Yerel Kamu Hizmeti Sunumunda “Yeniden Belediyeleştirme (Remunicipalisation)”: OECD Ülkeleri ve Türkiye’den Uygulama Örnekleri

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 6, 111 - 132, 30.12.2018

A. Muhammet Banazılı

Öz

Küreselleşme sürecine bağlı olarak değişim rüzgârlarının bir yansıması sayılan reformlar, ülkeler için giderek kaçınılmaz bir hale gelmektedir. Küresel rekabet ortamı; yalnızca firmaları etkilememiş, yerel yönetimleri de etkisi altına alarak iktisadi, siyasi ve sosyal bir boyut kazanmıştır. Değişimin sınırları artık sadece bölgesel düzey ile sınırlı kalmamış; aynı zamanda kentlere kadar genişlemiştir. Bu gelişmelere bağlı olarak, yerel yönetimlerin hizmet sunumunda, bazı kamu hizmetlerinin kalitesini artırmak için özelleştirme çalışmaları yapılmıştır. Ancak bu durum, her zaman kamu yararına olumlu sonuçlar doğurmamıştır. Özel teşebbüslerin kamu hizmet sunumlarındaki bir takım hatalarının, hizmetlerin sürekliliğini ve niteliğini sekteye uğratması ve vatandaşların bu konudaki tepkileri belediyeleri etkileyerek kamu hizmet sunumunun biçimini değiştirmiştir. Yerel yönetimler böylesi sorunların önüne geçebilmek için tekrar inisiyatif sahibi olmuş ve özel teşebbüsler tarafından gördürülen bazı yerel kamu hizmetlerinin tekrar belediyeler tarafından karşılanması anlamına gelen “yeniden belediyeleştirme” anlayışı gündeme gelmiştir. Yeni nesil belediyecilik olarak da nitelenen bu düşünce, yaygın olarak OECD ülkelerinde uygulanmaktadır. Bu çalışmanın amacı, bazı OECD ülkelerinde kullanılmaya başlayan yerel kamu hizmetlerinde yeniden belediyeleştirme uygulamalarını incelemektir. Bu kapsamda çalışmada, konuyla ilgili literatür taraması yapılmış ve belli başlı OECD ülkelerindeki yeniden belediyeleştirme uygulamaları bazı örnekler üzerinden ele alınmıştır. Ayrıca çalışmada OECD ülkelerinin yeniden belediyeleştirme anlayışı günümüz belediyeleri açısından değerlendirilmiş ve Türkiye’deki yeniden belediyeleştirme yaklaşımı niteliğinde olan uygulamalar irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kamu Hizmeti, Yerel Kamu Hizmeti, Yeniden Belediyeleştirme, OECD Ülkeleri, Türkiye

“Remunicipalisation” in Public Service Delivery: Application Examples From OECD Countries and Turkey

Öz

The reforms which are regarded as a reflection of the winds of change depending on the globalization process, are becoming increasingly inevitable for countries. Global competition environment; it did not merely affect firms, but affected local administrations and gained an economic, political and social dimension. The borders of change are no longer limited to regional level; at the same time, it expanded to cities. Depending on this developments, in local governments services derivery, it’s made privatization of some public services to improve. Still, the situation has not always produced positive results for the public interest. It has changed the form of public service delivery by thefailure of private enterprises to make certain mistakes in public service delivery, the continuity and quality of services, and the reaction of citizens in this matter to municipalities. The Local Governments have had a unique initiative to cope with such problems and some of the local public services that are seen by private enterprises are met by municipalities the "remunicipalisation" comprehension has come to the agenda. This idea, also referred to as the new generation municipalism, is widely applied in some OECD countries. The purpose of this study is to examine the remunicipalisation movements in local public services that are being used in some OECD countries. In this context, the relevant literature review was conducted and remunicipalisation experiences in underlying OECD countries were discussed. What’s more, the remunicipalisation understanding of OECD countries has been evaluated in terms of currently remunicipalisation and re-qualification applications with the remunicipalization approach in Turkey were examined.

