COVİD-19 SALGIN DÖNEMİNDE PSİKO-SOSYAL DESTEK UYGULAMASINDA AKTİF ÇALIŞAN SOSYAL HİZMET UZMANLARI ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Year 2023, Volume: 10 Issue: 1, 246 - 276, 29.03.2023

Merve Nur Oktar , Zeynep Uyanık Negiz

https://doi.org/10.30798/makuiibf.1097402

Abstract

2019 yılında tüm dünyaya yayılmaya başlayan Covid-19 salgınının olumsuz etkileri çeşitli yöntemlerle çözülmeye çalışılmıştır. Ülkemizde son dönemlerde görece daha önemli bir imaja ve itibara sahip olan sosyal hizmet mesleği, Covid-19 gibi sosyolojik ve psikolojik olarak olumsuz etkileri olan salgın durumlarında da kritik bir rol oynamıştır. Covid-19 salgın dönemindeki olumsuz algılar ile psikolojik ve sosyolojik etkileri en aza indirgemek ve Covid-19’dan etkilenen insanlara yardım etmek için “Psiko-Sosyal Destek Uygulaması” oluşturulmuştur. Bu araştırmada, bu uygulamanın toplum üzerinde ne kadar işlevsel olduğu ve sosyal hizmet uzmanları tarafından nasıl algılandığı keşfedilmeye çalışılmıştır. Çalışma, nitel yöntem ile tasarlanmıştır. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı bünyesinde çalışan toplam 10 sosyal hizmet uzmanı ile görüşülmüştür. Araştırma sonucunda sosyal hizmet uzmanlarının psiko-sosyal destek uygulamasında aktif rol aldıkları anlaşılmıştır. Sosyal hizmet uzmanlarının uygulama sayesinde güçlü yönlerinin keşfedildiği, farkındalık kazandığı ortaya çıkmıştır.

Keywords

Psiko-Sosyal Destek, Psiko-Sosyal Müdahale, Sosyal Hizmet, Covid-19

A QUALITATIVE RESEARCH ON SOCIAL WORKERS WHO HAS WORKED ACTIVELY IN PSYCHO-SOCIAL SUPPORT PRACTICE DURING THE COVID-19 PANDEMIC

Abstract

The negative effects of the Covid-19 pandemic, which started to spread all over the world in 2019, have been tried to be solved by various methods. Social worker, which has a relatively more important image and reputation in our country recently, has a critical role in epidemic situations such as Covid-19, which have negative sociological and psychological effects. “Psycho-Social Support” was created to minimize negative perceptions, psychological and sociological effects during the Covid-19 pandemic and help people affected by Covid-19. In this current research, it has been tried to discover how functional this practice is on society and how it is perceived by social workers. This study was designed with the qualitative method. 10 social workers who are working in the Ministry of Family and Social Services and the Ministry of Health were interviewed. As a result of the research, it was understood that social workers took an active role in the implementation of psycho-social support. It has been revealed that social workers have discovered their strengths and gained awareness thanks to the practice.

