Gelenbevî’nin Îsâgûcî Şerhi Üzerine

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1-2, 50 - 62, 31.12.2020

Adem Evmeş

Öz

Gelenbevî, Osmanlı Devleti’nin son döneminde yaşamış olan bir âlim, müderris ve ünlü bir matematikçidir. Mantık başta olmak üzere farklı alanlarda eserler vermiştir. Yaptığımız bu çalışma Gelenbevî’nin Ebherî’nin İsâgûcî adlı eseri üzerine yazdığı şerh ve içeriği üzerinedir. Ayrıca mantık konusundaki görüşlerinin yanında Gelenbevî’nin mantık alanındaki rolüne de yer verildi. Günümüze kadar medreselerde önemli bir yere sahip olan eserin üzerine çok sayıda şerh ve haşiye yazılmıştır. Gelenbevî’nin bu eseri okurlar ve öğrenciler açısından önem ve değerini koruduğunu ifade edebiliriz. Bu makalenin giriş kısmında Gelenbevî’nin hayatını ve eserlerini kısaca ele aldık, devamında ise şerhi üzerinden mantık görüşlerini ele alarak mantık tarihindeki yerini belirlemeye çalıştık.

Anahtar Kelimeler

Mantık, Gelenbevî, Ebherî, İsâgûcî, şerh

Kaynakça

• Bingöl, Abdülkûddus. Gelenbevî’nin Mantık Anlayışı. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1993.
• Duran, Recep. “İslam Felsefesinde Vucud-u Zihnî Anlayışına Bir Geç Dönem Osmanlı Örneği: İsmail Gelenbevî II,” Yakın Doğu Üniversitesi İslam Tetkikleri Merkezi Dergisi 2 (2016): 139-140.
• el-Fenârî, Muhammed Hamza b. Muhammed Şemseddin. el-Fevâidu’l-Fenâriyye. thk. Mustafa Şeyh Mustafa. Beyrut: Mektebetü’l-Hâşimî, 2015.
• el-Kâtî, Hüsâm. Şerhu Îsâgûcî. thk. Kasım b. Naim el-Hanefi. Beyrut: Daru’l-Küttabü’l- İlmiyye, 2015.
• el-Mağnîsî, Mahmud Hasan. Muğni’t-Tullâb. thk. İsam b. Mühezzeb es-Subui. Beyrut: Dar-ı Beyrut, 1430/2009.
• el-Rouayheb, Khaled. The Development of Arabic Logic (1200-1800). Basel: Schwabe Verlag, 20019.
• Gelenbevî, İsmail b. Mustafa b. Muhammed. Şerh-i İsâgûcî, thk. Cadullah Bessâm Salih. Ürdün: Dar-ı Nur, 2016.
• Gölcük, Şerafettin. Yurdagür, Metin. “Gelenbevî”, Diyanet İslam Ansiklopedisi: 552. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1996.
• Meybudî, Kâdî Mir. Şerhu’ş-Şemsiyye. Süleymaniye Kütüphanesi, İzmirli İsmail Hakkı Koleksiyonu nr: 1694.
• Özpilavcı, Ferruh. Ebherî Îsâgûcî ve Şerhi. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2017.