BURDUR MİLLETVEKİLİ MEHMET AKİF’İN (ERSOY) MECLİS ÇALIŞMALARI

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 2, 21 - 32, 21.07.2024

Sinan Şeftali

Öz

16 Mart 1920 tarihinde İstanbul’un işgal edilmesi Mehmet Akif Bey için Anadolu’ya geçişinin temel sebebi olmuştur. Sadece bu sebepten dolayı değil Mustafa Kemal Paşa’nın Ankara’ya davet etmesi de bu geçişteki etkili faktörler içerisindedir.
Mehmet Akif Bey’in Anadolu’ya geçişi büyük yankı uyandırmıştı. Halkı milli mücadele için uyandırmak bilgilendirmek birinci vazifesi olmuştur. Bunun doğrultusunda Meclis’te kurulan İrşat Heyeti’nin kurulması üzerine Mehmet Akif Bey bu heyet içerisinde yer alarak Konya, Kastamonu, Eskişehir, Burdur, Antalya gibi birçok şehri ziyaret ederek halkın milli mücadele yer almasını ve olumsuz propagandaların etkisinin azalmasını sağlamıştır.
Milletvekili olarak iki yerden seçilen Mehmet Akif Bey, Biga Milletvekilliğinin yerine Burdur Milletvekilliğini seçmiştir. Burdur’dan milletvekili seçilmesinde vefat ve istifa eden vekillerin yerine yapılan seçim etkili olmuştur.
Ankara’da Mecliste bulunduğu zamanlarda meclis oturumlarına katılmış ve gerekli konularda takrirler vererek tepkisini ve düşüncesini ortaya koyarak meclis çalışmalarına katılmıştır.
Büyük Taarruzun öncesinde ve sonrasında Eskişehir’e ve Afyon’a ziyaretlerde bulunmuş bölgeyi bizzat müşahede etmiştir. Ankara’ya geri dönüşü sonrasında ise Prens Abbas Halim Paşa’nın davet mektubu üzerine ve Meclis’in seçim kararı alması üzerine ikinci Meclis’te yer almamıştır. Böylece tekrar milletvekili olmayan Mehmet Akif Bey önce İstanbul’a daha sonra ise gelen davet mektubuna icabet ederek Mısır’a giderek 11 yıl burada yaşamıştır.

Anahtar Kelimeler

Mehmet Akif Ersoy, Burdur Milletvekili, İrşat Heyeti, Mısır’a Davet Mektubu.

Kaynakça

• TBMM Zabıt Cerideleri
• TBMMGCZ., 147. İn‘ikad, 8. 2. 1337 Salı, Devre: 1 Cilt 1, İçtima Senesi: 1.(Gizli Ceride Zabıtı)
• TBMMZC., 2. İçtima, 24. 4. 1336 Cumartesi, Devre: 1 Cilt 1, İçtima Senesi: 1.
• TBMMZC., 5. İçtima, 27. 4. 1336 Salı, Devre: 1 Cilt 1, İçtima Senesi: 1.
• TBMMZC.,18. İçtima, 19. 5. 1336 Salı, Devre: 1 Cilt 1, İçtima Senesi: 1.
• TBMMZC., 24. İçtima, 5. 6. 1336 Cumartesi, Devre: 1 Cilt 2, İçtima Senesi: 1.
• TBMMZC., 36. İçtima, 17. 7. 1336 Cumartesi, Devre: 1 Cilt 2, İçtima Senesi: 1.
• TBMMZC., 26. İçtima, 3. 7. 1336 Cumartesi, Devre: 1 Cilt 2, İçtima Senesi: 1.
• TBMMZC., 37. İçtima, 18. 7. 1336 Pazar, Devre: 1 Cilt 2, İçtima Senesi: 1.
• TBMMZC., 80. İçtima, 9. X. 1336 Cumartesi, Devre: 1 Cilt 5, İçtima Senesi: 1.
• TBMMZC., 110. İçtima, 7.12. 1336 Salı, Devre: 1 Cilt 2, İçtima Senesi: 1.
• TBMMZC., 159. İçtima, 28. II. 1336 Pazartesi, Devre: 1 Cilt 8, İçtima Senesi: 1.
• TBMMZC., 25. İçtima, 25. 4. 1337 Pazartesi, Devre: 1 Cilt 10, İçtima Senesi: 2.
• TBMMZC., 31. İçtima, 9. 5. 1337 Pazartesi, Devre: 1 Cilt 10, İçtima Senesi: 2.
• TBMMZC., 99. İçtima, 9. 9. 1338 Cumartesi, Devre: 1 Cilt 22, İçtima Senesi: 3.
• TBMMZC., 114. İçtima, 7. 10. 1338 Cumartesi, Devre: 1 Cilt 23, İçtima Senesi: 3.
• TBMMZC., 137. İçtima, 31. 12. 1337 Cumartesi, Devre: 1 Cilt 15, İçtima Senesi: 2.
• TBMMZC., 82. İçtima, 29. 7. 1338 Cumartesi, Devre: 1 Cilt 22, İçtima Senesi: 3.
• Kitap ve Makaleler
• Aslan, Betül (2004), Milli Mücadele Döneminde Halkı Aydınlatma ve Propaganda Faaliyetleri Yürüten Önemli Bir Komisyon: “İrşad Encümeni”, Atatürk Dergisi, C.4, S.2, Erzurum.
• Bacanlı, Hakan (2018), Birinci TBMM’de Burdur Milletvekili Mehmet Akif (Ersoy) ve Faaliyetleri, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. 34, S.97, Ankara.
• Çoker, Fahri (1994), Türk Parlamento Tarihi Millî Mücadele ve T.B.M.M. I. Dönem 1919-1923. Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları, Ankara.
• Düzdağ, M. Ertuğrul (2013), Mehmet Akif Ankara’da Milli Mücadele Yılları, Ankara Büyük Şehir Belediyesi, Ankara.
• Ersoy, Emin Akif (2011), Babam Mehmet Akif, (Yusuf Turan Günaydın, Der.), Denizli Belediyesi, Denizli.
• Erişilgil, Emin (1986), Ölümünün 50. Yılında İslâmcı Bir Şairin Romanı, (Kazancıgil, Aykut-Alpar, Cem, Haz.), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara.
• (Fergan), Eşref Edip (2010), Mehmet Akif Hayatı Eserleri ve Yetmiş Muharririn Yazıları, (Fahrettin Gün, Haz.), Beyan Yayınları, İstanbul.
• Gölen, Zafer (2017), Mehmet Akif’in Düşünce Dünyasında Balkanlar, 2. Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Yayınları(MAKÜ), Ankara, 165-173.
• Güler, Ali (2014), “Yeni Belgeler Işığında Mehmet Akif’in Ankara’ya Gelişi ve İlk Günleri” Devlet Dergisi, Yıl: 11, S. 452, Ankara, 11.
• Karakaya, Mustafa (2011), “Mehmet Akif’in Milli Mücadeledeki Seyahatleri”, Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu, Balıkesir Valiliği.
• Sarıhan, Zeki (1996), Mehmet Akif, Kaynak Yayınları, İstanbul.
• Semiz, Yaşar-Akandere, Osman (2002, Kasım), “Milli Mücadelede Mehmet Akif (Ersoy) Bey’in Faaliyetleri”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt XVIII, S.54, 903-952.
• Yiğit, Yücel (2009), İki Hatip Bir Kent Mustafa Kemal ve Mehmet Akif Balıkesir’de, I. Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu Bildiriler Kitabı, C.2 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Yayınları (MAKÜ), Ankara. 835-846.