Anadolu’da Bir İlk Tunç Çağı Kenti: Küllüoba Genel Değerlendirme ve 2020 Yılı Çalışmaları

Yıl 2021, Sayı: 3, 105 - 128, 30.06.2021

Murat Türkteki Deniz Sarı Fatma Şahin Sinem Türkteki Yusuf Tuna

Öz

Orta Anadolu’nun en batısında, Eskişehir-Seyitgazi yakınlarında yer alan Küllüoba’da 1996 yılından günümüze kazı çalışmaları sürdürülmektedir. Höyük Orta Anadolu ile Marmara bölgesi arasında önemli bir doğal güzergah üzerinde yer almaktadır. Bugüne kadar elde edilen sonuçlar MÖ. 4. Binyıl sonlarından MÖ. 2. Binyıl başlarına kadar höyükte kesintisiz yerleşildiğini göstermektedir. Bu anlamda bölgenin kültürel gelişim aşamalarının daha iyi anlaşılmasını sağlamıştır. Burada özellikle İlk Tunç Çağı II dönemine ait ortaya çıkartılan mimari oldukça geniş bir alanda ortaya çıkarılabilmiştir. Diğer yandan İlk Tunç Çağı sonunda bölgenin uzak bölgeler ile gelişen ilişkilerinin anlaşılmasını sağlayan önemli kanıtlar buradaki kazılar sayesinde elde edilmiştir. Kazı çalışmaları son yıllarda mezarlık alanının saptanması, Aşağı Yerleşmedeki yapıların niteliğinin anlaşılması ve İlk Tunç Çağı I döneminin daha detaylı bir şekilde ortaya çıkarılmasına yönelik olarak devam etmektedir. Bu bağlamda elinizdeki çalışmada yerleşmenin genel bir değerlendirmesi yapılmış ve 2020 yılı çalışmalarına ait ön rapor sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Küllüoba, İlk Tunç Çağı, Şehircilik, Çanak Çömlek, Eskişehir

Destekleyen Kurum

Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi

Proje Numarası

2019-01.BŞEÜ.04-03

Teşekkür

2019 yılında Küllüoba Kazı çalışmalarına 2019-01.BŞEÜ.04-03 No’lu proje kapsamında destek sağlayan Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü’ teşekkürlerimizi sunarız

An Early Bronze Age City in Anatolia: Küllüoba, A General Evaluation and 2020 Season Work

Öz

Excavations at Küllüoba, located in far west-central Anatolia near Eskişehir-Seyitgazi, have been ongoing since 1996. The mound is situated on an important natural route between central Anatolia and the Marmara Basin. Results obtained from the excavation so far have shown that the mound was continuously occupied from the 4th millennium B.C. to the beginning of the 2nd millennium B.C. The yielded data has provided a better understanding of the stages of cultural development in the region. Here, the architecture of the Early Bronze Age II period has been unearthed in a large area. On the other hand, thanks to the excavation, significant evidence has been uncovered that helps shed light on the development of the relationship between this region and distance regions at the end of the Early Bronze Age. The most recent excavation seasons aimed to determine the cemetery area, understand the function of the buildings in the lower town, and reveal the Early Bronze Age I period in more detail. In this context, a brief evaluation of the settlement and preliminary report of the 2020 excavation season is presented in this work.