Anahtar Kelimeler

Public Service, Local Public Service, Remunicipalisation, OECD Countries, Turkey

Kaynakça

• AKGÜN, İlhan (2015), “The case of Antalya: Remunicipalisation of Water and Sanitation Services in Turkey”, http://akgunilhan.blogspot.com.tr/2015/02/the-case-of-antalya-remunicipalisation.html, (Erişim Tarihi: 29.05.2018).
• AKYILMAZ, Bahtiyar & SEZGİNER, Murat & KAYA, Cemil (2009), Türk İdare Hukuku (Birinci Baskı), Seçkin Yayınevi, Ankara.
• AMBROSİUS, Gerold (2012), Paradigmen Öffentlichen Wirtschaftens in Historischer Pespektive, (Ed. SCHAEFER, C. & THEUVSEN, L.), Renaissance Öffentlicher Wirtschaft: Bestandsaufnahmen, Kontexte, Perspektiven. Baden-Baden: Nomos.
• ATEŞ, Hamza & NOHUTÇU, Ahmet (2006), “Kamu Hizmeti Sunumunda Gönüllü Kuruluşlar ve Devlet”, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 11, ss. 245-276.
• BALLARD, Mark (2012), “Somerset Council to Bring Southwest One Services Back in House”, https://www.computerweekly.com/news/2240142323/Somerset-Council-to-bring-Southwest-One-services-back-in-house, (Erişim Tarihi: 30.05.2018).
• BAYRAKÇI, Erdal & KAHRAMAN, Selçuk (2017), “Yeni Kamu Hizmeti Anlayışı ve Belediye Hizmetlerinde Özelleştirme”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 37, ss. 299-315.
• BECKER, Sören (2017), “Our City, Our Grid: The Energy Remunicipalisation Trend in Germany”, https://www.tni.org/files/publicationdownloads/chapter_8_reclaiming_public_services_2908.pdf, (Erişim Tarihi: 29.05.2018).
• BİRCH, Jules (2011), “Up in Arms: Are We Facing the Death of the Almo?”, https://www.theguardian.com/housing-network/2011/nov/03/up-in-arms-facing-death-of-almo, (Erişim Tarihi: 31.05.2018).
• BLAUWHOF, Frederik (2013), “Berlin and Hamburg Referenda to Reverse Electricity Grid Privatization”, http://www.truth-out.org/speakout/item/16959-berlin-and-hamburg-referenda-to-reverse-electricity-grid-privatization, (Erişim Tarihi: 30.05.2018).
• BOZĞUN, Didar Onur (2011), “Dünya’da ve Türkiye’de Su Sorunu ve Çok Uluslu Şirketler”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• BUSSHARDT, Bastian (2014), “Analysing the Remunicipalisition of Services in OECD Countries”, Research Gate, 10 (131), ss. 1-42.
• CARDWELL, Diane (2013), “Cities Weigh Taking Over From Private Utilities”, https://www.nytimes.com/2013/03/14/business/energy-environment/cities-weigh-taking-electricity-business-from-private-utilities.html?pagewanted=all&_r=0, (Erişim Tarihi: 29.05.2018).
• CCRE (2009), European Charter on Local and Regional Services of General Interest, March 2009, http://www.ccre.org/img/uploads/piecesjointe/filename/charter_sgi_EN.pdf, (Erişim Tarihi: 10.06.2018).
• EPSU (2008), “Supporting the Reform Process in Local and Regional Government: Joint Evaluation of the Experience in Diffirent Forms of Service Provision”, Brussels, July 2008, http://www.ccre.org/docs/publication_reform_public_services_en.pdf, (Erişim Tarihi: 30.05.2018).
• ERYILMAZ, Bilal (2007), Kamu Yönetimi, Erkam Matbaası, İstanbul.
• FALAY, Nihat (2003), “Kamu Hizmeti ve Yerel Yönetimler İlişkisi”, I. Ulusal Yerel Yönetimler Çalıştayı, 6-7 Haziran Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Biga İİBF, Biga/Çanakkale, ss.40-47.
