Güncel Moda Yaşam Tarzı Boyutlarının Tespit Edilmesi: Ölçek Geliştirme Çalışması

Year 2024, Volume: 11 Issue: 1, 243 - 263, 31.03.2024

Hilal Öztay Çağan , Sevgi Ayşe Öztürk

https://doi.org/10.30798/makuiibf.1281626

Cited By: 1

Abstract

Moda yaşam tarzı boyutlarının belirlenmesini amaçlayan bu çalışmada, mevcut ölçeklerin uyarlanması için ölçek geliştirme süreci izlenmiş, sonrasında elde edilen moda yaşam tarzı ölçeği (MYTÖ) kullanılarak Türk tüketicilerin moda yaşam tarzını açıklayan boyutlar elde edilmiştir. Bu süreçte nitel ve nicel araştırma yaklaşımları birlikte kullanılarak karma bir çalışma tasarlanmıştır. Nitel verileri toplamak için 11 katılımcı ile derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiş analiz sürecinde ise tematik analizden yararlanılmıştır. Nicel araştırmada ise anket tekniği ile toplanan veriler istatistiksel analiz yöntemleri ile çözümlenmiştir. 980 kullanılabilir anketten elde edilen veriler nicel araştırmanın materyalini oluşturmaktadır. Yapı geçerliliği test edilerek elde edilmiş moda yaşam tarzı boyutları, moda ilgilenimi, moda öncülüğü, bilgi arayışı, iyi giyinmeye önem verme, prestij, antimoda, ekonomiklik, etik ve toplumsal değerler şeklindedir. Boyutlardan bazıları geçmiş çalışmalarda elde edilen boyutlarla paralellik göstermektedir. Bu çalışmada özgün olarak elde edilen boyutlar ise etik ve toplumsal değerler boyutlarıdır.

Keywords

Yaşam tarzı, Moda yaşam tarzı, Ölçek geliştirme, MYTÖ

Determining Today’s Fashion Lifestyle Dimensions: A Scale Development Study

Abstract

This study aims to determine the dimensions of fashion lifestyle. For this aim the scale development process was followed and the existing scales were adapted. Then the dimensions explaining the fashion lifestyle of Turkish consumers were acquired by using the fashion lifestyle scale (FLSS). In this process, a mixed study was designed by using both qualitative and quantitative research approaches. In-depth interviews were conducted with 11 participants to collect qualitative data, and thematic analysis was used in the analysis process. In quantitative research, the data collected by using questionnaires were analyzed with statistical analysis techniques. The material of the quantitative research is the data obtained from 980 questionnaires. Fashion interest, fashion leadership, information seeking, importance of well dressing, prestige, anti-fashion, economy, ethics and social values are fashion lifestyle dimensions acquired by testing the construct validity. Some of these dimensions are the same with dimensions in previous studies. The dimensions originally acquired in this study are the dimensions of ethics and social values.

