DUBLİNLİLER: Fenomenolojik bir inceleme

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 1, 35 - 44, 20.11.2023

Eylül Ayda Türker Eren , Gaye Birol

Öz

Mimarlık mesleğinin temelinde yer alan mekân kavramının tanım ve sınırları, 20. yüzyılda fenomenoloji kuramı üzerine yapılan çalışmalar ile genişlemiş ve değişmiştir. Buna göre kavram, araştırmacılar tarafından çeşitli yöntemler kullanılarak incelenmiş ve yorumlanmıştır. Yapılan makale çalışmasında, anlamsal bir dönüşüm içerisinde olan mekânı “Dublinliler” isimli edebi bir ürün üzerinden irdelemek amaçlanmıştır. Bu bağlamda seçilen eserde geçen çeşitli mekânlar, yazarın düşünceleri, olay örgüleri ve karakterlerin bakış açıları ile bir bütün içerisinde okunmaya ve yorumlanmaya çalışılmıştır. Böylece okuyucuya kavramın sınırları içerisinde dolaşabileceği bir yol sunmak ve fenomenolojik bir çerçeve içerisinde mekânın zenginliklerine ulaşmak hedeflenmiştir. Çalışmanın sonucunda, edebi eserleri fenomenolojik bir bakış açısıyla ele almanın mimarlık alanında genellikle fiziksel mekâna odaklanan yaklaşımlara alternatif olabileceği vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mekân kavramı, Fenomenoloji kuramı, James Joyce, Dublinliler

Kaynakça

• Abrantes, E.L. (2018). Contemporary Reflexions on the Irish Celtic Revival of the 19th century. Brathair, 18(1), 56-70.
• Aydın Çelikcan, H. & Aksoy Ş. (2020). Sanat Temelli Araştırma Yöntemi Otoetnografi. Journal of Arts, 353-366.
• Bachelard, G. (1996). Mekânın Poetikası. Aykut Derman (Çev.). İstanbul: Kesit Yayınları.
• Bal, M. (2018). Son Söz. İçinde J. Joyce, Dublinliler, Mustafa Bal (Çev.), İstanbul: Everest Yayınları. (ss. 251-254).
• Barış, T. (2021). Balkan Coğrafyasına Fenomenolojik Bir Yaklaşım Denemesi: Drina Köprüsü ve Drina’da Son Gün Örneği. Balkanistik Dil ve Edebiyat Dergisi, 3(2), 27-51.
• Batur, E. (2018). Joyce’un Dublin’i. İçinde J. Joyce, Dublinliler, Mustafa Bal (Çev.), İstanbul: Everest Yayınları, (ss. 9-11).
• Başaran, A. (2021). Neden Bachelard Okuruz? Yeni Bir Mekân ve Mekunluk Anlayışına Doğru. İçinde Mimarlar Neden Bachelard Okur, M. Taha Tunç & Sümeyye Yıldız (Der.), İstanbul: Ketebe Yayınları. (ss. 37-56).
• Belge, M. (2012). Önsöz. İçinde J. Joyce, Dublinliler, Murat Belge (Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları, (ss. 5-11).
• Bolak Hisarlıgil, B. (2008). Martin Heidegger’de “Mekân” Düşüncesi: Hermeneutik-Fenomenolojik Bir Yaklaşım. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(25), 1-13.
• Brandy, J. (9 Haziran, 2015). James Joyce’s Dublin: A City of Contrasts. The Irish Times. www.irishtimes.com adresinden 23.02.2023 tarihinde alınmıştır.
• Buran, S. (2021). Virginia Woolf ve James Joyce’un Modern Anlatım Teknikleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(1), 27-43.
• Clifford, S. (2014). A Modernity Paused: James Joyce, Catholicism, and the Celtic Revival in the Pre-Revolution Ireland of Dubliners. BSU Honors Program Theses and Projects.
• Çiftçi, Ü. & Köseoğlu, E. (2019). İlkel Fenomenolojik Yöntem ile Yaşanan Mekânın Sınırlarının Keşfedilmesi. In 4th International Symposium on Innovative Approaches in Architecture, Planning and Design, 134-137.
• Ellmann, R. (1982). James Joyce. Sussex Publications.
• Heidegger, M. (1962). Being and Time. J. Macquarrie, & E. Robinson (Çev.), Oxford: Blackwell Publishing.
• Husserl, E. (2003). Fenomenoloji Üzerine Beş Ders. H. Tepe (Çev.), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Joyce, J. (1914). Dubliners. London: Grants Richards LTD. Publishers. www.archive.org adresinden alınmıştır.
• Joyce, J. (2012). Dublinliler. Murat Belge (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Joyce, J. (2018). Dublinliler. Mustafa Bal (Çev.). İstanbul: Everest Yayınları.
• Lüleci, M. (2017). Bir Hakikat Kategorisi Olarak Mekân ve Romanda Mekânın Fenomenolojisi Üzerine Notlar. Kent, İnsan, Roman: Türk Romanında Kentleşme Olgusu Üzerine İncelemeler, 15-36.
• Merleau-Ponty, M. (2013). Phenomenology of Perception. Routledge.
• Mesçioğlu, S.B. (2019). Michel Butor’un «Değişme» Adlı Eserinde Özne-mekân Etkileşimi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(12), 1-8.
• Mottolese, W.C. (1999). Writing “dear dirty Dublin”: Joyce's Ethnography and the Problems of Culture and Nation. (Doktora tezi). Fordham Research Commons.
• Nane, P. (2021). Deneyim ve Anlatı Odağında Mekâna Yeniden Bakmak: Perec ve Butor’un Yazınında mekânın Temsil Biçimleri. Tasarım+ Kuram, 17(33), 163-175.
• Norberg-Schulz, C. (1982). Genius Loci: Landschaft, Lebensraum, Baukunst. Stuttgart.
• Pallasmaa, J. (2011). Tenin Gözleri. A. Ufuk (Çev.). İstanbul: YEM Yayınları.
• Seamon, D.A (2007). Lived Hermetic of People and Place: Phenomenology and Space Syntax. Proceedings of, 6th International Space Syntax Symposium, 1-16. https://krex.k-state.edu adresinden alınmıştır.
• Serin Güner, A. P. & Gökmen, H. (2020). Mimarlık ve Edebiyat İlişkisine Dair Yapılmış Akademik Çalışmaların Bir Sınıflandırması. İdealkent, 11(31), 1722-1763.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri. https://sozluk.gov.tr/ adresinden 30.12.2022 tarihinde alınmıştır.
• The National Archives of Ireland. www.census.nationalarchives.ie adresinden 24.02.2023 tarihinde alınmıştır.
• Ulubay, S. & Önal, F. (2020). Mekân Üzerine Sorunsallar ve Kavrayışlar: Fenomenoloji Kuramının Yirminci Yüzyılın Mekân Anlayışına Etkileri. Megaron, 15(4), 606-613.
• URL-1. www.gardinerstreetdublin.com adresinden alınmıştır.
• URL-2. www.flickr.com adresinden alınmıştır.
• URL-3. www.census.nationalarchives.ie adresinden alınmıştır.
• URL-4. www.tramwaybadgesandbuttons.com adresinden alınmıştır.
• Yağcıoğlu, S. (2013). Bir Karabasan Kenti Olarak Joyce’un Dublin’i ve Yazarın Niyeti: Bilişsel Anlatıbilim Çerçevesinde Bir İnceleme. Dilbilim, 35-48.