• FOOD & WATER WATCH (2008), “Faulty Pipes - Why Public Funding-Not Privatisation is the Answer for U.S. Water Systems. Washington DC: Food and Water Watch”, https://www.foodandwaterwatch.org/reports/faulty-pipes, (Erişim Tarihi: 26.05.2018).
• GONÇALVES, Costa Pedro (2008), “The Enabling State and the Market”, Coimbra University, January 2008, http://www.pedrocostagoncalves.eu/PDF/the_enabling_state.pdf, (Erişim Tarihi: 31.05.2018).
• GÖVEN, Yusuf (1999), “Kamulaştırma İşlemlerinde ‘Kamu Yararı’”, Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 1, ss. 247-262.
• GÖZLER, Kemal (2005), İdare Hukuku Dersleri, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa.
• GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref (2014), Yönetim Hukuku (32. Bası), Turhan Kitabevi, Ankara.
• GÜN, Servet (2015), “Neo-liberal Küreselleşme Sürecinde Değişen Yerel Eğilimler Sosyal Politika Uygulamaları ve Emek Politikaları Bağlamında Tunceli Belediyesi”, Toros Üniversitesi İktisadi, İdari, Sosyal Bilimler Fakültesi, Cilt: 2, Sayı: 4, ss. 1-30.
• GÜNDAY, Metin (2004), İdare Hukuku (9. Basım), İmaj Yayınevi, Ankara.
• GÜNDAY, Metin (2011), İdare Hukuku (10. Baskı), İmaj Yayınevi, Ankara.
• GÜLER, Birgül Ayman (2016), Yeni Sağ ve Devletin Değişimi, İmge Kitabevi, Ankara.
• HACHFELD, David (2008), “The Remunicipalisation of Water – Some Reflections on the Cases of Potsdam and Grenoble”, The Public - Alternatives to Privatisation, 1-6 Ağustos, Saarbrücken, ss. 1-8.
• HALL, David (2012), “Re-municipalising Municipal Services in Europe”, Public Servicies International Research Unit, University of Greenwich, London.
• HALL, David & LOBINA, Emanuele (2001), “Private to Public: International Lessons of Water Remunicipalisation in Grenoble, France”, Public Services International Research Unit, University of Greenwich, London.
• HALL, David & LOBINA, Emanuele & CORAL V. (2010), “Replacing Failed Private Water Contracts, [Online] In: Public Services International Research Unit Seminar, Jakarta, http://www.psiru.org/reports/replacing-failed-private-water-contracts, (Erişim Tarihi: 24.05.2018).
• HALL, David & LOBINA, Emanuele & TERHORST, Philipp (2013), “Re-municipalisation in the Early Twenty-first Century: Water in France and Energy in Germany”, Routledge, 27 (2), ss. 193-214.
• INMAN, Alison (2011), “The Future Role of ALMOs”, https://www.theguardian.com/housing-network/2011/mar/28/the-future-of-almos, (Erişim Tarihi: 31.05.2018).
• JEHL, Douglas (2003), “As Cities Move to Privatize Water, Atlanta Steps Back”, https://www.nytimes.com/2003/02/10/us/as-cities-move-to-privatize-water-atlanta-steps-back.html, (Erişim Tarihi: 25.05.2018).
• KARAHANOĞULLARI, Onur (2015), Kamu Hizmeti: Kavramsal ve Hukuksal Rejim, (3. Basım), Turhan Kitabevi, Ankara.
• KELEŞ, Ruşen & YAVUZ, Fehmi (1983), Yerel Yönetimler, Turhan Kitabevi, Ankara.
• KLAUS, Markus von Beitrag Ein (2013), “Münsterländer Stromrebellen am Ziel”, https://kopo.de/blog/2013/03/21/munsterlander-stromrebellen-am-ziel/, (Erişim Tarihi: 29.05.2018).