Keywords

Lifestyle, Fashion lifestyle, Scale development, FLSS

References

• Alışkan, B. (2020, Aralık). 2021 yılının 5N1K'sı. Elele, 98-102.
• Amed, I., Berg, A., Balchandani, A., Hedrich, S., Rölkens, F., Young, R., ve Poojara, S. (2020). The state of fashion 2020. New York: McKinsey Company.
• Arbuckle, J. (2008). Amos 17.0 user’s guide. SPSS.
• Bingöl, Ç. (2020, Aralık). Moda gerçekten kapsayıcı olabilir mi. Harper's Bazaar, 70-72.
• Bingöl, Ç. (2020, Kasım). Modada lokal bir hareket. Harper's Bazaar, 114-115.
• Büyüköztürk, Ş. (2015). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (21. b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Canayak, I. C. (2020, Kasım). Chiara Ferragani. Harper's Bazaar, 165-179.
• Chaney, D. (1999). Yaşam tarzları. (İ. Kutluk, Çev.) Ankara: Dost.
• Churchill, J., ve Gilbert, A. (1979). A paradigm for developing better measures of marketing contructs. Journal of Marketing Research, 16(1), 64-73.
• Conti, G., ve Motta, M. (2021). Bringing responsible fashion approaches to the fashion industry: a new educational model. Global Fashion Conference, 1-15
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri, beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (M. Bütün, ve S. B. Demir, Çev.) Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Crispel, D. (1992). Diversity and how to manage it. American Demographics, 214.
• Dağtaş, B., ve Erol, D. D. (2009). Yaygın medyanın haftasonu eklerinde tüketime dayalı yaşam tarzı sunumları. B. Dağtaş, ve E. Dağtaş (Dü) içinde, Medya Tüketim Kültürü ve Yaşam Tarzları (s. 167-201). Ankara: Ütopya Yayınları.
• Dal, V., ve Gürpınar, M. (2010). Hazır giyim sanayinde hızlı moda kavramı ve bir model önerisi. İstanbul: İstanbul Sanayi Odası.
• Deldjoo, Y., Nazary, F., Ramısa, A., Mcauley, J., Pellegrini, G., Bellogin, A., ve Di Noia, T. (2021). A review of modern fashion recommender systems. ACM Comput, 37(4).
• DeVellis, R. F. (2017). Ölçek geliştirme kuram ve uygulamalar (3. b.). (T. Totan, Çev.) Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Devrim, S. (2020, Aralık 16). www.all.com.tr. www.all.com.tr: http://www.all.com.tr/haber/moda/hm-ile-modayi-paylas-715 adresinden alındı
• El- Sayed, A., ve El-Fanagely, B. R. (2022). The importance of digital lightening fashion technique in creating innovative fashion marketing. International Design Journal, 12(1), 119-136. doi:10.21608/IDJ.2022.210323
• Erkuş, A. (2014). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-ı; Temel kavramlar ve işlemler (2. b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Ermeç Sertoğlu, A. (2014). Karar verme sürecinde tüketici karmaşası (kaosu): ölçek geliştirme. Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Featherstone, M. (2013). Postmodernizm ve tüketim kültürü (3. b.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gao, Y., Wang, Z., ve Yao, Y. (2022). Fashion, Gender, and Media. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 631, 1243-1247.
• (2019). Garment Textile Industry Fact Sheet 2019: Global garment and textile industries workers, rights and working conditions. Solidarity Center.
• Gazzola, P., Pavione, E., Pezzetti, R., ve Grechi, D. (2020). Trends in the fashion industry. The perception of sustainability and circular economy: A gender/generation quantitative approach. Sustainability 12.7, 12(7), 2809.
• Gegez, E. (2010). Pazarlama araştırmaları (3. b.). İstanbul: Beta.
• Glesne, C. (2013). Nitel araştırmaya giriş (2. b.). (A. Ersoy, ve P. Yalçınoğlu, Çev.) Ankara: Anı Yayıncılık.
• Grunert, K. G., Brunsø, K., ve Bisp, S. (1993, October). Food-related life style: Development of a cross-culturally valid instrument for market surveillance. MAPP working paper no 12.
• Gutman, J., ve Miles, M. K. (1982). Fashion life style, self-concept, shopping orientation, and store patronage: An integrative analysis. Journal of Retailing, 58(2), 64-86.
• Güler, A., Halıcıoğlu, M. B., ve Taşğın, S. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma. Ankara: Seçkin.
• Gürbüz, S. (2019). Amos ile yapısal eşitlik modellemesi. Ankara: Seçkin.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., ve Anderson, R. E. (2005). Multivariate ata analysis (6. b.). New Jersey: Pearson.
• Halaçeli Metlioğlu, H., ve Yılmaz, H. (2021, Aralık). Covid-19 sürecinde moda tasarımında sürdürülebilirlik yaklaşımları. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 11(88), 1747-1757. doi:10.7816/idil-10-88-04
• Halvorsen, K., Hoffmann, J., Coste-Manière, I., ve Stankeviciute, R. (2013). Can fashion blogs function as a marketing tool to influence consumer behavior? Evidence from Norway. Journal of Global Fashion Marketing, 4(3), 211-224.
• Hofstede, G. (1984). Culture's consequences: International differences in work-related values. Sage.
• Hofstede, G. (2011). Dimensionalizing Cultures: The Hofstede model in context. Online Readings in Psychology and Culture, 2(1), 1-25.
• Jeong, D., ve Ko, E. (2021). The influence of consumers’ self-concept and perceived value on sustainable fashion. Journal of Global Scholars of Marketing Science, 31(4), 511-525. doi:10.1080/21639159.2021.1885303
• Karadayı Usta, S., ve Kadaifçi, Ç. (2022). Sürdürülebilir moda için bütünleşik bir yaklaşım önerisi: İkinci el kıyafet alışverişinde etkili olan kriterlerin anlaşılması ve analizi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 37(2), 873-888. doi:10.17341/gazimmfd.945327
• Karaköse, D. (2020, Aralık 12). vogue.com.tr. vogue.com.tr: https://vogue.com.tr/moda/bitkilerden-gelen-stil-house-of-fluff adresinden alındı
