KAMUSAL PRATiKLERİN YENİDEN SORGULANMASI ÜZERİNE: Topluluk bahçesi veya müşterek bahçe

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 2, 123 - 138, 28.12.2024

Berna Yaylali , Işın Can Traunmüller

Öz

İhmal edilmiş alanları canlı kamusal alanlara dönüştürme imkanı veren geçici, kolaylıkla karşılanabilir müdahaleler olarak taktiksel şehircilik, mekan üretme (placemaking) stratejileriyle birlikte, sürdürülebilir gelişmeler yaratmanın alternatif yollarını sunar. Topluluk bahçeciliği, karakteri gereği bazı yaratıcı sonuçlar üreten ve kamusal ile özel arasındaki sınırları sorgulayan iyi bir örnektir. Topluluk bahçeciliği üzerine artan çalışmalara rağmen, literatürde kamusal yaşamın üretilmesinde topluluk bahçeciliğin ürettiği alternatif yollar, yaratıcı stratejiler ve aktörler üzerine çalışmalar hala sınırlı kalmaktadır. Bu çalışma, iki topluluk bahçeciliği örneğinin alan incelemeleri üzerinden bu mekanların kamusal yaşamın üretilmesinde nasıl bir rol oynadığını anlaşılmasına odaklanmaktadır: Viyana Sonnwendviertel'de demiryolları tarafından kullanılmayan artık bir alandan dönüştürülen müsterek bir bahçe olan Schienengarten ve İstanbul'daki kentsel topluluk bahçesi olarak kullanılan Kuzguncuk bostanı. İki farklı kentsel bağlamdan belirlenen örnek seçilmesinin sebebi, taktiksel şehirciliğin yerel bağlamlara nasıl uyum sağladığını gözlemlemektir. Bu amaç doğrultusunda, nitel araştırmada kullanılan görüşme tekniğinden yararlanılmıştır. Görüşmeler iki farklı örnekte bahçenin düzenli kullanıcıları ile sınırlandırılmıştır. Söyleşi ile elde edilen veriler kodlanarak analiz edilmiş ve kategorilere ayrılmıştır. İki farklı bahçe örneğinden üretilen ve taktiksel şehircilikte mekan üretme (place-making) stratejilerini karşılaştırılmasına dayanan bu çalışma, topluluk bahçeciliğinin kamusal alanların üretilmesinde yeni bir model sunması veya taktiksel şehirciliğin yerel halkın katılımını artırmada etkili bir araç olduğunu göstermesi anlamında literature orjinal bir katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