• KÖSECİK, Muhammet (2000), “Yerel Yönetim Teorileri ve Merkez-Yerel Yönetim İlişkilerindeki Merkezileşme: Thatcher Dönemi”, Çağdaş Yerel Yönetimler, Cilt: 9, Sayı: 1, ss. 25-41.
• MEKONNEN, M. M. & ERCIN, A. E. & HOEKSTRA, A. Y. (2012), The Water Footprint of France”, Institute for Water Education, Value of Water Research Report Series No: 56, University of Twente, Enschede.
• MISSIMER, Thomas M. & DANSER, Philip A. & AMY, Gary (2014), “Water Crisis: The Metropolitan Atlanta, Georgia, Regional Water Supply Conflict”, Research Gate, 2014 (131), ss. 669-689.
• NEWMAN, Janet & CLARKE, John (2009), “Publics, Politics and Power: Remaking the Public in Public Services”, http://oro.open.ac.uk/16218/4/2DA38EAB.pdf, (Erişim Tarihi: 25.05.2018).
• OHEMENG, K. Frank & GRAND K. John (2008), “When Markets Fail to Deliver: An Examination of the Privatization and De-privatization of Water and Wastewater Services Delivery in Hamilton, Canada, Canadian Public Administration, 51 (3), ss. 475-499.
• ÖÇAL, U. Erol (2018), Yerel Yönetimlerde Neo-liberal Dönüşümün Kısa Bir Değerlendirmesi”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, http://www.yyusbedergisi.com/dergi/yerel-yonetimlerde-neo-liberal-donusumun-kisa-bir-degerlendirmesi20180101041258.pdf, (Erişim Tarihi: 20.11.2018).
• ÖZAY, İlhan (1986), Devlet İdari Rejim ve Yargısal Korunma, (1. Basım), Filiz Kitabevi, İstanbul.
• ÖZTOP, Sezai (2016), "Türkiye Ekonomisinin Dönüşümü, “Kamu Yönetimi Reformları”, (Ed., Seyfettin ERDOĞAN & Ayfer GEDİKLİ), Umuttepe Yayınları, Kocaeli, ss. 1-28.
• PIGEON, Martin & McDONALD A. David & HOEDEMAN, Olivier & KISHIMOTO, Satoko (2012), Remunicipalisation: Putting Water Back into Public Hands, (Birinci Basım), Transnational Institute, Amsterdam.
• Privatisation Of Public Services And The Impact On Quality, Employment And Productivity (PIQUE) (2009), Summary Report, Vienna 2009, https://postkom.no/wp-content/uploads/2017/01/Postdirektivet-EU-rapport-PIQUE-2009.pdf, (19.06.2018).
• RAMESH, M. & ARARAL, Eduardo & WUN, Xu (2010), Reasserting the Public in Public Services: New Public Management Reforms, Routledge, London.
• REICHARD, Christoph & RÖBER, Manfred (2012), “Remunicipalization in Germany - Trends and Interpretations”, University of Leipzig, July 2012, http://paperroom.ipsa.org/papers/paper_15752.pdf, (Erişim Tarihi: 08.06.2018).
• SAĞIR, Hayriye (2016), “Liberal Öğreti ve Yerel Yönetimlerin İlişkiselliği: Teorik Bir İnceleme”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, ss. 282-307.
• SA-LEONARDO, Par (2016), “Innovation in Municipal Administration: A Case Study of Group-Build Housing in Tübingen”, Montreal, March 2016, http://www.enap.ca/ENAP/docs/Portail_etudiant/Etudiants_chercheurs/Communication_3e_CEAP_Leonardo_Sa.pdf, (Erişim Tarihi: 30.05.2018).
• SCHMITT, Carina (2013), “The Employment Effects of Privatizing Public Utilities in OECD Countries”, Public Management Review, 16 (8), ss. 1164-1183.
• TALAS, Cahit (1993), “Liberalciliğin Geri Dönüşü ve Sonrası”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt: 26, Sayı: 3, ss. 3-12.