Keywords

Psycho-Social Support, Psycho-Social Intervention, Social Work, Covid-19

References

• Afetlerde Psikososyal Hizmetler Birliği (2011). Psikososyal Uygulamalar. https://mavilotusdotorg.files.wordpress.com/2014/05/afetlerde-psikososyal-uygulamalar-ec49fitimi-kitabc4b1.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Akıncı, H. ve Altuntaş, M. (2021). Türkiye Kızılay Derneği. Editörler: Özmen, N. ve Beki, A. Sosyal Hizmet Kurum ve Kuruluşları Yerel Yönetimler – Sivil Toplum Kuruluşları – Özel Sektör içinde. İstanbul: Efe Akademi Yay.
• Aksan, A. T. ve Gizir, C. A. (2017). Sağlık Psikolojik Danışmanlığı Çerçevesinde Meme Kanserli Kadınların Yaşantıları ve Psiko-Sosyal Gereksinimleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 977 – 999.
• Arpacıoğlu, M. S.; Baltacı, Z. ve Ünübol, B. (2021). COVID-19 Pandemisinde Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik, Covid Korkusu, Depresyon, Mesleki Doyum Düzeyleri ve İlişkili Faktörler. Çukurova Medical Journal, 46(1), 88-100.
• Aslantürk, H.; Derin, M. ve Arslan, S. (2019). Nadir Hastalıkların Aileler Üzerindeki Psiko-sosyal, Fiziksel ve Ekonomik Etkileri. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, 14, 80-94.
• Aşkın, R.; Bozkurt, Y. ve Zeybek, Z. (2019). Covid-19 Pandemisi: Psikolojik Etkileri ve Terapötik Müdahaleler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:37 Bahar (Özel Ek), 304-318.
• Aykut, S. ve Aykut, S. S. (2020). Kovıd-19 Pandemisi ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu Temelinde Sosyal Hizmetin Önemi. Toplumsal Politika Dergisi, 1(1), 56-66.
• Baltacı, A. (2018). Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 231-274.
• Bilge, M. (2020). Türkiye’de Covid-19 Pandemi Sürecinde Dezavantajlı Bireylere Yönelik Uygulamaların İncelenmesi: “Vefa Sosyal Destek Grubu” Örneği. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, 16, 101-114.
• Bolu, A.; Erdem, M. ve Öznur, T. (2014). Travma Sonrası Stres Bozukluğu. Anadolu Tıbbi Araştırmalar Dergisi, 8(2), 98-104. Creswell, J. W. (2019). Nitel Araştırmalar İçin 30 Temel Beceri. (H. Özcan, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Dede, C. (2019). Aydın ve İzmir’de suç mağduru kadınlara sosyal hizmet ekseninde sunulan psiko-sosyal rehabilitasyon hizmetlerinin değerlendirilmesi. (Yüksek lisans tezi). http://adudspace.adu.edu.tr:8080/jspui/bitstream/11607/3871/1/592208.pdf sayfasından alınmıştır.
• Demiröz, F. ve Tomas, S. A. (2019). Psiko-sosyal Müdahaleler ve Temel İlkeleri. S. A. Tomas, E. Şavur, E. Uygun (Düz.), Afet ve Acil Durumlarda Psikososyal Destek Hizmetleri-Saha Çalışanları İçin El Rehberi. (43-52). Ankara: UNICEF Türkiye Temsilciliği.
• Ercan, M. ve Arıcı, A. (2020). Covid-19 Pandemi Sürecinin Yaşlılar Üzerindeki Biyo-Psiko-Sosyal Etkileri. Journal of ADEM, 1(3), 5-22.
• Erden, G. ve Gürdil, G. (2009). Savaş Yaşantılarının Ardından Çocuk ve Ergenlerde Gözlenen Travma Tepkileri ve Psiko-Sosyal Yardım Önerileri. Türk Psikoloji Yazıları, 12(24), 1-13.
• Eroğlu, G. A. ve Ataşer, İ. E. (2018). Fenomenolojik Araştırma. Ş. Aslan (Ed.), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (s. 257-274). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Gülmez, S. C. ve Öztürk, A. (2018). Göç Yaşantısı Çerçevesinde Çocukta Psikososyal Uyum Süreci Üzerine Bir İnceleme. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 40(2), 449-481.
