
• Dalkılıç, L.Ç. (2017). Rusçanın Yabancı Dil Olarak Edinimindeki Zorluklar: Dilbilgisel Cinsiyet Kategorisi. SEFAD, (38): 279-298.
• Dobroduşina, E.R. (2009). Videv i uvidya: jizn i smert nestandartnıh deepriçastiy. Korpusnıe issledovaniya po russkoy grammatike, 15-33.
• Dmitrovna, S. (1976). Ponyatie isklyuçeniya i ego nauçnaya pravomernost v opisaniyah russkogo yazıka. Russian Linguistics, Vol. 3, No. 2, 121-127.
• Gatsoeva, N. (2020, Şubat 19). Ne sidet po tu storonu barrikadı. Severnaya Osetiya – Respublikanskaya ejednevnaya gazeta. http://sevosetia.ru/Article/Index/327718
• Glazunova, İ.O. (2012). Grammatika russkogo yazıka v uprajneniyah i kommentariyah: Morfologiya. Sankt-Peterburg: Zlatoust.
• Golub, İ.B. (2017). Stilistika russkogo yazıka. Moskva: Ayris-press.
• Grebenşikov, V. (1969). İnostrannıe slova v russkom yazıke. Jurnal Russkogo yazıka, 23/85, S. 28-48.
• Gvozdev, A.N. (1973). Sovremennıy russkiy yazık. Moskva: Prosveşenie.
• Nan, Y. (2022). Ob osobennostyah sintaksiçeskoy soçetaemosti suşestvitelnıh obşego roda v russkom yazıke. Kazanskaya nauka, (3), 83-86.
• Nesbo, J. (2019). Noj. Çev. Ekaterina Lavrinaytis. St. Peterburg: Azbuka.
• Orfografiçeskiy slovar (2000-2023). Orfografiçeskiy slovar: Poçem, 18.12.2022 tarihinde, http://www.gramota.ru adresinden alındı.
• Podosenova, S. (2019). Rod i sklonenie inoyazıçnoj imen suşestvitelnıh v russkom yazıke (na materiale kulinarnıh terminov). Diplomnaya rabota po russkomu yazıku i kulture. Universitet Vostoçnoy Finlyandii. Filosofskiy fakultet, gumanitarnoe otdelenie, inostrannıe yazıkı i perevodovedenie, S. 63.
• Rozental, D.E. (2014). Spravoçnik po pravopisaniyu i literaturnoy pravke. Moskva: Ayris-press.
• Rubinçik, L.İ. Po çem ili poçem, kak pişetsa pravilno?,01.03.2023 tarihinde https://russkiiyazyk.ru/orfografiya/pravopisanie/po-chyom-ili-pochyom.html, adresinden alındı.
• Rus Dili Ulusal Derlemi. Natsionalnıy Korpus russkogo yazıka, 12.01.2023 tarihinde, https://ruscorpora.ru/adresinden alındı.
• Slovari i entsiklopedii na akademike online slovar (2000-2023). Virus, bakteri, mikrobı. 25.02.2023 tarihinde dic.academic.ru adresinden alındı.
• Stepanov, Yu.S. (1975). Osnovı obşego yazıkoznaniya. Moskva: Prosveşeniya.
• Tolstaya, A.L. (2016). Vozmojnıe priçinı protivoreçiy russkoy grammatiki. Seriya Lingvistika i pedagogika, 2 (19): 32-38.
• Yuldasheva, U.I. Sintaksemı s variativnım upotrebleniem predlogov v i na. Vestnik Tadjikskogo gosudarstvennogo universiteta prava, biznesa i politiki. Seriya gumanitarnoh nauk, 2: 117-127.