• TERHOST, Philipp (2014), “Remunicipalisation in Berlin After the Buy - Back”, June 2014, https://www.tni.org/en/article/remunicipalisation-in-berlin-after-the-buy-back, (Erişim Tarihi: 30.05.2018).
• TRAPP, Hendrik Jan (2004), “Gemeinwohlsicherung als Herausforderung – kommunale Steuerungspotentiale in der „Gewährleistungskommune”, http://homepages.ruhr-uni-bochum.de/Joerg.Bogumil/Downloads/Tagung/TagungSept04_Trapp.pdf, (Erişim Tarihi: 27.05.2018).
• UĞUR, Alparslan & MİYNAT, Mustafa (2014), “Kamu Özel Sektör Ortaklıklarının Ekonomi Politiği”, Yönetim ve Ekonomi, Cilt: 21, Sayı: 2, ss. 20-40.
• UKEN, Marlies (2013), “Noch haben die Hamburger ihr Netz nicht”, Zeit Online, September 2013, https://www.zeit.de/wirtschaft/2013-09/rueckkauf-netze-volksentscheid, (Erişim Tarihi: 31.05.2018).
• ULUSOY, Ahmet & AKDEMİR, Tekin (2009), “Yerel Yönetimler ve Mali Özerlik: Türkiye ve OECD Ülkelerinin Karşılaştırmalı Analizi” Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:12, Sayı: 21, ss.259-287
• ULUSOY, Kudret (2007), Küresel Ticaretin Son Hedefi: Su Pazarı (Birinci Basım), Kristal Kitaplar, Ankara.
• United Kingdom House of Commons, Transport Committe (2008), The London Underground and the Public-Private Partnership Agreements. London: Stationery Office.
• UYSAL, Yusuf (2017), “Yerel Yönetimlerde Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) Uygulamalarının İki Yönü: Avantajlar ve Dezavantajlar”, Kent Akademisi, Cilt: 10, Sayı: 2, ss. 169-199.
• VALDOVINOS, Joyce (2012), “The Remunicipalization of Parisian Water Services: New Challenges for Local Authorities and Policy İmplications”, Water International, 37 (2), ss. 107-120.
• VILA, Trumbo Sol & PETERS, Matthijs (2016), “The Privatising Industry in Europe”, Transnational Institute, Şubat 2016, Amsterdam.
• WILLIAMS, Trefor (2010), “Analysis of the London Underground PPP Failure”, Engineering Project Organizations Conference, 4-7 Kasım, Columbia University, Boulder.
• WOLLMANN, Hellmut (2015), “Institutional Development of Public and Social Services Provision in European Countries: From Government to Governance?”, Strategic Public Management Journal, Sayı: 1, ss. 1-23.
• WOLLMANN, Hellmut & MARCOU, G. (2010), “From Public Sector – Based to Privatized Service Provision. Is the Pendulum Swinging Back?. In: The Provision of Public Services in Europe”, Between State, Local Government and Market, (Ed. Hellmut WOLLMANN & MARCOU G.), Edward Elgar, ss. 240-260
• https://www.icij.org/investigations/waterbarons/hard-water-uphill-campaign-privatize-canadas-waterworks/, (Erişim Tarihi: 20.05.2018).
• https://www.epsu.org/article/uk-remunicipalising-transport-ppps, (Erişim Tarihi: 25.05.2018).
• https://www.epsu.org/sites/default/files/article/files/Report_ETUI_RemunicipalizationSeminar.pdf, (Erişim Tarihi: 29.05.2018).
• https://gov.wales/topics/environmentcountryside/epq/waste_recycling/publication/municipalsectorplan/?lang=en, (Erişim Tarihi: 26.05.2018).
• http://www.spd-net-sh.de/kiel/ratsfraktion/index.php?mod=article&op=show&nr=8440&query=, (Erişim Tarihi: 30.05.2018).
• http://ec.europa.eu/competition/state_aid/overview/public_services_en.html, (Erişim Tarihi: 10.06.2018).