Tersanelerde Gemilerin Raspa Operasyonlarındaki Risklerin Analizi ve Yönetilmesi

Yıl 2024, , 144 - 176, 30.09.2024

Mehmet Demirdağ , Murat Yorulmaz

https://doi.org/10.31200/makuubd.1524649

Öz

Bu çalışma, tersanelerde gerçekleştirilen gemi raspa operasyonlarındaki iş sağlığı ve güvenliği risklerini kapsamlı bir şekilde değerlendirmeyi ve bu risklerin FMEA (Hata Türleri ve Etkileri Analizi) yöntemi ile analiz edilmesini hedeflemektedir. Raspa operasyonları, gemi yüzeylerinin temizlenmesi amacıyla yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir; ancak bu süreçte çalışanlar birçok tehlikeyle karşı karşıya kalmaktadır. FMEA yöntemi, bu operasyonlardaki risklerin detaylı bir şekilde analiz edilmesine olanak tanır ve her bir risk faktörünü (gürültü, toz, kimyasal maddeler, ergonomik sorunlar) olasılık, şiddet ve fark edilebilirlik açısından sıralar. Çalışmanın ana odak noktası, bu risklerin sadece tanımlanması değil, aynı zamanda nasıl önceliklendirileceği ve hangi önlemlerin alınması gerektiği üzerine somut stratejiler sunmaktır. Araştırmanın bulgularına göre, en önemli riskler arasında yüksek gürültü seviyeleri, metal tozları ve boya partiküllerine maruz kalma, kimyasal çözücülerle temas ve ergonomik sorunlar yer almaktadır. Özellikle gürültüye uzun süre maruz kalmak işitme kaybına, kimyasal maddelerle temas ise solunum yolu ve cilt hastalıklarına yol açabilir. Bu risklerin minimize edilmesi için Kişisel Koruyucu Ekipmanlar (KKE) kullanımı, ergonomik düzenlemelerin yapılması ve periyodik sağlık kontrollerinin gerçekleştirilmesi önerilmektedir. FMEA yöntemi, bu süreçte iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemede önemli bir araç olarak değerlendirilmiş olup, iş güvenliği yönetiminde sürdürülebilir iyileştirmeler sunmaktadır. Sonuç olarak, FMEA ile yapılan bu analiz, tersanelerdeki iş güvenliği risklerinin yönetilmesinde etkili bir yol haritası sunmakta ve iş güvenliğini artırma potansiyeline sahip stratejiler geliştirilmesine katkı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gemiler, Raspa Operasyonları, Tersane, FMEA.

Analysis and Management of Risks in Ship Rasping Operations in Shipyards

Öz

The aim of this study is to comprehensively assess the occupational health and safety risks associated with ship blasting operations carried out in shipyards and to analyze these risks using the FMEA (Failure Modes and Effects Analysis) method. Blasting is a widely used method of cleaning ship surfaces; but it exposes workers to many hazards. The FMEA method allows a detailed analysis of the risks involved in these operations and ranks each risk factor (noise, dust, chemicals, ergonomic problems) in terms of probability, severity and visibility. The main focus of the study is not only to identify these risks, but also to provide concrete strategies on how to prioritize them and what precautions should be taken. According to the study’s findings, the most significant risks include high noise levels, exposure to metal dust and paint particles, contact with chemical solvents and ergonomic problems. Prolonged exposure to noise in particular can lead to hearing loss, while exposure to chemicals can cause respiratory and skin diseases. To minimize these risks, the use of Personal Protective Equipment (PPE), ergonomic measures and regular health surveillance are recommended. In this process, the FMEA method has been evaluated as an important tool for preventing work accidents and occupational illnesses and providing sustainable improvements in occupational safety management. As a result, FMEA analysis provides an effective roadmap for managing occupational risks in shipyards and contributes to the development of strategies that have the potential to increase occupational safety.