• Inter-Agency Network for Education in Emergencies (INEE). (2018). Psikososyal Destek Kılavuzu – Psikososyal iyi olma hâlinin ve sosyal ve duygusal öğrenmenin desteklenmesi. (Z. Alpar, Çev.). Türkçe Yayınlayan: Mavi Kalem Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği.
• Karakartal, D. ve Yalçınkaya, M. (2019). Cezaevinde Yatan Mahkumlara Sunulan Psiko-Sosyal Destek Hizmetlerinin İncelenmesi. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 5(10), 207-222.
• Kaya-Örk, E., Özkul, M. ve Akçay, S. (2021). Covıd-19 pandemisinin sosyal hizmet uzmanları ve sosyal hizmet uygulamalarına yansımaları, Toplum ve Sosyal Hizmet, Covid-19 Özel Sayı Cilt 1, 23-45.
• Kuruluşlararası Daimi Komite (IASC) (2007). IASC Acil Durumlarda Ruh Sağlığı ve Psikolojik Destek Kılavuzu. (K. Kurtul, E. Aydın, A. F. Çelik, B. Altay, Çev.). Cenevre: IASC.
• Kuruhalil, İ., Özyazıcı, A. ve Hosseinnezhad, F. (2020). Türkiye’de Covid-19 Pandemisi Döneminde Sosyal Hizmet. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 5(1), 1-18
• Ocaklı, B. Ö. ve Duyan, V. (2020). Yaşlı Erkek Hükümlülerin Psiko-Sosyal İhtiyaçları Üzerine Nitel Bir İnceleme. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31(4), 1547-1578.
• Özhan, E. (2019). Kanser hastalarının yakınlarının psiko-sosyal durumlarının değerlendirilmesi: Eyüpsultan Devlet Hastanesi Palyatif Bakım Merkezi Örneği. (Yüksek lisans tezi). https://acikerisim.sakarya.edu.tr/bitstream/handle/20.500.12619/90246/T08575.pdf?sequence=1&isAllowed=y sayfasından erişilmiştir.
• Özkan, Y. ve Kılıç, E. (2013). Aile’nin Psiko-Sosyal Destek İhtiyacını Karşılamada Yeni Bir Model Önerisi: Aile Sağlığı Merkezlerinde Aile Psiko-Sosyal Destek Birimi. Sosyal Politika Çalışmaları, 7(30), 25-44.
• Öztürk, M. O. ve Uluşahin, N. A. (2016). Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. Ankara: Nobel Tıp Kitabevleri.
• Pala, S. Ç. ve Metintaş, S. (2020). Covid-19 Pandemisinde Sağlık Çalışanları. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 5 (Covid-19 Özel Sayısı), 156-168.
• Saatçı, E. (2020). Covid-19 Pandemisi ve Sağlık Çalışanları: Yaşatmak Mı Yaşamak Mı?. Türk Aile Hekimliği Dergisi, 24(3), 153-166.
• Sanson-Fisher, R., Girgis, A., Boyes, A., Bonevski, B., Burton, L. ve Cook, P. (2000). The unmet supportive care needs of patients with cancer. Cancer 88, 226-237.
• Selçuk, O. (2021). Sosyal Hizmet ve COVID-19: Salgın Sürecinde Sosyal Hizmet Mümkün Mü?. OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(Pandemi Özel Sayısı), 3745 -3763.
• Türk Kızılayı (2008). Afetlerde Psikososyal Destek Uygulama Rehberi. Ankara: Yorum Basın Yayın.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yılmaz, B. ve Sağlam, M. (2021). COVID-19 Algılanan Stres ve Tehdidinin, Çalışanların İş Yaşam Dengesi ve Motivasyonu Üzerindeki Etkisi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 13(25), 518-538.
• Yüce, E. C. (2019). Evde bakım ücretinden yararlanan ailelerin ve engellilerin psiko-sosyal durumları (Sakarya Örneği). (Yüksek lisans tezi). https://acikerisim.sakarya.edu.tr/bitstream/handle/20.500.12619/90431/T08211.pdf?sequence=1&isAllowed=y sayfasından erişilmiştir.
• Yüncü, V. ve Yılan, Y. (2020). COVID-19 Pandemisinin Sağlık Çalışanlarına Etkilerinin İncelenmesi: Bir Durum Analizi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Ek Sayı, 373-401.