• Karaköse, D. (2020, Aralık 12). vogue.com.tr. vogue.com.tr: https://vogue.com.tr/moda/adan-zye-manifestonun-yeni-temsilcisi adresinden alındı
• Kartajaya, H., Iqbal, M., Alfisyahr, R., Devita, L. D., ve Ismail, T. (2019). Segmenting Islamic fashion lifestyle on Indonesian woman. Research Journal of Textile and Apparel, 23(4), 306-322.
• Kipöz, Ş., ve Atalay, D. (2015). Etik modanın temsiliyeti bağlamında vaatleri ve çelişkileri: 'etik moda' ne kadar etik sunuluyor? Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi (Yedi), 14(14), 101-115.
• Kline, P. (1994). A general description of factor analysis. An easy guide to factor analysis. Newyork: Routledge.
• Ko, E., Kim, E., Taylor, C. R., Kim, K. H., ve Kang, L. J. (2007). Cross‐national market segmentation in the fashion industry: A study of European, Korean, and us consumers. International Marketing Review, 24(5), 629-651.
• Ko, S.-J., ve Koh, A.-R. (2009). A study on clothing purchase behavior as related to the fashion lifestyle of the new generation of Indian women living in Mumbai. Journal of the Korean Sciety of Clothing and Textiles, 33(10), 1590-1600.
• Kocatürk, E. B. (2017). Moda pazarlamasına yönelik literatür taraması ve moda pazarlamasında güncel gelişmeler. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(3), 72-86.
• Koç, E. (2016). Tüketici davranışı ve pazarlama stratejileri (7. b.). Ankara: Seçkin.
• Lee, S.-I., Park, H.-J., ve Chung, H.-Y. (2004). The impact of TV home shoppers' fashion lifestyle on fashion goods purchasings. Journal of the Korean Society of Clothing and Textiles, 28(1), 54-65.
• Li, G., Li, G., ve Kambele, Z. (2012). Luxury brand consumers in China: Persieved value, fashion lifestyle, and willingness to pay. Journal of Business Research, 65, 1516-1522.
• Mangleburg, T. F., Doney, P. M., ve Bristol, T. (2004). Shopping with friends and teens' susceptibility to peer influence. Journal of Retailing, 80(2), 101-116.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (3. b.). (S. Turan, Çev.) Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Meydan, C. H., ve Şeşen, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi, amos uygulamaları (2. b.). Ankara: Detay.
• Meyer, D. J., ve Anderson, H. C. (2000). Preadolescents and apparel purchasing: Conformity to parents and peers in the consumer socialization process. Journal of Social Behavior and Personality, 15(2), 243-257.
• Netemeyer, R. G., Bearden, W. O., ve Sharma, S. (2003). Scaling procedures: Issues and applications. Sage.
• Özata, F. Z. (2009, Eylül). Yüksek teknoloji yeniliği olarak akıllı telefonların genç tüketiciler tarafından benimsenmesinde etkili olan faktörler. Doktora Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Paralı, A. (2021, Aralık). Sürdürülebilir moda kapsamında sıfır atık kalıp hazırlama tekniklerinin incelenmesi: mozaik yöntemi örneği. Ulakbilge Dersisi, 9(67), 1457-1474. doi:10.7816/ulakbilge-09-67-07
• Park, H. S., ve Fei, X. (2012). Clothing purchasing behavior and attitude toward the Korean wave and Korean fashion according to the fashion lifestyle of Chinese women in their 20s. Journal of the Korean Society of Clothing and Textiles, 36(7), 690-702.
• Park, K. (2014). Cognition, attitude and purchasing experience of spa brands by types of fashion lifestyle. Fashion and Textiles Research Journal, 16(4), 604-613.
• Plummer, J. T. (1974). The concept and application of life style segmentation. The Journal of Marketing, 33-37.
• Pookulangara, S., ve Shephard, A. (2013). Slow fashion movement: Understanding consumer perceptions-an exploratory study. Journal of retailing and consumer services, 20(2), 200-206.
• Rao, T. S., Shariff, A., Shafi, S., ve Hasim, N. (2014). Application of consumer lifestyle research in marketing perspective. Asia Pacific Journal of Marketing & Management Review, 10(15), 10-15.
• Reimers, V., Magnuson, B., ve Chao, F. (2016). The Academic Conceptualisation of Ethical Clothing: Could It Account for The Attitude Behaviour Gap? Journal of Fashion Marketing and Management, 20(4), 383-399.
• Shim, S., ve Bickle, M. (1994). Benefit Segments of the Female Apparel Market: Psychographics, Shopping Orientations, and Demographics. Clothing and Textiles Research Journal, 12(1), 1-12.
• Shin, N.-J., ve Lee, K.-H. (2016). Study on the classification of fashion lifestyle types and preferred colors for color planning. The Research Journal of the Costume Culture, 24(5), 531-543.
• Soininen, M., ve Merisuo-Storm, T. (2010). The lifestyle of the youth, their everyday life and relationships in Finland. Procedia-Social and Behavioral Science, 2, 1665-1669.
• Solomon, M., Bamossy, G., Askegaard, S., ve Hogg, M. K. (2006). Consumer behavıour a European perspective (3. b.). Harlow: Pearson Education.
• Solomon, M. R. (2013). Consumer behavior: Buying, having and being (10 b.). Baston: Pearson.
• Sung, H., ve Jeon, Y. (2009). A Profile of Koreans: Who Purchases Fashion Goods Online? Journal of Fashion MArketing and Management: An International Journal, 13(1), 79-97.
• TÜİK. (2020, Aralık 18). www.tuik.gov.tr: https://www.tuik.gov.tr/ adresinden alındı
• Uçar, E. (2006). Yaşam tarzına göre pazar bölümlendirme ve bireysel emeklilik sektörü üzereine bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46(Özel sayı), 74-85.
• Yeşiloğlu, H. (2013). Yaşam tarzının müşteri sadakati ve tüketicilerin satın alma davranışları üzerine etkileri: Organik gida ürünlerini kullanan tüketiciler üzerinde bir uygulama. Ankara: Atılım Üniversitesi.
• Zablocki, B. D., ve Kanter, R. M. (1976). The differentiation of life-styles. Annual review of Sociology, 2(1), 269-298.