taktiksel şehircilik, Topluluk bahçesi, sürdürülebilirlik, yaratıcılık

Destekleyen Kurum

BAU

Proje Numarası

71607

ON THE RE-EXAMINATION OF PUBLIC PRACTICES: Community garden or communal garden

Öz

Proje Numarası

71607

Kaynakça

• Aptekar, S. (2015). Visions of public space: Reproducing and resisting social hierarchies in a community garden. Sociological Forum 30(1), 209-227.
• Banerjee, T. (2001). The future of public space: Beyond invented streets and reinvented places. Journal of the American Planning Association, 67(1), 9-24.
• Bodnar, J. (2015). Reclaiming public space. Urban Studies, 52(12), 2090-2104.
• Brenner, N. (2020). Is ‘tactical urbanism’ an alternative to neoliberal urbanism? The Routledge Handbook of Placemaking.
• Certeau, M. de. (2011). The practice of everyday life (S. F. Rendall, Trans., 3rd ed.). University of California Press.
• Courage, C. (2013). The global phenomenon of tactical urbanism as an indicator of new forms of citizenship. Engage in the Visual Arts, 32(1), 88-97.
• De Magalhães, C. (2010). Public space and the contracting-out of publicness: A framework for analysis. Journal of Urban Design, 15(4), 559-574.
• Exner, A., & Schützenberger, I. (2018). Creative Natures: Community gardening, social class and city development in Vienna. Geoforum, 92, 181-195.
• Ferris, J., Norman, C., & Sempik, J. (2001). People, land and sustainability: Community gardens and the social dimension of sustainable development. Social Policy & Administration, 35(5), 559-568.
• Florida, R. (2003). Cities and creative class. City and Community 2(1), 3-19.
• GB (2024). Gebietsbetreuung Stadterneuerung. https://www.gbstern.at/ adresinden 21 Ekim 2024 tarihinde alınmıştır.
• Genoud, A. (2018). The Politics of Greening the City: The Case of the Bostan of Kuzguncuk, Istanbul. Nature and Culture, 13(1), 69-91.
• Hou, J. (2020). Guerrilla urbanism: Urban design and the practices of resistance. Urban Design International, 25, 117-125.
• İstanbul Kent Bostanları Çalışma Grubu (2021), Tarım Yapan Kent İstanbul: Bugünden Yarına Müşterek Hayatlar İstanbul Kent Konseyi, https://istanbulkentkonseyi.org.tr/tarim-yapan-kent-istanbul-bugunden-yarina-musterek-hayatlar/ adresinden 4 Ekim 2024 tarihinde alınmıştır.
• İstanbul İklim Değişikliği Eylem Planı (2021) https://cevre.ibb.istanbul/wp-content/uploads/2022/01/ist_iklim_degisikligi_eylem_plani.pdf adresinden 8 Ekim 2024 tarihinde alınmıştır.
• Johnson, A. J., & Glover, T. D. (2013). Understanding urban public space in a leisure context. Leisure Sciences, 35(2), 190-197.
• Kaldjian, P. J. (2004). Istanbul's bostans: A millennium of market gardens. Geographical Review, 94(3), 284-304.
• Kaldjian, P. J. (2000). Urban food security and contemporary Istanbul: Gardens, bazaars and the countryside (Yayınlanmamış doktora tezi). The University of Arizona, Arizona.
• Kohn, M. (2004). Brave new neighborhoods: The privatization of public space. NY: Routledge.
• Kömürciyan, E.Ç. (1988). İstanbul Tarihi: XVII. Asırda İstanbul, Çev.: H. Andreasyan, Haz. K. Pamukciyan, İstanbul: Eren Yayınları.
• Lokal 21 (2024). Lokale Agenda 21 Wien. https://www.la21wien.at/home.html adresinden 21 Ekim 2024 tarihinde alınmıştır.
• Low, S., & Smith, N. (Eds.). (2013). The politics of public space. NY: Routledge.
• Lydon, M., Garcia, A., Lydon, M., & Garcia, A. (2015). A tactical urbanism how-to (pp. 171-208). Island Press/Center for Resource Economics.
• Madanipour, A. (2019). Rethinking public space: between rhetoric and reality. Urban Design International, 24, 38-46.
• Madanipour, A., Knierbein, S., & Degros, A. (Eds.). (2013). Public Space and the Challenges of Urban Transformation in Europe (1st ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315880495.
• MA49 (2024). Stadt Wien - Klima, Forst- und Landwirtschaftsbetrieb. https://www.wien.gv.at/kontakte/ma49/index.html adresinden 21 Ekim 2024 tarihinde alınmıştır.
• Milbourne, P. (2021). Growing public spaces in the city: Community gardening and the making of new urban environments of publicness. Urban Studies, 58(14), 2901-2919.
• Mitchell, D. (2017). People’s Park again: on the end and ends of public space. Environment and Planning A: Economy and Space, 49(3), 503-518.
• Mould, O. (2014). Tactical urbanism: The new vernacular of the creative city. Geography compass, 8(8), 529-539.
• Neal, Z. P., (2010). Locating public space. In: Orum, A., Neal, Z. (Eds.), Common Ground? Readings and Reflections on Public Space. (pp.1-10).
• Okvat, H. A., & Zautra, A. J. (2011). Community gardening: A parsimonious path to individual, communty, and environmental resilience. American Journal of Community Psychology, 47, 374-387.
• Öcal, G., Erkut, G. (2019). Kent hakkı ve katılımcılık bağlamında kendin yap kentleşme: Roma bostanı örneği. Planlama, 29(2): 115-128.
• Özdoğan, H. K. (2023). Tarımlaştırma ve tarımsızlaştırma: İstanbul’da bostancılığa bütünsel bakış denemesi. Eğitim Bilim Toplum, 21(82), 173-207.
• Pudup, M. B. (2008). It takes a garden: Cultivating citizen-subjects in organized garden projects. Geoforum, 39(3), 1228-1240.
• Silva, P. (2016). Tactical urbanism: Towards an evolutionary cities’ approach?. Environment and Planning B: Planning and Design, 43(6), 1040-1051.
• Smart City Strategy Vienna (2022 ) https://smartcity.wien.gv.at/wp-content/uploads/sites/3/2022/05/scwr_klima_2022_web-EN.pdf adresinden 8 Ekim 2024 tarihinde alınmıştır.
• Stevens, Q., Awepuga, F., & Dovey, K. (2021). Temporary and tactical urbanism in Australia: Perspectives from practice. Urban Policy and Research, 39(3), 262-275.
• Stevens, Q., Leorke, D., Dovey, K., Awepuga, F., & Morley, M. (2024). From ‘pop-up’ to permanent: Temporary urbanism as an emerging mode of strategic open-space planning, Cities, 154, 105376, https://doi.org/10.1016/j.cities.2024.105376.
• Turner, B. (2011). Embodied connections: sustainability, food systems and community gardens. Local Environment, 16(6), 509-522.
• Ursic, S., Krnić, R., & Mišetić, A. (2018). „Pop-up“ Urban allotment gardens - How temporary urbanism embraces the garden concept. Sociologija i prostor: časopis za istraživanje prostornoga i sociokulturnog razvoja, 56(1), 53-69. https://doi.org/10.5673/sip.56.1.3.
• URL-1. Willkommen beim Gartenpolylog. https://gartenpolylog.org/ adresinden 11 Temmuz 2023 tarihinde alınmıştır.
• URL-2. Arbeiten, Wohnen und Freizeitgestaltung der Arbeiterfamilien in Wien im späten 19. Jahrhundert | Rote Spuren https://rotespuren.at/blog/2023/04/18/arbeiten-wohnen-und-freizeitgestaltung-der-arbeiterfamilien-in-wien/ adresinden 18 Nisan 2024 tarihinde alınmıştır.
• URL-3. Schienengarten, https://maps.app.goo.gl/dNk1dQsqehjQXbfN9 adresinden 11 Temmuz 2023 tarihinde alınmıştır.
• Webb, D. (2017): Tactical Urbanism: Delineating a Critical Praxis. Planning Theory & Practice, https://doi.org/10.1080/14649357.2017.1406130.