Gökhöyükte Orta Tunç Çağına Dair İlk Bulgular (2024 Yılı Çalışmalarından)

Yıl 2025, Sayı: 12, 1 - 11, 20.12.2025

Ramazan Gündüz

https://doi.org/10.54577/lycus.1828773

Öz

Erken Tunç Çağının (ETÇ olarak kısaltılacaktır) sonunda Anadolu’da değişmeye başlayan siyasi yapı, özellikle ETÇ II’nin sonu ve ETÇ III’ün başlangıcıyla başlayan siyasi çöküntü bir değişimi beraberinde getirmiştir. Bu siyasi ve ticari değişim Orta Tunç Çağı (OTÇ) ile birlikte belirgin hale gelmiştir. Orta Tunç Çağında, özellikle Orta Anadolu’nun güneyinde Konya Ovasında da bu değişimler bazı yerleşmelerde takip edilebilmektedir. Son yıllarda Gökhöyükte yürütülen kazılardan elde edilen sonuçlar da Konya Ovasının güneyinde yeni bir yerleşmede daha OTÇ hakkında bilgiler elde etmemize olanak sağlamıştır. Konya Ovası’nın güneyinde verimli bir arazi üzerine kurulan Gökhöyük Bağları Höyük, Konya’nın Seydişehir ilçesine bağlı Gökhöyük mahallesinde yer alır. Gökhöyükte son yıllarda Geleceğe Miras projesi kapsamında sürdürülen çalışmalar bölgenin prehistorik dönemleri hakkında bilgiler vermektedir. Yerleşim yerinde tepe alanında devam eden kazılarda ise gelişmiş bir Erken Tunç Çağı kültür katmanlarının üstünde daha sönük yaşandığı düşünülen Orta Tunç Çağının varlığı tespit edilmiştir. Bu çalışmada da, Gökhöyükte 2024 yılı kazı sezonunda tespit edilen OTÇ seramikleri ele alınmıştır. Çalışma konumuz olan Gökhöyük OTÇ seramikleri, tipolojik sınıflandırmaları ve tanımı yapıldıktan sonra Anadolu’da bulunan diğer OTÇ yerleşmeleriyle karşılaştırılarak olası kültürel ve/veya ticari ilişkiler anlaşılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gökhöyük , Orta Tunç Çağ , Seramik

First Finds from the Middle Bronze Age at Gökhöyük (Results from the 2024 Season)

Öz

The political landscape of Anatolia, which began to change towards the end of the Early Bronze Age (EBA), underwent a transformation following the political collapse that occurred especially at the end of EBA II and the beginning of EBA III. This political and commercial reorganisation became more pronounced during the Middle Bronze Age (MBA). These transformations can be traced at several settlements in the Konya Plain, particularly in its southern region. Recent excavations at Gökhöyük have also provided data that broaden our understanding of the MBA in a newly settlement to the south of the Konya Plain. Gökhöyük Bağları Höyük, situated on fertile land in the southern part of the Konya Plain, is located in the Gökhöyük neighbourhood of the Seydişehir district in Konya. Work carried out in recent years at Gökhöyük as part of the Heritage for the Future Project has provided significant information regarding the prehistoric periods of the region. Excavations conducted on the summit of the mound have revealed the presence of the Middle Bronze Age – interpreted as a more modest phase – overlying well-developed Early Bronze Age cultural layers. This study discusses the MBA ceramics identified during the 2024 excavation season at Gökhöyük. After presenting the typological classification and description of the Gökhöyük MBA ceramics, these materials are compared with ceramics from other MBA settlements in Anatolia to explore potential cultural and commercial connections.
Keywords:

Anahtar Kelimeler

Gökhöyük , Middle Bronze Age , Ceramics , Central Anatolia

Kaynakça

• Aydın, A. 2015: Ovaören 2012 Kazı Sezonu Orta Tunç Çağı Seramik Buluntuları. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Aykurt, A. 2010: “İzmir Bölgesi Orta Tunç Çağı Seramiği” Belleten LXXIV.269: 1–84.
• Erdem, M.E. 2023: Orta Tunç Çağı’nda Yassıtepe Höyüğü. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Ergün, G. 2023: İç Batı Anadolu Orta Tunç Çağ Keramiğinin Beycesultan Höyüğü Verilerine Göre Yeniden Değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Gülmez, B. 2020: Panaztepe Akropolü Orta Tunç Çağı Seramiği. Yüksek Lisans Tezi, Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Ankara.
• Gündüz, R., Erdoğan, H.A. 2020: ‘‘Gökhöyük Bağları Höyüğü’nden Bir Grup Demir Çağı Seramiği’’ Turkish Studies–Historical Analysis: 476–498.
• Gündüz, R. 2022: “Suğla Gölü Çevresi Prehistorik Dönem Yüzey Araştırması 2021 Yılı Çalışmaları” 38. Araştırma Sonuçları Toplantısı 3: 207–220.
• –2023: “Gökhöyük Bağlar Höyük” Konya İli ve İlçelerinin Tarihi Süreç Çerçevesinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği. İstanbul, T.C. Çevre ve Şehircilik: 51–56.
• Kamış, Y., Taşkıran, E. 2022: “MÖ II. Binyılda Eminler Höyük ve Karaman Ovası” Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 5.2: 327–345.
• Koçak, Ö., Bilgin, M., Küçükbezci, H.G. 2019: MÖ. II Binyılda Afyonkarahisar ve Çevresi Kültürleri. Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Mellaart, J. 1954: ‘‘Preliminary Report on a Survey of Pre-Classical Remains in Southern Turkey’’ Anatolian Studies Volume 4:175–240.
• Omura, S. 1992: “1990 Yılı Orta Anadolu’da Yürütülen Yüzey Araştırmaları” 9. Araştırma Sonuçları Toplantısı: 541–560.
• Omura, M. 2008: “Archaeological Surveys at Yassıhöyük” Anatolian Archaeological Studies XVII: 97–169.
• Oy, H. 2008: Afyonkarahisar ve Çevresi Orta Tunç Çağ Kültürleri. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Ökse, A.T. 2012: Ön Asya Arkeolojisinde Çanak Çömlek. İstanbul, Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• –2015: Arkeolojik Çalışmalarda Seramik Değerlendirme Yöntemleri. İstanbul, Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Taşkıran, E. 2023: Eminler Höyük Yüzey Araştırması MÖ II. Binyıl Seramikleri. Doktora Tezi, Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Nevşehir.
• Yurtsever, A. 2004: MÖ 2. Binyılı Orta Karadeniz Bölgesi Çanak Çömleği (İkiztepe Kazıları Işığında). Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.