Anahtar Kelimeler

Küllüoba, Early Bronze Age, Urbanism, Pottery, Eskişehir

Proje Numarası

2019-01.BŞEÜ.04-03

Kaynakça

• Çizer 2015 Ö. Çizer, Archaeobotanical investigations of plant cultivation and husbandry practices at the Early Bronze Age settlement Küllüoba in West-Central Turkey: Considerations on environment, climate and economy, BAR International Series 2766, 2015.
• Efe 1988 T. Efe, Demircihüyük III, 2: die Ergebnisse der Ausgrabungen 1975-1978 Die Keramik 2. C: Die Frühbronzezeitliche Keramik Der Jüngeren Phasen (Ab Phase H). Ed. M O Korfmann. Mainz am Rhein: Philip von Zabern, 1988.
• Efe 2006 T. Efe, “Trinket Mould from Küllüoba Near Seyitgazi/Eskişehir", Hayat Erkanal'a Armağan. Kültürlerin Yansıması Ed. A. Erkanal, S. Günel, 2006, 301-304
• Efe-Ay Efe 2001 T. Efe- D.Ş.M Ay Efe, “Küllüoba: İç Kuzeybatı Anadolu’da bir İlk Tunç Çağı Kenti; 1996-2000 Yılları Arasında Yapılan Kazı Çalışmalarının Genel Değerlendirmesi”, TÜBA-AR 4, 2001, 44-78.
• Efe -Türkteki 2011 T. Efe- M. Türkteki, “Early Bronze Age Architecture in the Inland Western Anatolian Region Across, The Cyclades and Western Anatolia during the 3rd Millennium BC.”, Ed. Şahoğlu,V., P.Sotirakopoulou, Kitap Yayınevi, 2011, 198-207.
• Gündem 2012 C. Y. Gündem, “The Subsistence Economy in Inland Northwestern Anatolia During the Chalcolithic and Early Bronze Age”,M.A.S.R.O.P/E Dergi 7, 2012, 250-300.
• Gündem 2019 C.Y. Gündem, “Küllüoba’da İlk Tunç Çağı’nda Beslenme Alışkanlıkları ve Bölgesel Karşılaştırması”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi Mayıs-Ağustos 161, Arkeoloji Sanat Yayınları, 2019, 23-34.
• Gündem 2020 C.Y. Gündem, “Eskişehir Küllüoba’da İlk Tunç Çağı III’den Orta Tunç’ Geçiş Evresine ait iki adak çukuru”, TÜBA-AR 27,2020,81-94.
• Korfmann 1983 M.Korfmann, Demircihüyük I: Die Ergebnisse Der Ausgrabungen 1975-1978: Architektur, Stratigraphie Und Befunde. Mainz am Rhein: Philip von Zabern, 1983.
• Sarı 2007 D. Sarı, “Küllüoba’da Ele Geçirilen Siyah Ağız Kenarlı Kaselerden (Black-Topped) Birkaç Örnek”, Vita/Hayat Belkıs Dinçol ve Ali Dinçol’a Armağan, Ed. M. Doğan-Alparslan, M., Alparslan, H. Peker, Ege Yayınları, İstanbul, 2007, 647-656.
• Sarı 2012 D. Sarı, “İlk Tunç Çağı ve Orta Tunç Çağı’nda Batı Anadolu’nun Kültürel ve Siyasal Gelişimi”, M.A.S.R.O.P/ E-Dergi 7, 2012: 112-249.
• Seeher 1987 J. Seeher, Demircihüyük III, 1: die Ergebnisse der Ausgrabungen 1975-1978 Die Keramik 1. A: Neolithische & Chalkolithische Keramik, B: Frühbronzezeitliche Keramik Der Älteren Phasen (Bis Phase G). Ed. M O Korfmann. Mainz am Rhein: P. von Zabern, 1987
• Seeher-Obladen Kauder 1996 A.B. Seeher- J. Obladen-Kauder Demircihüyük IV: die Ergebnisse der Ausgrabungen 1975-1978: Die Kleinfunde. Ed. M O Korfmann. Mainz am Rhein: Philip von Zabern, 1996.
• Şahin 2015 F. Şahin, “Küllüoba da Erken Tunç Çağı III Döneminde Kalınlaştırlmış Dudaklı Bead rim Kaselerin Ortaya Çıkışı ve Gelişimi”, Colloquium Anatolicum, 14, 2015, 100–119.
• Şahin 2016 F. Şahin, “An Early Bronze Age III Lead Figurine from Küllüoba,” Anatolica 42, 2016, 29–38.
• Türkteki 2015 M, Türkteki, “Yeni Teknolojilerin Kullanılması Ve Yayılmasında Sosyal Organizasyonun Rolü: Çömlekçi Çarkı Perspektifinden Bir Değerlendirme. Tematik Arkeoloji Serisi 2 İletişim Ağları ve Sosyal Organizasyon, Ed. A. Baysal, Ege Yayınları, 2015, 211-222.
• Türkteki 2020 M. Türkteki, “The “Anatolian-Type” Amphora and its Relation to the Early Bronze Age Elites”, From Past to Present Studies in Memory of Manfred O. Korfmann, Ed. S. W. E. Blum, T. Efe, T. L. Kienlin, E. Pernicka, Dr. Rudolf Habelt GmbH, Bonn, 2020, 135-147.
• Türkteki- Başkurt 2017 M. Türkteki-R. Başkurt, “Anadolu’da İlk Tunç Çağı Sonunda Geleneksel Bir Ritüel Uygulaması Küllüoba Kazısı Işığında Adak Çukurları Üzerine Bir Değerlendirme”, Anadolu/Anatolia 42, 2017: 1-28.
• Türkteki 2021 S. Türkteki, “Early bronze age sealing tradition of Küllüoba Höyük in the context of Anatolian sealing practice”, Studia Hercynia XXIV/1, 2021:9-31.