Anahtar Kelimeler

Ships, Rasping Operations, Shipyard, FMEA

Kaynakça

• Akın, H. B. (2005). Hata türü ve etkileri analizi (FMEA) ve bir uygulama. Öneri dergisi, 6(24), 271-278. doi:https://doi.org/10.14783/maruoneri.680987
• Altın, M. (2022, 03 03). Sac denizcilik, gemilerde yapılan raspa (kumlama), boya ve bakım işlemleri. Erişim tarihi: 01.14.2024, https://sacdenizcilik.com/index.php/2022/03/03/gemilerde-yapilan-raspa-kumlama-boya-ve-bakim-islemleri/
• Altundağ, H., & Koçak, M. (2021). Tersanelerde yangın güvenliği ve risk analizi. Dirençlilik dergisi, 5(2), 245-263.
• Azkeskin, D. (2016). Gemi inşaatı sektöründe gürültü ve toz maruziyetinin değerlendirilmesi. Ankara: T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü.
• Azkeskin, D., & Öztürk, E. A. (2019). Gemi inşaatı sektöründe gürültü maruziyetinin değerlendirilmesi. Uluslararası Marmara Fen ve Sosyal Bilimler Kongresi (BAHAR 2019), 398-401.
• Birgören, B., & Yalçınkaya, M. (2019). İş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirmesinde hata türleri ve etkileri analizinin (FMEA) kullanımı. Uluslararası Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Dergisi, 11(1), 41-50.
• Doğan, F. (2024). İş sağlığı ve güvenliği açısından kimyasal risk faktörleri. Premium Sosyal Bilimler E-Dergisi Uluslararası Hakemli Dergi-International Refereed Journal, 8(39), 236-245. doi:10.5281/zenodo.10759816
• Durmuş, H., Yurtsever, Ö., & Yalçın, B. (2021). Bir çay fabrikasında Fine-Kinney ve FMEA yöntemleri ile risk değerlendirmesi. International Journal of Advances in Engineering and Pure Sciences, 33(2), 287-298. doi:https://doi.org/10.7240/jeps.814798
• FMEA. (2024). Hakan bilgi teknoloji, FMEA. https://www.fmea.com.tr/tr/
• Gülenç, İ. F., & Bilgin, G. A. (2010). Yatırım kararları için bir model önerisi: AHP yöntemi. Öneri Dergisi, 9(34), 97-107.
• Güler, A. (2014). Gemi bakım onarım sektöründe risk envanteri oluşturulması tanker gemileri (İş sağlığı ve güvenliği uzmanlık tezi). İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Hayri, Y. (2021). Gemi havuzlama ve havuzlama sırasında oluşan kazaların analizi (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Horozoğlu, K. (2017). İş kazalarının iş sağlığı ve güvenliği açısından analizi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 265-281.
• İstanbul İşletme Enstitüsü. (202). İş sağlığı ve güvenliği nedir? IIENSTITU. https://www.iienstitu.com/blog/is-sagligi-ve-guvenligi-nedir
• Kurt, M., & Özdemir, K. (2003). İşçi sağlığı ve iş güvenliği yönetim sistemleri. Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi.
• Narlı, M. (2021). Yenidoğan bebek transport ambulansı risk analizi: HTEA yöntemi ile bir uygulama. Afet ve Risk Dergisi, 149.
• Nebati, E., Sağanda, G. N., Erol, H., Subaşı, S. R., & Göz, T. E. (2021). Analitik hiyerarşi prosesi (AHP) yöntemi ile çalışan performansının değerlendirilmesi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 10(2), 582-590. doi:10.28948/ngumuh.790551
• Ömür, M. (2010). Tuzla tersaneleri işçilerinde ölümcül iş kazası riski algısı ve stres. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Özkılıç, Ö. (2005). İş sağlığı ve güvenliği, yönetim sistemleri ve risk değerlendirme metodolojileri. Ankara: Ajanstürk, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu.
• Sönmez, Y., & Ünğan, M. C. (2017). Hata türü etkileri analizi ve otomotiv parçaları üretiminde bir uygulama. İşletme Bilim Dergisi(JOBS), 5(2), 217-245. doi:10.22139/jobs.321887
• Toraman, A., & Gökkaya, B. (2023). Hata türleri ve etkileri analizi (FMEA) ve sağlık alanında uygulamaları. SDÜ Sağlık Yönetimi Dergisi, 5(1), 26-39. doi:2757-5888
• Vazdani, S., Sabzghabaei, G. R., Dashti, S., Cheragh, M., Alizadeh, R., & Hemmati, A. (2017). FMEA techniques used in environmental risk assessment. Environment & Ecosystem Science (EES), 1(2), 16-18.
• Yorulmaz, M., Durmuş, D., & Sezen, K. (2022). Gemilerin havuzlama operasyonlarındaki risklerinin FMEA yöntemi ile analizi. Journal of Academic Value Studies, 8(3), 293-303. doi: http://dx.doi.org/10.29228/